Eenzaamheid steeds groter probleem: advies- en meldpunt is nodig

“Dat een mens zomaar vergeten wordt, dat vind ik verschrikkelijk”. Mevrouw Kuiper werd een paar weken geleden geïnterviewd door AT5. Ze vertelde over haar buurman die sinds 2011 dood in zijn woning lag. Ondanks verschillende meldingen van mevrouw Kuiper en andere buurtbewoners kon het gebeuren dat hij daar drie jaar lag. De woorden van mevrouw Kuiper en het idee dat iemand drie jaar lang vergeten in zijn huis ligt, blijven maar nagalmen in je hoofd. Gisteren zond AT5 er een korte reportage over uit. Dat dit gebeurt in onze stad.

Vorige week spraken we met een huisarts over eenzaamheid in Amsterdam. Zij vertelde over de complexiteit van het probleem. Over dat zij zich vaak zorgen maakt over patiënten die niemand hebben om voor ze te zorgen. Over het taboe dat rust op het bespreekbaar maken van eenzaamheid. Over de trucjes van mensen om in de gaten te houden hoe het met iemand gaat. Op zoek naar een teken van leven met plakbandjes op een deur, een fiets of auto die verplaatst is, of door te voelen hoe hoog de stapel post in de brievenbus is. Een los plakbandje, een verschoven gordijn; ieder teken van leven geeft rust. Voorlopig althans.

Van de grote stad wordt vaak gezegd dat mensen niet naar elkaar omkijken. Mevrouw Kuiper en haar buren bewijzen het tegendeel. Al jaren maakten zij zich zorgen over hun buurman. Zij meldden hun zorgen bij de politie. De politie gaf echter aan niet zoveel te kunnen doen, gehinderd door privacy- wetgeving. De meldingen werden nooit geregistreerd. De politie kon niets terug vinden in haar systemen, aldus een woordvoerder.

Maar liefst 65.000 Amsterdammers – elf procent – voelen zich eenzaam, zo bleek uit onderzoek van de GGD eind 2013. Dat is drie keer zoveel als in 2000 toen vier procent zich eenzaam voelde. Eenzaamheid leidt tot een ongelukkiger leven, het gevoel geen grip op zaken te hebben en een speelbal te zijn. Eenzaamheid hangt samen met leeftijd en opleidingsniveau.  Er zijn flinke verschillen tussen stadsdelen. In aandachtswijken Zuidoost, Nieuw-West en Noord voelt veertien procent van de bewoners zich zeer eenzaam. In het Centrum en Zuid is dat negen procent.

Veel Amsterdammers kiezen bewust voor eenzaamheid. Zij willen met rust gelaten worden. Dat is hun goed recht. Maar wat als iemand zichtbaar vervuilt, als iemands gezondheid zienderogen achteruit gaat door overmatig drank of drugsgebruik, als iemand al maanden niet buiten is geweest? Moet een hulpverlener dan kunnen ingrijpen? Moet een hulpverlener kunnen ingrijpen als familie of buren daar nadrukkelijk om verzoeken? Nu is dat vaak niet het geval, doordat mensen geen direct gevaar voor zichzelf of andere zijn. Daardoor komt hulp vaak te laat, of niet.

In onze stad werken veel professionele en vrijwillige hulpverleners met hart en ziel aan een betere en zorgzame stad. In Amsterdam letten we op elkaar en willen we niemand aan zijn of haar lot overlaten. Overal in de stad zijn mooie buurtiniatieven om eenzaamheid te bestrijden. Maar om voor elkaar te zorgen, hebben we ook een overheid nodig die signalen oppikt wanneer nodig, zorgen in goede banen leidt en zorgt dat hulp op het juiste moment bij de juiste mensen terecht komt. Het probleem van eenzaamheid groeit in de stad en dat betekent dat we meer moeten doen om dat tegen te gaan. Te beginnen met een advies- en meldpunt voor mensen die zich zorgen maken dat iemand wordt vergeten, of voor mensen die zich eenzaam voelen, zoals we dat ook kennen bij huiselijk geweld en kindermishandeling. Zo’n advies- en meldpunt eenzaamheid kan een rol spelen bij het signaleren van problemen, mensen helpen met de juiste adviezen en mensen doorverwijzen naar de verschillende buurtinitiatieven in de stad. Het is geen allesomvattende oplossing voor dit groeiende probleem, maar wel een belangrijke stap in de richting daarvan. In de richting van een stad waarin geen mens zomaar wordt vergeten.

Marjolein Moorman is fractievoorzitter van de PvdA Amsterdam. Maarten Poorter is raadslid namens de PvdA.