Lees hier de afscheidsspeech van Pieter Hilhorst

PvdA-lijsttrekker en wethouder Pieter Hilhorst nam vandaag afscheid van de Amsterdamse gemeenteraad. Lees hier zijn toespraak:

Geachte leden van de Raad,

De verkiezingsuitslag was een dreun voor de Partij van de Arbeid, een dreun voor onze kandidaten en een dreun voor mij. Ik heb de landelijke trend niet kunnen keren en daarom ben ik opgestapt. Het is een beslissing waar ik voor 100% achtersta en die ik tegelijk voor 100% betreur. Ik weet dat dit het juiste besluit is en toch voelt het als een te vroeg afscheid. Naar mijn gevoel was ik nog maar nauwelijks begonnen. Ik heb hier te kort gezeten. In die korte tijd is wel ongelooflijk veel gebeurd. Ik zou bijna zeggen: het waren twee hele bijzondere dagen.

Nog geen anderhalf jaar geleden heb ik de sprong gewaagd door te solliciteren naar de opvolging van Lodewijk Asscher. Ik heb die sprong van de journalistiek naar de politiek gewaagd omdat ik de klasgenootjes op de basisschool van mijn zoon evenveel kansen gun als mijn zoon.  Ik heb die sprong gewaagd omdat ik zag hoe professionals in de jeugdzorg door regels en systemen werden belemmerd om problemen in hun samenhang aan te pakken, terwijl iedereen weet dat het schoolverzuim van de kinderen samenhangt met de schulden van de ouders en dat problemen op straat samenhangen met problemen achter de voordeur. Ik heb de sprong gewaagd omdat ik hou van Amsterdam en ik geloof in de kracht van Amsterdammers. Bij mijn aantreden heb ik daarom gepleit voor politiek van nabijheid. Ik heb gepleit voor een nieuw bondgenootschap tussen een actieve overheid en actieve burgers.

Ik ben ongelooflijk blij dat ik die sprong heb gemaakt. Ik heb nog nooit op een plek gezeten waar je zoveel verschil kan maken. Als ombudsman van de VARA kwam ik op voor individuele gevallen, zoals een jongen die elf maanden thuis zat, nu kon ik me sterk maken voor alle jongeren die dreigden uit te vallen. Er is de afgelopen tijd ook veel tot stand gebracht waar ik trots op ben: zoals de pilot voor peuterscholen waar kinderen met en zonder taalachterstand een vliegende start krijgen. Het aantal zwakke scholen is gedaald. Het aantal voortijdig schoolverlaters is drastisch verminderd. Het betekent dat meer Amsterdamse kinderen meer kansen hebben op de arbeidsmarkt. We hebben de contouren geschetst van een andere organisatie van de jeugdzorg waardoor professionals minder langs elkaar heen werken en gezinnen met gestapelde problemen zelf het voortouw kunnen nemen om uit de sores te komen.

Ik ben ook blij met de sprong omdat ik afgelopen anderhalf jaar heb mogen samenwerken met ongelooflijk veel begeesterde mensen. Leraren, schooldirecteuren, leerplichtambtenaren, gezinscoaches, reclasseringsmedewerkers, politie, handhavers. Ik ben op plekken geweest in Amsterdam die ik niet kende. Ik heb Amsterdammers ontmoet die in de kreukelzone zaten en Amsterdammers gezien die waanzinnige barrières glansrijk wisten te overwinnen.

En ook op het stadhuis heb ik mogen samenwerken met mensen die zich met hart en ziel inzetten voor de stad. Ook aan de samenwerking in het college bewaar ik goede herinneringen. Het ging er daarbinnen veel collegialer aan toe dan ik vooraf als journalist had gedacht. Vooral Freek en Carolien wil ik hartelijk bedanken. En ook aan het roken van een sigaret met Eberhard denk ik met heimwee terug. Terwijl hij rookte kon alles even kort worden besproken.

Bij mijn aantreden heb ik gezegd dat ik ongetwijfeld fouten zou maken, maar dat ik van elke fout zou leren. Sommige fouten waren gemakkelijk te herstellen. Ik herinner me dat ik u in mijn eerste raad aansprak met jullie. Dat heb ik daarna niet meer gedaan. Andere fouten zijn zo bepalend geweest voor mijn politieke lot dat ik de tijd niet meer heb gekregen om ervan te leren. In zijn prachtige boek Fire and Ashes schrijft Michael Ignatieff: politics is a profession is that can’t be thaught but can be learned. Ik heb heel veel geleerd en het doet daarom pijn dat ik het geleerde nu niet meer in de praktijk kan brengen.

Een van de lessen die ik graag eerder had geleerd is: bij twijfel altijd Lex van Drooge gelijk geven. Het had de kapitale blunder van de belastingdienst niet weggepoetst, maar het debat erover vergemakkelijkt.

Wat ik ook heb geleerd is dat de woordvoerders financiën een speciaal slag raadsleden zijn. Zij lijken soms meer met elkaar te delen dan met hun partijgenoten. En zo kan het zomaar gebeuren dat Arco Verburg de bezuinigingsmonitor nog kritischer doorlicht dan Marianne Poot. Deze strengheid dwars door de partijen heen is een zegen voor de stad. Het heeft er toe bijgedragen dat de stad er financieel zeer goed voorstaat. De commissies financiën waren ook altijd vergaderingen met ruimte voor buitenissigheden. Zo mocht Michiel Mulder zijn bijdragen graag beginnen met een voorbeeld van ver, over religieuze twisten of Amerikaanse wijsheden om dan met een onverwachte draai toch bij de begroting te belanden.
Marco de Goede wist met zijn fenomenale geheugen altijd verbindingen te leggen met eerdere kwesties. Marco ben ik bovendien erg dankbaar voor zijn vermogen om bij hoogoplopende kwesties hoofdzaken van bijzaken te scheiden.

Ik heb ook geleerd dat bij de commissie Jeugd en Onderwijs zich juist leent om de partijpolitieke verschillen extra helder kleur te geven. Werner Toonk was daar een meester in. Sowieso is hij het meest kleurrijke raadslid van allemaal. Aan de andere kant van het spectrum was aan alle bijdragen van Maureen van der Pligt merkbaar hoezeer zij geworteld is in de stad. Zij weet wat er speelt op de scholen. In de debatten met Jan Paternotte heb ik gemerkt hoe goed hij zich voorbereidt. Tegen hem kon ik nooit twee keer hetzelfde argument herhalen, want als hij er de eerste keer door werd overvallen, had hij altijd de tweede keer een dubbelscherp antwoord klaar.

Fenna Ulichki is al heel lang een zielverwant en was daarom ook in de commissie een fijne bondgenoot. Het was dan ook geen toeval dat we elkaar diep in de nacht na de verkiezingen op straat tegenkwamen. Dat moment staat in mijn geheugen gegrift.

Maarten Poorter heb ik leren kennen als een ontroerend politicus. Ik zal nooit vergeten hoe zijn stem brak toen hij vertelde over een bezoek aan een eenzame oudere. Wie zo doorleeft politiek bedrijft, kan bergen verzetten.

Tot slot wil ik Marjolein Moorman bedanken. Jij was mijn bloedbroeder in de politiek. Jij bent altijd mijn steun en toeverlaat geweest.  De partij is bij jou in goede handen.

Ik heb ook veel geleerd over verkiezingscampagnes. Ik zal daar nu niet over uitweiden. Maar ik kan u wel zeggen dat ik mezelf heb teleurgesteld. Ik opereerde eerder defensief dan als de happy warrior die ik mijn hele leven ben geweest. Slechts af en toe, in interviews en speeches, was de blijmoedige strijder zichtbaar. Dan ging het om de kracht van een ongedeeld Amsterdam. Dan ging het niet om elkaar aftroeven, maar om hoop en idealen.

Er is een ding over de verkiezingen dat ik nog wel kwijt wil. En ik weet dat het een onderwerp is dat gevoelig ligt omdat er heftige debatten zijn gevoerd over opkomstbevordering. Voor je het weet lijkt het alsof ik andere partijen iets verwijt of hier de oorzaak zoek voor het verlies van de PvdA. Dat is niet de bedoeling. Er zijn heel veel oorzaken. Ik wil erover spreken omdat het me raakt. Ik wil het benoemen omdat het de essentie betreft waarom ik de politiek ben ingegaan. Op de dag van mijn aftreden schoot ik steeds vol als ik hierover sprak.

Ik heb het over het aantal nieuwe Amsterdammers dat de moeite heeft genomen om te gaan stemmen. Driekwart van de Surinaamse, Antilliaanse en Marokkaanse Amsterdammers is niet gaan stemmen. Tweederde van de Turkse Amsterdammers idem dito.

Ik vind dat ongelooflijk pijnlijk. Die lage opkomst vloekt met alles waar ik voor sta. Ik sta voor emancipatie. Ik wil dat alle Amsterdammers de kans krijgen om het heft in eigen hand te nemen. Ik sta voor de verbinding tussen mensen die het maken en die het willen maken.

Er zijn hippe politicologen die het feit dat minder allochtonen op de PvdA stemmen beschouwen als emancipatie. Het is baarlijke nonsens. Deze kiezers hebben zich niet geëmancipeerd, ze zijn thuis gebleven. Ze hebben het heft niet in eigen hand genomen, ze hebben het heft op de grond laten vallen. Ze zijn niet bevrijd, ze hebben de moed opgegeven.

Ik vind daarom dat alle partijen zich druk moeten maken om deze thuisblijvers, of nog beter om alle thuisblijvers. Het is een opdracht aan alle partijen om te zorgen dat alle Amsterdammers zich herkennen in en verbonden voelen met de Amsterdamse politiek. Want alleen zo blijft politiek een zaak van Amsterdammers, voor Amsterdammers, door Amsterdammers.

Ik ga nu weer een andere vorm vinden voor mijn maatschappelijke betrokkenheid. Ik zal daarbij de  lessen toepassen die ik hier heb geleerd. En ik zal met weemoed terugdenken aan mijn te korte periode in de Amsterdamse politiek.

Het gaat u goed.