‘Hoe je denkt over wonen, zegt hoe je denkt over Amsterdam’

Over een half jaar gaat Amsterdam naar de stembus. En dat er echt iets te kiezen valt, blijkt wel uit de manier waarop verschillende partijen aankijken tegen een van de belangrijkste verkiezingsthema’s: wonen. Hoe je denkt over wonen, zegt iets over hoe je denkt over Amsterdam. Want het DNA van de stad wordt bepaald door haar inwoners.

Amsterdam heeft een eeuwenlange traditie als rechtvaardige stad, een stad die plaats biedt aan mensen van verschillende afkomst, met verschillende talenten, waar huisvesting ook voor inwoners met een kleine beurs beschikbaar is en van goede kwaliteit is. Het sociale karakter van Amsterdam is het resultaat van het goed inrichten van de stad én de woonruimte eerlijk verdelen. Het is het resultaat van langetermijnvisie en lef om tegen marktstromen in te zwemmen. Het is het gevolg van passie voor de stad en hard werken voor haar toekomst.

Gemakkelijk is het in ieder geval niet, want de behoeftes van verschillende groepen Amsterdammers zijn zeer gevarieerd en veranderen continu. De vraag naar woningen is groot. Het soort woningen en de buurten divers. Vraag en aanbod sluiten niet goed op elkaar aan.

Als je in zo’n complexe dynamiek je handen ervan af zou trekken en het aan de vrije markt over zou laten, zoals liberalen vaak bepleiten, verandert de stad onherstelbaar van karakter. Woningen in Centrum en Zuid worden dan onbetaalbaar en de stad raakt verdeeld in arme en rijke buurten. Marktpartijen kunnen dan ongestoord onze huizen en onze grond opkopen om hier vervolgens woekerwinsten op te behalen, zonder dat de stad of de Amsterdammer daarvan profiteert.

Voor de PvdA is dat onacceptabel. Wij willen niet dat Amsterdam verandert in Parijs, met haar 16e arrondissement, maar ook haar banlieus. En ook niet in Londen waar de markt heerst en de huizenprijzen zo zijn doorgeschoten dat gewone Londenaren niet meer in hun eigen stad kunnen wonen, terwijl de slums met de dag groeien. Als je de markt haar gang laat gaan, is Amsterdam straks Amsterdam niet meer.

Amsterdam moet Amsterdam blijven: een rechtvaardige, sociale, verbonden stad met een plek voor iedereen ongeacht afkomst, inkomen of talent. Dat betekent dat wij onverminderd blijven strijden voor behoud van een grote sociale woningvoorraad met betaalbare huurwoningen. De premisse in het verhaal van rechts, aangevoerd door wethouder Wiebes, dat betaalbare huurwoningen verhinderen dat economisch productievere mensen naar Amsterdam komen, is niet alleen onjuist, maar ook een rechtstreekse belediging aan het adres van alle Amsterdammers die minder dan 700 euro huur betalen of geen huiseigenaar zijn. Alsof deze mensen, agenten, verpleegkundigen, leraren, klassenassistenten, winkelbedienden, studenten etc., geen economisch nuttige bijdrage aan de stad leveren. Het deed mij denken aan de republikein Mitt Romney die bij de Amerikaanse verkiezingen 47% van de Amerikanen als niet relevant afdeed. In de retoriek van de VVD gaat het om tweederde van de Amsterdammers. Je moet maar durven.

De PvdA gaat verandering niet uit de weg, maar het moet wel passen bij het sociale karakter van Amsterdam en de stad sterker maken. De afgelopen decennia is de stad, onder aanvoering van de PvdA, getransformeerd van een leeglopende, verkrottende stad in de jaren zeventig tot de bruisende, economisch sterke en aantrekkelijke stad van vandaag. We hebben in samenwerking met corporaties de overconcentratie van sociale huurwoningen (soms wel meer dan 80%) teruggedrongen. Er zijn fors meer koopwoningen in Amsterdam. Niet omdat de markt dit wilde, maar omdat het beter was voor die buurten. Met forse investeringen door de gemeente en de corporaties is de kwaliteit van woningen verbeterd en geïnvesteerd in de buurt.

En we blijven dit Amsterdamse woonoffensief doorzetten, want de Amsterdamse woningmarkt zit te veel op slot en wordt vanuit Den Haag bedreigd. Enerzijds door de Donnerpunten, waarmee de huurprijs van vrijkomende woningen extra kan worden verhoogd, waardoor steeds minder huizen betaalbaar blijven voor Amsterdammers. Anderzijds door de Blokbelasting, de heffing die corporaties moeten gaan betalen aan het rijk, waardoor investeren in wijken zo goed als onmogelijk wordt gemaakt.

Wat de PvdA betreft blijft een eigen actief woonbeleid, toegesneden op de specifieke problemen van de stad, noodzakelijk. We pleiten er daarom in Den Haag voor om corporaties die investeren in de stad te ontzien van blokbelasting. We blijven inzetten op bouw door bijvoorbeeld zelfbouw te stimuleren en zonodig per straat te kijken waar nog bouw mogelijk is. We willen dat het makkelijker wordt om van woning te ruilen. We zetten in op de transformatie van kantoren om meer woonruimte mogelijk te maken. Met corporaties moeten we afspraken maken om zo snel mogelijk tot duizenden middenhuur-woningen te komen en zo de doorstroming te bevorderen. We blijven werk maken van een Amsterdams hypotheekfonds, een initiatief dat al landelijke navolging heeft gekregen, zodat Amsterdammers die kunnen en willen kopen die mogelijkheid krijgen. Al deze maatregelen zorgen ervoor dat het aanbod gedifferentieerder wordt en de stad betaalbaar en bereikbaar blijft.

Bouwen aan Amsterdam is geen simpel boekhoudkundig rekensommetje, zoals sommige dat doen voorstellen. Amsterdam is niet voor niets de stad van Spinoza, Wibaut én de Gay Pride. Door te bouwen aan Amsterdam, bouw je aan de toekomst van de stad. Laten we ervoor zorgen dat onze achterkleinkinderen in net zo’n vrije en sociale stad kunnen wonen als wij vandaag. Een stad van iedereen en voor iedereen. Amsterdam is immers van ons allemaal.

Dit stuk verscheen vandaag als opiniestuk in het Parool.