Een pleidooi voor minder segregatie en ongelijkheid

In de Algemene Beschouwingen van de Amsterdamse gemeenteraad brak PvdA-fractievoorzitter vandaag een lans voor gemengde scholen en de bestrijding van ongelijkheid in de stad. Bovendien introduceerde zij een innovatief plan over hoe Amsterdam met vakantieverhuur zoals Airbnb om kan gaan. Benieuwd? Lees onderstaand haar spreektekst:

Voorzitter,

Welcome in Amsterdam!

Dit is de eerste zin van de brief van de burgemeester voor de vluchtelingen die ik vrijdag zag liggen op de opvang in de Havenstraat. Welkom in Amsterdam! Wat een prachtige eerste zin.

En wat een contrast met wat ik eerder die week nog ervaarde op de kade van de Griekse havenstad Piraeus. Terwijl een veerboot met meer dan duizend vluchtelingen aanmeerde, waaronder honderden kinderen, was er niets of niemand om ze op te vangen, van humanitaire hulp te voorzien, verder te begeleiden. Het greep me bij de keel. Al die mensen en kinderen op de vlucht voor oorlog, geweld en onderdrukking. Elke dag meren wel drie veerboten aan. Duizenden mensen per dag. En niemand die voor ze klaar staat. Het was zo’n troosteloos gezicht. Terwijl de regen met bakken uit de hemel viel, zag je overal in stad groepen vluchtelingen zoeken naar een schuilplek, onder een luifel, in een park, onder een stuk plastic. De Grieken keken machteloos toe.

Voorzitter, hoe anders is het in Amsterdam. Ik ben trots hoe deze stad de handen ineenslaat en haar barmhartigheid toont. In korte tijd is op verschillende plekken, in Oost, in Nieuw West, in Zuid en Zuid-Oost noodopvang uit de grond gestampt. Noodopvang die mensen hulp, een bed en vooral rust biedt na een lange, zware, vaak gevaarlijke reis. Ik spreek namens mijn hele fractie- en ik denk namens de hele raad – als ik mijn dank en waardering uitspreek voor al dit harde werk aan het college, aan de ambtenaren, de hulporganisaties en ook aan al die Amsterdammers die in actie kwamen. Er werd op grote schaal kleding ingezameld, geld gedoneerd, acties opgezet. Mensen nodigden vluchtelingen te eten uit, of boden ze een paar dagen onderdak, zoals onze stadsdeelvoorzitter Achmed Baadoud deed aan vier kinderen wiens moeder moest worden opgenomen in het ziekenhuis.

Er zijn ook zorgen en er is ongerustheid. Die zorgen voelde ik ook toen ik daar aan de kade van Piraeus stond. Ik voelde zorg over die mensen die daar zo verlaten hun eigen weg moesten vinden, maar ook zorg over de enorme aantallen mensen die die op de vlucht zijn geslagen. Kunnen we deze grote stroom van vluchtelingen wel aan? Wat betekent dat voor onze samenleving? Waar moeten al die vluchtelingen wonen en wat betekent dat bijvoorbeeld voor mijn zoon of dochter die ook op zoek is naar woonruimte? Of de meer bestuurlijke zorgen over of de opvang wel gelijk over de stad verdeeld wordt en kwetsbare wijken niet onevenredig worden belast.

Gelukkig bleek uit de beantwoording van de burgemeester gisteren, dat het college deze zorgen ook begrijpt en inziet dat opvang van vluchtelingen veel meer behelst dan wat gefantaseer over start-ups. Er zal hard gewerkt moeten worden aan integratie en aan draagvlak onder Amsterdammers. Het is belangrijk dat mensen zo snel mogelijk aan het werk kunnen, dat kinderen naar school kunnen en de taal leren. Wij willen graag dat er geïnvesteerd wordt in nieuwkomersklassen en hebben daarvoor ook een motie. Daarnaast moeten we met Amsterdammers in gesprek blijven over de periode na de eerste opvang. Hoe gaan we om met de extra druk op beschikbare  huurwoningen of scholing en werkgelegenheid? Je ziet nu al heel gemengde reacties op het creëren van extra woonruimte. Daar mogen we onze ogen niet voor sluiten. Wij horen graag van het college hoe zij dat ziet en uiteraard mag daarbij ook een beroep worden gedaan op de PvdA-fractie. Wij beschouwen dit als een gezamenlijke verantwoordelijkheid.
Voorzitter,

De vluchtelingenproblematiek is niet de enige uitdaging waar deze stad, dit college en deze raad zich het komende politieke jaar voor gesteld ziet. Het gaat goed met Amsterdam, maar niet iedereen profiteert daar in dezelfde mate van mee. Ik zei het al tijdens de algemene beschouwingen bij de voorjaarsnota: Onze stad dreigt een stad van twee snelheden te worden. Het SCP, de WRR en ook onze eigen Dienst Onderzoek & Statistiek waarschuwen dat de kloof in Amsterdam tussen arm en rijk, tussen gezond en ongezond, tussen hoog- en laagopgeleid steeds verder toeneemt. Verschillen worden groter en hardnekkiger en daarmee dreigen ze onoverbrugbaar te worden. In de informatieve en rake serie ‘de veranderende stad’ van het Parool stond dit weekend dat op scholen de scherpste scheiding zichtbaar wordt. Cijfers van het OIS laten zien dat schoolloopbanen veel meer worden bepaald door het achtergrond van de ouders, dan de intelligentie van de kinderen. En deze kansongelijkheid groeit.

Met de toenemende ongelijkheid, ontstaat het risico dat mensen steeds meer gevangen komen te zitten in hun eigen leefomgeving. Dat je afkomst en de plek waar je geboren wordt, steeds bepalender wordt voor je toekomst. Dat mensen niet meer samen leven, maar langs elkaar of zelfs met de rug naar elkaar toe. Zie hier de grootste bedreiging voor Amsterdam.

Toch komt het woord ongelijkheid geen een keer in de begroting voor. Geen een enkele keer. Nul keer. Alsof het probleem niet bestaat. Dat moet toch knagen aan wethouder Ivens die nog maar anderhalf jaar geleden zei dat hij alleen zijn handtekening onder een coalitie met D66 en VVD zou zetten als de tweedeling zou worden aangepakt. Die ambitie is duidelijk bijgesteld. De SP jubelt nu over het afschaffen van de hondenbelasting alsof hun levensdoel is bereikt, terwijl ondertussen rücksichtslos de doelstelling gemengde wijken uit de begroting wordt geschrapt. De SP streeft niet meer naar gemengde wijken. Ja, ik ben er even stil van. Een nieuw dieptepunt van anderhalf jaar pragmatische coalitiepolitiek. Met een motie proberen we die trend te keren.

Voorzitter, het is onze taak om ongelijkheid ten alle tijden te blijven bestrijden. De kloof dicht zich niet vanzelf. Een laat-maar-waaien houding, zoals deze coalitie steeds weer laat zien ten aanzien van ongelijkheid, zorgt vooral voor versnelling van het probleem. Dat is waarom Groen Links zo meteen mede namens de PvdA wederom een motie zal indienen om ongelijkheid tegen te gaan. En dat is ook waarom we al nu al anderhalf jaar reikhalzend uitkijken naar een plan om segregatie in het onderwijs te bestrijden. Tot nu toe hebben we alleen maar een tegengestelde beweging gezien, dat scholen, onder het valse mom van keuzevrijheid, niet langer worden gestimuleerd en uitgedaagd om een afspiegeling te zijn van onze stad. We willen de wethouder onderwijs daarom oproepen nu eindelijk eens werk te maken van haar segregatieplan en daarbij ook te kijken of de onderwijsmiddelen niet beter verdeeld kunnen worden over scholen om de effecten van segregatie tegen te gaan motie.
Voorzitter,

Een groot deel van mijn algemene beschouwingen in het voorjaar gingen over de groei van de stad. De groei en de populariteit van de stad maakt ons trots. We hebben er ook flink in geïnvesteerd. Maar zoals ik ook in het voorjaar zei, stelt de groei de stad ook voor nieuwe uitdagingen. Ik ben dan ook blij dat het college hier in haar inleidende hoofdstuk aandacht aan besteedt en inmiddels ook oog heeft voor de nadelen van de toenemende drukte. Het is niet allemaal perceptie, lijkt ze zichzelf nu toch steeds te corrigeren. Toch blijft bij ons de vraag: doen we wel genoeg om de drukte in goede banen te leiden en de ongewenste effecten, zoals overlast, woningontrekking en illegale hotels, tegen te gaan? Zodat ook de Amsterdammer zich op elke plek in de stad welkom en thuis blijft voelen? Wij begrijpen best dat het een complex probleem is met veel facetten, maar niets doen is geen optie. Maatregelen zijn nodig. Bijvoorbeeld op het gebied van AirBnB. Wat levert AirBnB de stad nou precies op? Tot de dag van vandaag weigert de wethouder prijs te geven hoeveel toeristenbelasting AirBnB afdraagt. Tegelijk zien we het aantal illegale hotels in de stad stijgen. Wij dienen daarom samen met Groen Links een amendement in dat voortbouwt op een goed idee van collega Van Dantzig. Een registratiesysteem voor vakantieverhuur waardoor illegale hotels effectiever aangepakt kunnen worden en afdracht van toeristenbelasting transparanter wordt.

Voorzitter, ik kom bijna aan het eind van mijn betoog. Over het algemeen bevat de begroting weinig nieuws. In de wandelgangen werd wel gesproken over de factuur van de voorjaarsnota. Een tweet van wethouder van der Burg zorgde echter toch voor een aanpassing. Er gaat eenmalig extra geld naar afval. Zodat de stad er na evenementen als de gay pride weer spic en span bij ligt. Prima natuurlijk, maar hoe gaat het al die andere dagen in het jaar? We zien dat er 2,4 miljoen structureel wordt bezuinigt op afval. Betekent dit niet dat de straten van Amsterdam over het algemeen gewoon veel viezer gaan worden? Het college wil mensen via een reclamecampagne oproepen om zelf hun afval weg te brengen. Voorzitter, wij willen niet dat vuilnismannen worden ontslagen om reclamebureaus aan het werk te zetten. Daarom hebben wij een amendement.

Voorzitter, politiek gaat over keuzes maken. En zeker in een tijd met veel veranderingen, vergt dat moed en visie en doorzettingsvermogen. Laten we samen de juiste keuzes maken voor onze stad, zodat iedereen zich in Amsterdam welkom en thuis blijft voelen.