Een circulaire stad kan niet zonder een sociaal fundament

Vandaag vergaderde de Amsterdamse gemeenteraad over de eerste uitwerking die het college van B & W heeft gedaan voor de toepassing van een nieuw economisch model dat niet uitgaat van oneindige economische groei, maar van een circulaire economie die rekening houdt met de grenzen van de aarde en bestaanszekerheid voor de mensen die daarop leven. Dit economische model is gebaseerd op de ‘donut theorie’ van Kate Raworth. Lees hieronder de inbreng van ons duoraadslid Lian Heinhuis terug.

Door: Lian Heinhuis

Veel te lang hebben wij in onze wereld onze economie gezien als iets dat eindig kan groeien, onze natuur als iets om waarde uit te onttrekken en arbeid simpelweg als productiekosten. Te lang hebben we winst centraal gezet in plaats van mensen. Nu zien we in de praktijk steeds meer dat die drang naar eindeloze groei niet te combineren is met een planeet waarvan de grenzen steeds meer zichtbaar worden.

Het is daarom hoog tijd voor een nieuwe economische theorie en de fractie van de PvdA is blij dat Amsterdam de ‘donut theorie’ van Kate Raworth heeft omarmd en dat we hier vandaag over spreken. Deze theorie is krachtig en passend omdat hierin zowel de mens als de planeet een belangrijke rol hebben. De PvdA is op veel punten tevreden met de eerste uitwerking. De nadruk op bijvoorbeeld lokale voedselketens is een aspect waar wij zeer in geloven. Dit zorgt namelijk niet alleen voor een sterke en diverse lokale economie, maar is onder andere door de vermindering van voedselkilometers ook een stuk beter voor onze planeet.

“Veel te lang hebben wij in onze wereld onze economie gezien als iets dat eindig kan groeien.”

Maar de fractie van de PvdA ziet ook dat er in de huidige uitwerking van het college nog kansen onbenut blijven. Want hoewel het sociaal fundament een essentieel element is van de ‘donut theorie’, wordt dit element maar in beperkte mate uitgewerkt. Zo komt in het stuk van 88 pagina’s het woord ‘werkgelegenheid’ slechts vijf keer voor en steeds wordt hierbij geschreven over de nieuwe banen die in de circulaire economie zullen ontstaan, maar nooit over de kwaliteit van deze banen en de bestaanszekerheid die dat oplevert. En dat is zonde, want juist de theorie van Raworth biedt daar alle ruimte voor.

Zo schrijft Raworth in haar boek, als het gaat over ons huidige economische model:

“Ons huidige economische model kent een diepe ironie. Enerzijds, zijn er werknemers die dag in dag uit naar hun werk komen, maar die in wezen als buitenstaanders worden behandeld: zij zijn productiekosten die geminimaliseerd moeten worden, een input die kan worden ingehuurd en ontslagen ten behoeve van winstgevendheid. Anderzijds zijn er de aandeelhouders die waarschijnlijk nooit een voet op het bedrijfsterrein zetten, maar die worden behandeld als de ultieme insiders: hun eenzijdige belang om de winst te maximaliseren komt op de eerste plaats.” 

Het zal u niet verbazen dat de PvdA een ander soort werkgelegenheid wenst. De PvdA gelooft in een economie waar werknemers met respect worden behandeld, waar hun banen gezien worden als bestaanszekerheid en niet als kostenpost. De PvdA gelooft in een economie waar solidariteit centraal staat.

“De PvdA gelooft in een economie waar werknemers met respect worden behandeld, waar hun banen gezien worden als bestaanszekerheid”

Wij zijn daarom benieuwd hoe de wethouder de relatie tussen de circulaire economie en een inclusieve, rechtvaardige economie ziet. Want alleen het circulair maken van onze economie, is niet genoeg. Een circulaire economie zorgt er namelijk niet automatisch voor dat die economie ook eerlijk is. Hoe gaan we in dus ons nieuwe circulaire model er zorg voor dragen dat ook het sociale fundament gegarandeerd wordt?

Tot slot: als we niet snel ons economisch denken veranderen, putten we onze aarde uit. Daarom is de fractie van de PvdA blij dat de wethouder deze stap heeft gezet waardoor we als hoofdstad van Nederland voorop lopen in het nieuwe economisch denken. Maar als PvdA achten wij het daarin noodzakelijk dat we het sociale aspect van deze ‘donut-theorie’ minstens zo belangrijk maken als de circulaire ambities zelf. Want we moeten niet alleen uitputting van de aarde voorkomen, maar ook uitputting van de mensen die daarop leven. 

Lian Heinhuis
Duoraadslid PvdA Amsterdam
[email protected] 

“We moeten niet alleen uitputting van de aarde voorkomen, maar ook uitputting van de mensen die daarop leven.”