Marjolein blogt: over zwarte piet en de kinderombudsman

De legendarische Johan Cruijff zei ooit: “Je ziet het pas als je het doorhebt”. Een ware zin, die bij mij heel eg van toepassing is in de discussie over zwarte piet.

Ik herinner me nog goed dat ik in het eerste jaar dat ik in de fractie zat, ergens in november 2010, me verbaasde toen mijn geliefde fractiegenoot Peggy Burke begon over zwarte piet. “Wat ongezellig”, dacht ik. En ook: “het is toch helemaal niet racistisch bedoeld, iedereen houdt van zwarte piet” .

Noem me naïef, maar ik had nooit de koppeling gemaakt met racisme. En omdat ik mezelf natuurlijk helemaal geen racist vond, vond ik het eigenlijk ook heel onplezierig dat dat zo werd bestempeld. Want daarmee beleefde ik blijkbaar al heel lang plezier aan iets, wat eigenlijk heel afkeurenswaardig was. Het knappe aan Peggy haar betoog was echter, dat het niet verwijtend was. Zij benoemde vooral hoeveel pijn het haar en haar geliefden deed, elk jaar weer, en vroeg zich af of dat niet kon veranderen.

Ik was niet meteen om. Het heeft nog wel een jaar geduurd voordat mijn barrière was doorbroken. Een belangrijke rol speelde mijn oudste dochter, van destijds vier jaar, daarbij. We stonden bij de intocht van Sinterklaas in Amsterdam en ineens draait ze zich om en zegt: “Mama, zwarte piet is helemaal niet zwart. Hij bukte net en heeft gewoon witte billen. Waarom verft hij zijn gezicht zwart?” Ik mompelde nog wat van roet en schoorsteen, maar daar trapte ze niet in. “Want zwarte Piet was geschminkt zoals de zwarte kinderen uit haar klas en die waren dat ook niet van de schoorsteen”. Ik stond paf, maar voor haar was het gewoon een feitelijke constatering, die verder niets afdeed aan het feest. Ze geloofde nog jaren hartstochtelijk in Sinterklaas.

Maar bij mij drong hard het besef door dat we de Pieten helemaal niet schminkten voor onze kinderen. Dat deden we vooral voor onszelf. Uit nostalgie. Uit traditie. Omdat we zulke goede herinneringen hadden aan het Sinterklaasfeest. En toen ik dat doorhad, zag ik dat we moesten veranderen. Want waarom star vasthouden aan een schminklaag, waar velen van ons zich door gekwetst en buitengesloten voelen? Je gunt elk kind mooie sinterklaasherinneringen.

Inmiddels is het besef overal in de samenleving aan het doordringen. Elk jaar lopen er bij de Amsterdamse Sinterklaasintocht meer roetveegpieten mee, in plaats van zwarte pieten. Op de school van mijn dochters is zwarte piet al jaren geleden vervangen door kleurenpiet. En vandaag zegt de Kinderombudsman dat de figuur van zwarte piet kan bijdragen aan pesten, uitsluiting of discriminatie en daarmee in strijd is met het Kinderrechtenverdrag. De kinderombudsman heeft dit standpunt ingenomen na met veel kinderen gesproken te hebben. De kinderen hebben aangegeven dat zij willen dat zwarte piet verandert en dat grote mensen het goede voorbeeld moeten geven. Wat ben ik blij met dit statement. Hopelijk opent het een hoop ogen, zodat wij allemaal doorkrijgen wat we lang niet hebben gezien.