Doorbraak manifest

Balkenende III strompelt als aangeschoten wild naar de eindstreep. Nu is het des te belangrijker wat de PvdA gaat doen. De keuze is duidelijk: voor een partij in beweging, of voor de neer­gaande lijn van de afgelo­pen maanden richting Blair-partij – dat wil zeggen: meer oorlog, minder sociaal, minder (partij)democratie en minder stemmen. Ons antwoord is ondubbelzinnig: nu zelfs veel CDA’ers en VVD’ers de buik vol hebben van dit kabinet, liggen er gouden kansen voor de opgaande lijn richting partij in beweging.

De Blair-lijn wordt steevast gestraft door de peilingen. De PvdA-fractie in de Tweede Kiamer negeerde de wil van de achterban bij de neoliberale koers voor de EU-Grondwet, en voor meer belas­ting over AOW en min­der over winst­. De achterban was ook tegen steun aan de neoconservatieve lijn van Bush, door als enige sociaal-demo­cratische partij op het conti­nent onze jongens en meisjes naar het Afgha­anse moeras te zenden. Zo ruilen wij onze sociaal-democra­tische idealen in voor een koers waarbij de ver­schillen tussen PvdA, VVD en D66 wegsmelten. De SP vaart er wel bij, maar ook het CDA heeft baat bij een PvdA-koers die lijkt op die van de regering. Het is zoals Den Uyl zei: ‘Waar een sociaal-democra­tische visie ontbreekt, komt het volk om.’

Er bestaat dwars door de partijen brede weerzin tegen dit kabinetsbeleid, dat voor het vierde jaar de koopkracht heeft doen dalen en nu nog maar twee echte prioriteiten heeft: elk jaar ¾ miljard minder belasting voor de – vooral grote – bedrijven die toch al superwinsten maken en steun aan de VS-politiek in Afghanistan en Libanon. Dat maakt de tijd rijp voor een ‘Nieuwe Doorbraak’ waar we gelovigen – inclusief islamieten – en onge­lovigen verenigen op wat bindt: vrede, naasten­liefde, recht­vaardig­heid, mededogen naar ‘vreemden’ en rentmeester­schap. De tijd is rijp om dwars door de partijen mensen te verenigen voor een sociale economie in een sterk en sociaal Europa.

Dwars door alle kleuren en geloven wil Nederland vrede en geen steun voor de neoconservatieve strategie van Bush in zijn ‘Lange Oorlog’ voor wereld­over­heer­sing. Dwars door alle hokjes willen mensen meer in­ves­teren in innovatie voor een duurzame economie, zodat onze (klein)­kinderen een leefbaar land erven. Tot in de VVD wil men af van regenten die meer onder invloed staan van grote (internationale) bedrij­ven en project­ontwikke­laars dan van ons; die over ons regeren in plaats van met ons en die onder het mom van ‘ter­ro­risme’ onze rechten inper­ken. Wij kunnen het initia­tief her­winnen met een PvdA die een brede ­­beweging inspi­reert van par­tij(groep)en, vredes-, vak-, en milieu­beweging, organi­sa­ties van jong en oud, uitke­rings­ge­rech­tigden, mi­gran­ten en vele anderen, samen met onder­ne­mers­ die zich richten op vreedzame, duur­zame econo­mische ont­wikkeling. (Zie kader.)

Dat een partij in beweging het goed doet, bewijst de geschiedenis. De SDAP van Troelstra groeide van 12 apos­telen tot massapartij. Met heel weinig zetels gaf zij ons samen met de vakbeweging het alge­meen kies­recht. De regenten-PvdA verloor sinds haar oprichting continu leden, met één uit­zon­de­ring: de jaren tachtig. Toen groeide de partij na de contra-regenten­beweging Nieuw Links, met een bevlogen koers voor betere verdeling van kennis, inkomen en macht. Dat was nadat Joop den Uyl de de­mon­stranten tegen de Viet­nam­oorlog toe­sprak, toen wij meeliepen in de acties tegen de neutro­nen­bom – waar­door Carter die bom stopte – en Wim Kok voorop liep tegen de Ameri­kaan­se atoom­wapens. Zo’n beweging kan nog steeds. De actie­ve SP groeit al jaren in leden en zetels. De actieve leden­partij van Ruud Koole groeide in de peilingen, nadat hij op 2 oktober 2005 de brede bewe­ging toe­spra­k op weg naar het Museum­plein. Daar draai­den we de af­braak­plannen van dit kabinet terug samen met religieus geïnspi­reerden in het CNV en VVD-stemmers in het FNV.

Een Nieuwe Doorbraak is alleen moge­­lijk als we breken met de oorzaak van oorlog; als we breken met sociale, milieu- en demo­cra­tische afbraak. Sommigen zien Amerika als oorzaak. Maar Amerika is zelf ook slachtoffer. Koop­kracht, sociale voor­zie­ningen en demo­cratie van de Amerikanen zijn nog meer afgebroken dan hier. De echte oor­zaak is een kleine elite rond Bush, vooral de ver­vlochten Ameri­­kaanse en Britse grote olie­-, wapen- en financiële belangen. De bezet­ting van Irak was niet tegen massa­­vernie­ti­gings­wa­pens, niet tegen ex-VS-bondgenoot Saddam. Het ging er om ons Europe­anen (en de Aziaten) meer onder controle te krijgen via de olie die over enkele jaren over de top is. De gure neolibe­rale eco­no­mische wind waait uit dezelfde hoek. Schaak­spelers uit de VS en het VK schuiven hun miljar­den en werkgele­gen­heid naar landen waar de zwaar­ste schouders van grote bedrijven minder ­belas­ting betalen, maar werknemers en consu­menten steeds meer en de sociale voor­zie­ningen worden uitge­hold.

Een Nieuwe Doorbraak leidt naar een solidaire, creatieve samenleving, zonder oorlog, waar het geld de mens dient en de overheid de burger in plaats van andersom. De kansen daarvoor groeien met de dag. De macht van die kleine VS-VK elite is tanende. Het aandeel van de VS in de wereldrijkdom is nog maar 20 procent; minder dan de helft van de 50 procent na de oorlog. Vooral in Azië komen nieuwe economische machten op. China bij voorbeeld verdriedubbelt elke 10 jaar haar economie, heeft nu Engeland inge­haald en zal de VS in 2020 achter zich laten. Daar ligt onze econo­mische toekomst: denktank voor de opkomende econo­mische machten, plus hun mainport naar en vestigings­plaats voor hun hoofdkantoren in Europa.

Dan moeten wij wel breken met de ‘Lange Oorlog’, want de Aziaten zien bijvoorbeeld de NAVO-bezetting van Afghanistan als bedrei­ging. Zij willen het recht zichzelf te besturen zonder (militaire) inter­ventie van het Westen, herstel van de internationale rechts­orde en nauwe samen­werking met een vreedzaam Europa.

Dan moeten we werken aan een leefbare samenleving waar ieders creativiteit wordt benut door te investeren in een ‘Delta­plan Duurzaamheid’. Milieu is dé grote innovatiemotor, want bespaart grondstoffen en energie. Daar moeten we onze concurrentie-voorsprong herwinnen die dit kabinet verwaar­loosde. Dan moeten we werken aan groene, bruisende metropolen die zinderende centra zijn voor inno­va­tie in een Neder­land dat weer open en tolerant wordt, zodat wereldwijd creatief talent zich welkom voelt. Het vraagt onderwijs zonder verzui­ling waar team­work van alle kleuren van jongs af wordt aangeleerd.

Zo’n creatieve productie vraagt verder een sociale economie. Daar zijn gezond­heids­zorg en (hoger) onder­wijs breed bereikbaar tegen lage kosten en bieden goede sociale voor­zieningen een vang­net als de conjunctuur daalt of inno­vaties mislukken. Mensen met recht op een (goede) uitkering worden productief ingezet, bijvoorbeeld in vrijwil­li­gerswerk. De schrik­barend toegenomen armoede wordt uitge­bannen. Voorbij is de situ­atie dat je meer belas­ting betaalt over arbeid dan over winst. De sterkste schouders dragen de zwaarste lasten, in plaats van de midden­inko­mens met een klein pensioen of kleine hypo­theek.