Onze keuzes voor Amsterdam

‘Ik zie de toekomst zonnig tegemoet. Nog 287 dagen en dan komt aan deze slechte deal een einde. En als het aan mij ligt gaan we ons dan weer bekommeren om een stad die voor iedereen is en voor iedereen blijft. Dat is mijn belofte aan de Amsterdammer.’ Dat zei fractievoorzitter Marjolein Moorman vandaag bij de Algemene Beschouwingen in de Stopera, het grootste debat van het jaar. Hier presenteerde de PvdA Amsterdam zoals altijd haar tegenvoorstellen voor een eerlijk, mooier en diverser Amsterdam. Lees hieronder de speech: 

Voorzitter,

Dit zijn de laatste algemene beschouwingen van deze collegeperiode. Het is vandaag exact 287 dagen tot de verkiezingen. En aangezien de oppositie van de coalitie geen algemene beschouwingen meer mag houden bij de begroting in het najaar, is dit het moment waarop we de finale afrekening maken. Wat heeft dit college bereikt? Hoe zal de geschiedenis oordelen over dit college? Was het een geslaagde deal tussen VVD, D66 en SP?

Amsterdam is van iedereen heet het coalitie-akkoord. En vorig jaar noemde de coalitie het geupdate akkoord ‘Amsterdam BLIJFT van iedereen’. Achteraf klinkt het bijna een soort bezweringsformule. Rustig maar, geen zorgen, we zijn dan wel het meest liberale college in de geschiedenis van Amsterdam: maar Amsterdam blijft van iedereen hoor. Geen zorgen!

Juist ja.

Hoe zei Abraham Lincoln het ook alweer? “Je kan alle mensen soms voor de gek houden en sommige mensen altijd, maar niet alle mensen altijd”.

Dus daar staan we, drie jaar later maken we de balans op wat het meest liberale college in de naoorlogs geschiedenis ons heeft opgeleverd.

En ik kan de eerste zin al voorspellen van de algemene beschouwingen die de coalitiepartijen zometeen gaan houden: Het gaat goed met Amsterdam! Amsterdam groeit, jubelt de voorjaarsnota! Amsterdam wordt steeds aantrekkelijker,  juicht de jaarrekening! Het zijn de eerste zinnen die je in elke collegestuk steeds weer leest.

Het is allemaal waar. Maar het laat wel een eenzijdige blik zien op hoe Amsterdam zich ontwikkelt. Alleen maar gericht op de economische voorspoed van de stad als geheel. Alleen maar gericht op de cijfertjes. Maar niet op de impact die de veranderingen in de stad hebben voor onze bewoners. Niet op de steeds ongelijkere verdeling van het rendement van het succes van de stad. Geen oog voor het feit dat het succes van de stad aan steeds minder mensen toekomt. Het doet denken aan deDoerian. Kent u deze vrucht? In Zuid-Oost Azië noemen ze het ook wel de koning van de vruchten. Hij smaakt hemels. Als we alleen op de smaak zouden letten, zouden we niet anders willen eten. Maar er is nog een andere kant aan de vrucht. Want hij smaakt niet alleen hemels, hij stinkt ook hels. 

Laten we dus niet alleen maar praten over de smaak van het succes van Amsterdam. Want de geur van het succes is soms niet te harden.

De  huizenprijzen stijgen, de drukte neemt toe, het wordt steeds viezer in de stad.

Dus hoe moeten we de daden van dit liberale college nou beoordelen? Is het hun schuld dat de stad zo verandert? Dat we steeds meer worden geconfronteerd met de keerzijde van het succes van de stad?

Het is natuurlijk verleidelijk om het college daar volledig de schuld van te geven, ik geef ‘t toe, maar het is ook te simpel.

Natuurlijk heeft het ook te maken met een aantrekkende wereldeconomie, dalende rentes, goedkopere vliegtickets. En ja, ook wij hebben de stad in het verleden aantrekkelijker gemaakt, musea opgeknapt, gebouwd aan Amsterdam, waardoor de stad nu zo populair is.

Maar besturen is bijsturen. Als je het mis ziet gaan, moet je ingrijpen. Moet je het schip een andere kant op sturen. Iets doen! Anders gaat het mis.

Ik heb t al zo vaak gezegd. In de campagne 2014 is het woord AirBnB niet een keer gevallen. En nu hebben we het er elke raadsvergadering over. Ik vraag niet om helderziendheid. Ik vraag om actie wanneer het nodig is.

Maar tot op heden lijkt dit college alleen maar te grossieren in slechte deals.

Een AirBnB deal die boterzacht is en inmiddels gelukkig wordt vervangen door een meldplicht, maar waardoor we wel kostbare tijd zijn kwijtgeraakt

Een Bestuurlijk Stelsel deal waar niemand gelukkig van wordt, waarmee we een soort nepdemocratie in de stad hebben geïntroduceerd.

Een drukteconvenant waar niemand zich aan houdt, terwijl de touringcars rustig de stad in blijven tuffen en het voelt of er elke week wel weer een nieuw hotel wordt geopend

Om nog maar niet te spreken over de Erfpacht deal die net gesloten is en waar alle coalitiepartijen vorige week bij keken alsof zij net een hele grote zure augurk naar binnen hadden gewerkt

Kortom, je vraagt je af was deze coalitie sowieso een goede deal?

Want tot een echt geslaagde gezamenlijke aanpak lijkt t maar niet te komen. Of het nou gaat om de aanpak van drukte, van de problemen op de woningmarkt, het lerarentekort dat razendsnel oploopt of de toenemende segregatie in het onderwijs.

Kijk, we haalden natuurlijk allemaal opgelucht adem toen wethouder Choho vorige week zei dat het opzeggen van de klimaatdeal door Trump niet betekende dat Amsterdam ook de de Parijsdeal zou verbreken. We lieten ons niet afschrikken zei hij, wij bleven gewoon trouw aan de Parijsafspraken. Gelukkig maar.

Maar doen we ook zelf nog iets? Dat klimaatinitiatief van PvdA, GroenLinks en Partij voor de Dieren bijvoorbeeld waar we nu al anderhalf jaar op een reactie wachten?

Je vraagt je af: had de deal ook anders gesloten kunnen zijn in de afgelopen periode? En wat had dat dan betekent voor de stad? “Met dit akkoord vinden D66, VVD en de SP elkaar in

een drang naar verandering, stond in het coalitieakkoord”. Maar met welke verandering zijn we nou wat opgeschoten de laatste paar jaar?

Even dromen hoor.

Stel je voor dat we niet die duizenden sociale huurwoningen hadden verkocht en de huurmarkt wel hadden beteugeld. Dan stond de ongedeelde stad niet onder druk en hadden we misschien wel gewoon woningen voor leraren beschikbaar gehad

Stel je voor dat we een manier hadden gevonden met z’n allen om te voorkomen dat woningen door beleggers, of rijke Russen en Arabieren worden opgekocht, zodat Amsterdam langzaam verandert in een soort Londen. En dat we foute vastgoedtransacties voorkomen.

Of stel je voor dat we niet hadden beknibbeld op de wijkaanpak maar al die wachtende wijken al lang hadden opgeknapt, zodat niet alleen het centrum, maar heel Amsterdam profiteerde van het geld dat Amsterdam verdient. Geld dat we daarvoor nodig hebben, kunnen we gewoon uit de verhoogde toeristenbelasting halen.

Of dat touringcars echt definitief niet meer het centrum in zouden mogen rijden, in plaats van dat we er alleen maar over praten.

Ik kan nog wel meer bedenken hoor. Bijvoorbeeld kluswoningen voor statushouders. Zodat zij niet zo vreselijk lang hoeven te wachten op een woning en letterlijk snel aan de slag kunnen.

En er was natuurlijk niet bezuinigd op de gemeentereinigers, want in een drukker wordende stad heb je deze mensen razend hard nodig en verdienen zij ook dat zij bij de gemeente in vaste dienst zijn

We zouden veel meer bouwen aan de stad onder leiding van een echte stadsbouwmeester die zoals in de vorige eeuw stevig de regie had en er voor zorgde dat er echt volgens de Amsterdamse traditie zou worden gebouwd: mooi en betaalbaar.

En we zouden hebben geregeld dat woningen voor middenhuur ook echt altijd middenhuur zouden blijven, want ook over 25, 50, 100 jaar wil je dat er een middenklasse kan wonen in Amsterdam.

En we zouden er voor zorgen dat je ook een koopwoning kan kopen als je niet een enorme zak met geld te besteden hebt, door een creatieve samenwerking tussen de gemeente en particulieren.

Of stel je voor dat  we veel eerder begonnen aan het bestrijden van het lerarentekort, dan stevenden we nu niet af op een drama voor de Amsterdamse onderwijskwaliteit

En nee, we zouden niet een schuld aflossen waar je geld op toe krijgt als je het leent, maar we zouden dat geld veel zinniger besteden, bijvoorbeeld door scholen met veel achterstandsleerlingen extra middelen te geven voor handen in de klas, zodat alle Amsterdamse kinderen een goede kans krijgen in het Amsterdamse onderwijs en segregatie wordt bestreden.

En we zouden ons ervoor inzetten dat je in de Amsterdamse klas en docentenkamer altijd jezelf kan zijn en niet je sexuele geaardheid hoeft te verstoppen.

En tot slot zouden we armoedegeld niet uitruilen tegen een slechte erfpachtdeal. Want we zouden sowieso een eerlijker en toekomstbestendiger erfpachtdeal hebben gemaakt en tevens een hoger bedrag voor armoede structureel.

Misschien blijft dit alles nu nog even bij dromen. Maar ik heb ook geleerd in de oppositie dat je je dromen altijd moet blijven uitspreken. Want soms komen ze ineens uit, al duurt het vaak een tijdje en staat er wel vaak een andere naam op.

Maar ik heb hoop. Want ik zie positieve ontwikkelingen. De lijsttrekkersverkiezing van D66 heeft laten zien dat de partij het inmiddels ook wel genoeg vindt met dat als maar opschuiven naar rechts en weer socialer wil worden. Dat kan ik natuurlijk alleen maar toejuichen. En ik feliciteer Reinier van Dantzig daarmee. En ook onze eigen VVD wethouder Eric van der Burg kon zich na zijn verkiezing gewoon weer heerlijk links uitlaten bij de staat van de stad. Ik kijk er naar uit om samen met hem de nacht van de vluchteling te lopen.

Ik zie de toekomst dus zonnig tegemoet. Nog 287 dagen en dan komt aan deze slechte deal een einde.

En als het aan mij ligt gaan we ons dan weer bekommeren om een stad die voor iedereen is en voor iedereen blijft. Dat is mijn belofte aan de Amsterdammer. Dat is mijn belofte aan de burgemeester.