Ongelijkheid als onkruid

Kent u dat verhaal van die twee kinderen met dezelfde intelligentie? Ze wonen in verschillende delen van de stad. Andere afkomst, zelfde talenten. De een gaat na de zomer naar het vwo, de ander naar het vmbo.
Helaas is het geen mop.

Misschien trek ik het me zo aan omdat ik zelf ooit een havo-advies kreeg terwijl mijn toetsscore gymnasium aangaf. De leraar was bang dat ik op het gym te zeer op mijn tenen moest lopen, omdat mijn ouders nooit hadden gestudeerd. Het was een lieve leraar en hij bedoelde ’t niet slecht, maar het stak wel. Uiteindelijk werd het toch gymnasium.

Het advies van de leraar bracht echter wel een fundamentele onzekerheid teweeg. Hoe kon deze aardige man, die mij een jaar in de klas had gehad, mij uiteindelijk beoordelen op mijn afkomst in plaats van op mijn talent? Wie was ik eigenlijk in de ogen van anderen?

Zelfde talenten, andere afkomst, andere uitkomst.
Deze conclusie trok ook de onderwijsinspectie een paar maanden geleden, toen zij constateerde dat de onderwijsongelijkheid weer toeneemt. Schoolkeuze en loopbaan worden steeds meer afhankelijk van het gezin waar je uit komt. Driekwart van de kinderen uit Zuid krijgt een havo/vwo-advies en maar een kwart van de kinderen uit Zuidoost.

Ik trek me dat aan. Omdat ik zie dat er een lelijke kloof begint te ontstaan, die de eenheid in onze stad bedreigt en individuele ontplooiing in de weg staat. De economische tweedeling groeit in rap tempo in Amsterdam. Door stijgende huizenprijzen en een snel slinkend aantal sociale huurwoningen worden grote delen van Amsterdam steeds minder betaalbaar voor veel mensen. Amsterdam wordt steeds meer een stad van gescheiden werelden die langs elkaar heen leven.

Ik wil mijn schouders er niet over ophalen. Dat is een makkelijke reactie als je het zelf goed hebt.
Mijn kinderen zullen niet snel nadeel ondervinden van hun afkomst. Maar ik geloof dat zij nog gelukkiger worden in een stad waar iedereen het goed heeft. En als zo’n redenering je te emotioneel is, laat je dan overtuigen door de overweldigende hoeveelheid wetenschappelijk onderzoek waaruit blijkt hoe onverstandig het is je niets van ongelijkheid aan te trekken. Meer ongelijkheid betekent vaak ook: meer onveiligheid, meer eenzaamheid, meer ongezondheid. Uiteindelijk betalen we allemaal de prijs van ongelijkheid.

Ongelijkheid neemt wereldwijd toe, dus ook in Amsterdam, is een vaak gehoord excuus. Toch is het enige mogelijke antwoord op de vraag of we er wat aan kunnen doen: ja.
Amsterdam heeft altijd laten zien dat het kan. We hebben hier de rechtvaardigste stad van de wereld op palen gezet. Al eeuwen is zij hét toonbeeld van vrijheid en gelijkheid voor de rest van de wereld. Dat is niet zomaar ontstaan, daar is hard voor gewerkt en voor gestreden. Door te investeren in onderwijskwaliteit, in betaalbare woningen, in goede publieke voorzieningen. En door achterstand te bestrijden.

Maar ongelijkheid is net als onkruid. Als je het niet bestrijdt, komt het overal opzetten. Niets doen, vergroot ongelijkheid.
En dus berijd ik onophoudelijk mijn stokpaard, want ik trek het me aan.

Deze column verscheen 6 augustus in het Parool. In plaats van de wekelijkse Republiek Amsterdam (Parool) krijgen raadsleden de gelegenheid te schrijven over hun (politieke) stokpaard.