Erfpachtbesluit: grootste privatiseringsoperatie in geschiedenis Amsterdam

Bijdrage van fractievoorzitter Marjolein Moorman tijdens de raad van 22 juni.

Voorzitter,

“Het erfpachtbesluit dat de Amsterdamse gemeenteraad woensdag neemt, gaat over vele miljarden en raakt zeker honderdduizend huizenbezitters. Slechts weinigen begrijpen het.” Zo leidt de Volkskrant vandaag het bericht in over hetgeen wij vandaag bespreken.

Voor wethouder van der Burg is het waarschijnlijk een mooie dag. Hij realiseert een stelselwijziging dat historisch te noemen is. Hij kondigde aan dat hij straks waarschijnlijk zelfs zoute pinda’s zal eten bij zijn colaatje als het voorstel wordt aangenomen. 

Voor de PvdA is de invoering van eeuwigdurende erfpacht met afkoop de meest verregaande consequenties van een historisch verlies. Wij vinden het een historisch treurige dag voor Amsterdam is.

Vandaag besluiten we tot de grootste privatiseringsoperatie in de geschiedenis van Amsterdam. Ter waarde van 6,3 miljard euro. Bij de VVD en D66 kan de vlag uit. De SP moet zich schamen.

Want waar wij al 120 jaar een sociale stad zijn, nadat Treub in 1896 erfpacht had ingevoerd  waardoor  wij iedereen laten mee profiteren van de waardevolle grond van  Amsterdam, wordt daar vandaag een streep door gezet. Dat betekent minder geld om betaalbare huizen te bouwen, minder geld voor zorg, minder geld voor onderwijs, voor cultuur etc. Amsterdammers en de sociale stad betalen de rekening voor deze ongekende privatisering. Private verrijking in ruil voor publieke verarming.

Er geldt hier eigenlijk een tirannie van de minderheid (De Tocqueville). Er zijn maar 21 zetels uitgesproken tegen een erfpachtstelsel waarbij de meerwaarde terugstroomt naar de gemeenschap en toch gaan we dat besluit vandaag nemen.

Het zal u duidelijk zijn, de PvdA gaat het erfpachtstelsel zeer aan het hart. En daarom hebben we ook samen met GroenLinks onze nek uitgestoken om met u in onderhandeling te gaan, wij hebben alternatieve plannen gemaakt, voorstellen gedaan, omdat wij vinden dat er meer draagvlak moet zijn en een sociaal eerlijk stelsel moet worden geborgd. Helaas is er nooit officieel een reactie gekomen op onze uitgestoken hand.

Voorzitter, buiten dat we de voorgesteld erfpachtwijziging principieel zeer onjuist vinden, hebben wij ook een flink aantal bezwaren van meer praktische aard

Waar de wethouder  op een aantal aspecten zeer zorgvuldig is geweest -technische vragen zijn goed en tijdig beantwoord, het anti-speculatiebeleid is solide-  is de voordracht  gemankeerd. Er ontbreekt namelijk een groot deel aan deze voordracht en dat is de overstapregeling. Wij hebben altijd gezegd dat het niet zorgvuldig is om niet een integraal besluit te nemen over  het hele stelsel, inclusief de overstapregeling.

Wij vinden het politiek onverstandig wetende dat VVD en D66 nog geen overeenstemming hebben met de SP over de vaststelling van de grondwaarde bij overstap, en al helemaal niet over een eventuele korting. De SP heeft hier inderdaad zijn onderhandelingspositie hier volledig weggegeven.

Het is financieel onverstandig. Deze coalitie heeft het lastige vraagstuk van de overstap en de financiele gevolgen die dit heeft voor erfpachter en gemeente voor zich uit geschoven. Politiek handig maar financieel niet prudent.

Maar het is ook bestuurlijk onverstandig. In januari kregen erfpachters een brief dat er veel zal wijzigen. En vanaf morgen gaat de wethouder voluit communiceren wat het eeuwigdurende stelsel betekent. En ondertussen zitten tienduizenden erfpachters met de vraag  wat dat voor hen betekent. Onrust en onzekerheid in de markt is het gevolg.

Voorzitter, we beseffen ons dat ondanks alle bezwaren er zo toch een stemming gaat komen. Daarom doen wij een ultieme poging om de SP tot bezinnen te krijgen. Twee elementen in het voorgestelde nieuwe erfpachtstelsel zijn wat ons betreft het allerergst.

Het eerste is afkoop. Hierdoor creëer je de facto economisch bezit. Doe het niet! Daarvoor hebben we amendement.

Het tweede is commercieel vastgoed. Het hoeft niet. Het staat niet eens in uw coalitieakkoord. Doe het niet!

Voorzitter het huidige voorstel is slecht de neus van de kameel. De overstapregeling volgt nog. Er zullen nieuwe verziekingen komen. Er komt misschien nog wel een referendum. We zijn nog niet klaar. Zoals de Volkskrant afsluit: Met het historische besluit vandaag zijn de erfpachttwisten in de stad dus nog lang niet beslecht.