Door op 27 juni 2013

De nieuwe gemeentelijke zorg: “niemand aan zijn lot overlaten”

“Ruimte voor kleinschalige zorgaanbieders”, dat zegt wethouder Van der Burg toe tijdens de eerste discussie over de hervorming van de gemeentelijke zorg (Wmo) en de overheveling van taken uit de AWBZ in 2015. Lees hieronder de standpunten van ons raadslid Maarten Poorter over de ingrijpende wijzigingen die op stapel staan.

Waar wij voor staan:

Niemand wordt aan zijn lot overgelaten en iedere Amsterdammer verdient de zorg waar hij of zij recht op heeft. Voor de kwetsbare Amsterdammers moet de overheid altijd klaarstaan. Wij houden scherp in de gaten dat niemand in de nieuwe plannen buiten de boot valt.
Amsterdam moet klaar staan voor mantelzorgers; wij kiezen voor ondersteuning van patiënt en zijn directe verzorgers. Daarom willen wij respijtzorg in de buurt. We willen dat in 2015 respijtzorgvoorzieningen zijn gerealiseerd die zijn ontstaan op initiatief van mantelzorgers zelf. Hiervoor hebben wij 1,5 miljoen vrijgemaakt.
We gaan zorgen dat mensen langer thuis kunnen blijven wonen. Kwaliteit van leven voorop en zo min mogelijk zorgen over regels. De komende tijd gaan we volop inzetten op zorgwoningen.
We doen een appèl op eigen kracht en samenredzaamheid. Maar dan staan we ook klaar om initiatieven van buurtbewoners te ondersteunen en te faciliteren. We gaan veel beter luisteren naar de behoeftes van patiënt en mantelzorgers. De overheid moet dat niet voor mensen invullen. We stimuleren buurtcoöperaties en trusts. We willen dat bewoners de overheid uitdaagt met betere initiatieven; we bieden de Amsterdammers right to challenge.
In het kader van zorgpreventie is eenzaamheidsbestrijding topprioriteit. Op dit gebied hebben we geen enkel resultaat van gezien van het college. We maken ons zorgen dat meer mensen gaan vereenzamen, omdat mensen langer alleen thuis blijven wonen. Met name in de GGZ maken we ons hier zorgen over. We willen dat eenzaamheidsbestrijding een prioriteit wordt.
De zorg is een van de grootste arbeidssectoren van de stad. Hier gaan zware klappen vallen. Van werk naar werk begeleiden is cruciaal. We moeten mensen op Mbo-4 niveau snel naar Hbo-niveau doorgeleiden; zodat ze kunnen werken als bijvoorbeeld wijkverpleegkundige. In de Hulp bij Huishouding ontstaan ongetwijfeld commerciële bedrijfjes. Het is belangrijk dat die niet door goedkope studenten worden bemand maar door opgeleide zorgprofessionals op Mbo 2-4 niveau.
We maken ons grote zorgen over zwaar(geestelijk) gehandicapte patiënten, en mensen met een psychiatrische aandoening van wie de zorg ook onder Wmo komt te vallen. Deze groep verdient extra aandacht.
We maken ons grote zorgen over de toekomst van de ouderen- en verpleegtehuizen. De afbouw van ZZP 1-3 heeft grote gevolgen voor de toekomst van deze huizen. Er ligt geen visie en de wethouder weigert om het voortouw te nemen. De kwaliteit is nu al slecht en het toekomst perspectief is niet veel beter. Wij willen een actieplan voor de Amsterdamse residentiële zorginstellingen. We willen af van de beschamende lijstjes waarin Amsterdam bovenaan staat met topinkomens van directeuren.
We willen dereguleren. We willen af van onnodige papierwinkel. Onze zorg is gestoeld op vertrouwen, niet op wantrouwen.

Met de volgende uitgangspunten in de zorgvisie zijn wij het een:

Aanpak van gebiedsgericht werken; stad opdelen in 22 gebieden van 40.000 inwoners.
Wijkverpleegkundige als spil van de wijk; herkenbaar en aanspreekbaar.
Inzetten op preventie en vroegtijdig zorg aanbieden.
Specialistische zorg centraal organiseren.
De zorgvisie staat een meer integrale aanpak in het sociale domein voor; aansluiten bij Samen Doen teams en Om het Kind. Minder zorgverleners die langs elkaar werken.
Het Amsterdams PGB moet ook beschikbaar zijn voor mensen minder dan 10 uur zorg per week nodig hebben.
De zorg kan in principe met minder geld; mensen die Hulp bij Huishouding zelf kunnen betalen moeten dat doen. Automatische indicering moet worden gestopt. Zorg moet nuttig zijn en moet voortkomen uit wens van de patiënt.

Waar we kanttekeningen bij plaatsen:

De wethouder kiest een economische benadering van zorg. ‘Zeker is dat mensen er op achteruit aan’. Het moet minder. Noodzaak voorop, is de titel van de nota. Ik heb daar grote moeite mee. De wethouder snijdt alleen, en komt niet met een visie die je de indruk geeft dat ondanks de bezuinigingen de zorg ook echt verbetert. Dat is geen transitie, maar afbraak. Vergelijk dit eens met de transitie in de Jeugdzorg.
Het stuk schetst wel hele grove contouren. Het zegt in feite weinig over de aanpak. De uitgesproken intenties zoals wijkverpleegkundigen in buurten juichen we toe, maar hoe wordt het precies uitgewerkt? Hoe worden patiënten doorgeleid naar zorg? Hoeveel wijkverpleegkundige worden ingezet per 40.000 inwoners? Op welke manier sluit dit aan bij de Samen Doen teams? Voor chronisch zieken en ouderen zijn wijkteams goed, maar voor bijvoorbeeld mensen met verstandelijke beperking is specialistische kennis gewenst. Hoe zit dat?
Proeftuinen gaan veel te laat van start en die er zijn, zijn onzichtbaar (proeftuin wijkverpleegkundige, bijvoorbeeld). Wij willen verder gaan met innoveren. We hebben bij de kadernota een voorstel gedaan om een miljoen te investeren in nieuwe soorten proeftuinen. We komen voor de begroting met een uitgewerkt voorstel om deze te besteden aan pilots rondom het opzetten van coöperaties, trusts en een uitwerking vanright to challenge.
Hulp bij Huishouden is niet langer een individuele voorziening (behalve voor cliënten met OGGZ indicatie of 85+.) Wat betekent de zin ‘voor anderen is er de basisondersteuning zoals die geboden wordt in de wijkzorgteams’? Betekent dit voor alle andere groepen het einde van de Hulp bij Huishouding? Kosten de twee bovengenoemde groepen dan 60% van het budget? Hoe gaat een mevrouw met ernstige fysieke beperking (rolstoel) haar huis schoonmaken?
Er is 1,6 miljoen euro uitgetrokken om werknemers in thuiszorg om te scholen naar ander werk. Om hoeveel mensen gaat dit in Amsterdam? Als ik al hoor over 1500 gedwongen ontslagen in Amsterdam West vraag ik mij terdege af of 1,5 miljoen weg genoeg is.
Financiële onderbouwing is nog buitengewoon mager: ‘Omdat er veel ruimte wordt geboden aan de professionals in de wijk leidt deze gebiedsgerichte manier van werken tot minder bureaucratie. Professionals hoeven niet ieder kwartier van hun werktijd te verantwoorden, zodat zij minder tijd kwijt zijn aan administratie en meer tijd hebben voor hun ‘echte’ werk.’ Goedkoper ten opzichte van wat? Is dit afgestemd met de zorgverleners? Met de zorgverzekeraars? Wat gebeurt er als daarmee niet de 25% besparing op bijvoorbeeld persoonlijke verzorging wordt gehaald?
Ernstige twijfel of we 2015 gaan halen. Wethouder en staatssecretaris streven een mentaliteitsverandering in de licht zorg na: een groter beroep op de eigen omgeving, een beroep op professionals om mensen minder snel in medische trajecten te brengen. Dat zijn stevige veranderingen, en we zitten nu al in de zomer van 2013.