Marjolein Moorman: “Er is nog genoeg om voor te strijden”

Al veel te lang krijgen ze veel te weinig loon. Doen ze veel te ongezond werk. Wat ook nog veel te onveilig is. Op veel te onmogelijke werktijden. En toen vonden ze het genoeg. Vorige week legden zo’n 150 KLM-medewerkers het werk op Schiphol neer. Een actie met grote gevolgen, die daardoor ontzettend moedig was. Maar het was nodig, vonden ze. En nodig was het.

Foto: FNV

‘Gansch het raderwerk staat stil, als uw machtige arm het wil,’ luidt de tekst op de bekende prent van de Spoorwegstakingen in 1903, die begonnen in de Amsterdamse haven. Reden voor de staking toentertijd was dat sommige werkgevers uit de Amsterdamse haven hun werknemers verboden om lid te worden van de vakbond, terwijl andere werkgevers hun werknemers het juist verplichtten. Deze inbreuk op de vrijheid van het recht van werknemers om zich te organiseren, was reden om in actie te komen. Treinen werden stilgezet.

Toen deze actie zich uitbreidde en een landelijke staking dreigde, willigden de directies van de havenbedrijven de eisen van de actievoerders in. Spoor- en havenarbeiders die ontslagen werden omdat zij staakten, werden daarnaast weer in dienst genomen en ingehouden loon werd uitbetaald. Een overwinning voor de werknemers waar we lessen uit kunnen trekken die anno 2022 nog steeds relevant en vooral nodig zijn. Vandaag op 1 mei – De Dag van de Arbeid – is een dag om daar nog eens extra bij stil te staan.

“Rechten en zekerheden die de afgelopen eeuwen door werknemers zijn verworven, zijn nooit vanzelfsprekend geweest.”

Want rechten en zekerheden die de afgelopen eeuwen door werknemers zijn verworven, zijn nooit vanzelfsprekend geweest. Voor de 8-urige werkdag tot doorbetaling bij ziekte, van pensioen tot vakantiedagen, van zwangerschapsverlof tot het feit dat vrouwen überhaupt mogen werken; er is figuurlijk en soms zelfs letterlijk voor gevechten. Niet door enkelingen, maar door een groot, breed front van arbeiders die zich organiseerden tegenover de macht van de grote bazen en het kapitaal. 

Die strijd is nog lang niet klaar. Sterker nog, die strijd heeft extra kracht nodig. We zien namelijk dat met steun in de rug van liberale politici, de factor kapitaal meer en meer terrein aan het winnen is ten opzichte van de factor arbeid. Dat klinkt ingewikkeld, maar het komt erop neer dat een steeds kleiner deel van het geld dat in Nederland verdiend wordt, terecht komt bij de mensen die daadwerkelijk het werk doen.

“Een steeds kleiner deel van het geld dat in Nederland verdiend wordt, komt terecht bij de mensen die daadwerkelijk het werk doen.”

In een stad als Amsterdam zie je daar dagelijks de gevolgen van. We zien de maaltijd- en pakketbezorgers onverzekerd rondcrossen. Als degene die de maaltijd of het pakket besteld heeft niet thuis is, betekent dat vaak geen loon voor de bezorger. Geen enkel risico voor de werkgever. We zien de Uber-chauffeurs die aangestuurd door een algoritme 12 uur op een dag rond moeten rijden om überhaupt een minimumloon te verdienen. We zien de mensen met een nuluren-contract in de horeca die aan het begin van de week nog niet weten hoeveel geld ze aan het einde van de week verdiend zullen hebben. We zien de KLM-medewerkers die voor veel te weinig geld, veel te veel werk moeten doen terwijl ze toekijken hoe de directie miljoenenbonus na miljoenenbonus opstrijkt. 

“De KLM-medewerkers lieten vooral zien dat als je samen in actie komt, je een grote vuist kan maken.”

Tot afgelopen zaterdag. Toen vonden ze het genoeg geweest. Toen vloog en landde er even geen enkel vliegtuig meer. Ze lieten daarmee zien hoe belangrijk werk zij doen. Daar stonden duizenden mensen afgelopen zaterdag in de rij letterlijk bij stil. Maar ze lieten vooral zien dat als je samen in actie komt, je een grote vuist kan maken.

Ik hoop dat dit vele anderen inspireert, want er is genoeg om voor te strijden.

Ik wens u allen een fijne en strijdbare Dag van de Arbeid.

Marjolein Moorman