‘Werk is echt dé opgave van nu’

In een goed gevuld theater aan de Nes waren dinsdagavond zo’n 150 PvdA-leden bijeen om te discussiëren over de koers van de partij. Leidraad waren twee rapporten: ‘De bakens verzetten’ van de commissie Melkert en ‘Van waarde’ van de Wiardi Beckmanstichting. Het werd een inspirerende avond, maar er kwam ook stevige kritiek van de leden.

Hoofdgasten van de avond waren Monica Sie, directeur van de Wiardi Beckmanstichting (WBS), Ad Melkert en Europees lijsttrekker Paul Tang. Bas van Drooge (voorzitter Amsterdam-Centrum) leidde het gesprek.

Monika Sie, opent de avond met de vraag wat ons te doen staat. ‘Er zijn zulke grote veranderingen, in de economie, de globalisering, immigratie, groeiende steden, digitale ontwikkelingen, waar moet de PvdA voor staan?’ ‘Van waarde’ biedt handvatten voor de toekomst. Armoede en uitsluiting voorkomen, juist ook in een tijd waar moet worden bezuinigd op de verzorgingsstaat. Eerlijke kansen op  ontplooiing, op werk, vrijwilligerswerk en ruimte hebben om zorgtaken op zich te nemen. ‘De neoliberale economie heeft geleid tot oplopende werkloosheid en grotere verschillen tussen arm en rijk, waar een kloof ontstaat moeten we zorgen voor binding,’ vindt Sie. ‘En juist in een diepe crisis heeft de Partij van de Arbeid een opdracht om voor goed werk te zorgen.’

Ook voor Ad Melkert staat werk centraal: ‘We hebben in Europa nu 12 procent werkloosheid, dat is een ramp voor die mensen. We hebben niet de luxe om te wachten tot de economie weer op orde is.’ Volgens Melkert moet de PvdA er nú alles aan doen om de werkloosheid terug te dringen. ‘In de VS durven ze wél te investeren en heeft het financieringstekort mede daardoor zelfs op 10 procent gestaan, nu is dat 3 procent,’ zegt hij. Ook de Europese Centrale Bank kan volgens hem een bijdrage leveren aan het stimuleren van werkgelegenheid. ‘Met meer werk en groei krijg je vanzelf ook meer ruimte om je schuld daarna weer naar beneden te krijgen. Ik kan er met mijn verstand niet bij dat de sociaaldemocraten in zo’n sterke crisis zo weinig in staat zouden zijn de agenda naar zich toe te trekken,’ aldus Melkert.

Een voorbeeld is de groene agenda. Melkert vindt dat we ver achterlopen op andere landen. ‘Die vooruitgang gaat niet vanzelf, we moeten investeren en kennis binnenhalen. In duurzame woningbouw investeren bijvoorbeeld. Er zijn zeventigduizend werklozen in de bouw. Die zitten thuis terwijl we voor grote opgaven staan. Daar word ik stil van. We doen onszelf tekort.’

Ook Paul Tang hamert erop dat er te weinig banen zijn, ‘net als in de jaren ’80 van Den Uyl’. ‘Ik ben stomverbaasd dat we spreken over begrotingsnormen van 3 en 60 procent, maar nauwelijks over de miljoenen Europeanen die geen werk hebben of zich zorgen maken over hun baan,’ aldus Tang. ‘Werk is echt dé grote opgave van nu. Als we daar geen succes boeken, verspeelt de EU haar draagvlak. We accepteren het dat mensen drie keer een jaarcontract krijgen en dan afgedankt worden voor een ander. Dat heeft niks te maken met globalisering, maar alles met dat we toelaten dat mensen zo weinig mogelijk voor arbeid willen betalen.’ Hij geeft nog een ander voorbeeld: ‘Via een schijn-BV in Cyprus een vrachtwagenchauffeur onder het minimumloon betalen. We hebben een sterke EU nodig om daar tegen op te treden.’

Melkert vindt dat we naar de langere termijn zouden moeten kijken. ‘Daar hebben we tegenwoordig nauwelijks geduld voor.’ Hij hoopt dat het als een inhoudelijk baken gaat werken als we verder kijken, en daarmee keuzes voor nu kunnen maken. ‘Zodat mensen hun vertrouwen terugkrijgen in de partij. Het vermindert de nervositeit van de peilingen en verloren verkiezingen,’ aldus Melkert.

Bart van Bruggen van de Jonge Socialisten krijgt als eerste uit de zaal het woord. ‘De politiek moet het heft weer in handen durven nemen,’ reageert hij. ‘Soms gebeurt dat wel, maar ik hoorde onze lijsttrekker ook zeggen dat de overheid geen banen creëert. Ik ben blij met deze bakens voor de toekomst maar ik zie het te weinig terug in de dagelijkse politiek, vooral bij de Tweede Kamer. Ik hoop echt dat we komende twee jaar een kabinet krijgen waar we wél trots op kunnen zijn.’

Er volgen veel reacties uit de zaal. Veel positieve reacties op de rapporten en de inbreng van de sprekers, maar ook veel zorgen over de politieke praktijk van nu : ‘Ik zie het sociale niet meer. Zelfs niet bij iemand als Jetta Klijnsma. We moeten sociaal veel daadkrachtiger zijn.’ Mirthe uit Amsterdam-West: ‘We kiezen voor mensen, maar luisteren te weinig naar ze. De SP doet dat veel beter, zij laten buschauffeurs en politieagenten aan het woord. We kiezen vóór de mensen, we luisteren onvoldoende naar ze’. Een ander lid: ‘We sluiten sociale werkplaatsen, maar hebben geen verhaal waarom we dat doen.’ Louis Genet – ‘jarenlang lid’ – vraagt zich af hoe we deze inhoud voor langere tijd vast kunnen houden. ‘Misschien moeten we meer politiseren en minder besturen.’

Daarmee is de discussie ten einde, althans voor deze avond. De politieke koers zal de komende tijd vaker het onderwerp zijn, als eerste op de Politieke Ledenraad van 8 mei waar het rapport Melkert op de agenda staat.

(een bijdrage van: Luc Holleman).