Opinie Tom Leenders: betaalbaar wonen is niet gratis

Door: Tom Leenders

Amsterdam is al sinds ik er woon een dure stad. Mijn kamer was duur, in de sociale voorraad was geen perspectief en middeldure huur bestond nog niet. Toen ik voor het eerst ging samenwonen, was ik aangewezen op de vrije huursector. Deels het terrein van cowboys die de hoofdprijs vragen voor een matige woning. Via Marktplaats vond ik een klein appartementje in De Baarsjes, een voormalige corporatie woning was dat. Later kon ik iets meer vierkante meters huren op Zeeburg via een grote verhuurder. Die vroeg in het begin weliswaar een nette huurprijs, maar verhoogde die ieder jaar zo veel, dat ik het uiteindelijk niet meer kon betalen. Ik vermoed dat dit een herkenbaar verhaal is voor velen. Kijk ik vooruit, dan heb ik hoop op verandering, maar daar is vasthoudendheid en een lange adem voor nodig. 

De stad blijft ondanks corona populair. Dat in combinatie met een te vrije woningmarkt zorgt ervoor dat een woning voor veel mensen simpelweg onbetaalbaar is en dus zoeken ze hun heil elders, al dan niet met frisse tegenzin.

Juist nu moeten we daarom inzetten op betaalbare koop- en huurwoningen voor de lange termijn.

Juist nu moeten we daarom inzetten op betaalbare koop- en huurwoningen voor de lange termijn. Daar moeten we ons structureel en langdurig voor inspannen, bijvoorbeeld door bestaande woningen die betaalbaar zijn, ook betaalbaar te houden. Maar ook door betaalbare nieuwbouw te realiseren, zoals eeuwigdurende middeldure huur of betaalbare koopwoningen die geen speculatiespeeltje worden. Laten we daarbij een les trekken uit de vorige crisis, toen Amsterdam haar grond goedkoop weggaf aan ontwikkelaars die nu kunnen bouwen wat ze willen. Weinig verrassend kiezen ze voor ruim rendement in plaats van betaalbaarheid, voor winstmaximalisatie in plaats van wooncomfort. Voor eigenbelang boven dat van de stad. Dat het anders kan, zagen we vorige week toen we het bericht lazen dat het eerste project met eeuwigdurende middenhuur in Amsterdam is begonnen.

Laten we een les trekken uit de vorige crisis, toen Amsterdam haar grond goedkoop weggaf aan ontwikkelaars die nu kunnen bouwen wat ze willen. Zij kiezen voor ruim rendement in plaats van betaalbaarheid.

Laten we dit vasthouden. Bijvoorbeeld met hulp van onze corporaties. Zij kunnen en willen bouwen voor betaalbare prijzen (ook koopwoningen), maar worden zeker in Amsterdam maximaal afgeknepen door de verhuurdersheffing waardoor er weinig overblijft. Als ik dan naar het verkiezingsprogramma kijk van de VVD, dan staat die boete op betaalbare wonen nog fier overeind. Onbegrijpelijk als je iets wilt doen voor middenhuur. Schrap die boete, laat corporaties woningen in het middensegment bouwen, verhoog de inkomensgrens voor dit soort woningen en we creëren woningen voor een grote groep Amsterdammers die nu zo in de knel zitten. Omdat corporaties in tegenstelling tot huisjesmelkers of marktpartijen ook geen hoge rendementen hoeven te behalen, weten we zeker dat de prijs voor langere tijd betaalbaar blijft.

Corporaties willen en kunnen bouwen voor betaalbare prijzen, maar worden maximaal afgeknepen door de verhuurdersheffing. In het verkiezingsprogramma van de VVD staat die boete op betaalbaar wonen nog fier overeind.

Toch kiest de VVD – zoals we ze kennen – voor de markt. Luidkeels roepen ze dat de markt niet kan bouwen, omdat er te strenge duurzaamheidseisen zijn of door te hoge grondprijzen. Dat is natuurlijk een vals argument. Allereerst wordt er in steden waar de grondprijzen lager liggen ook geen middensegment gebouwd. Daarnaast is een duurzame woning in portefeuille ook meer waard. Ten slotte zijn er in Amsterdam nog geen tenders onbenut gelaten en heeft de IVBN afspraken met de gemeente gemaakt om inclusief de duurzaamheidseisen woningen te realiseren. 

De belangrijkste conclusie die we dus kunnen trekken, is dat niet de overheid, maar de markt het probleem is. De markt heeft een kans gekregen om betaalbaar te bouwen, maar faalt daar in. Woningen zijn nu duurder en minder toegankelijk dan ooit tevoren.

Niet de overheid, maar de markt is het probleem

Laten we het daarom over een andere boeg gooien. Met meer volkshuisvesting en minder woningmarkt gaan werken aan een stad waar voor iedereen plek is. Waar niet de portemonnee van enkelen leidend is, maar woongeluk voor iedereen. Het is een lange weg, maar ik ben optimistisch en hoopvol dat dit gaat lukken. Als we maar durven kiezen.

Tom Leenders
Duoraadslid PvdA Amsterdam

Met meer volkshuisvesting en minder woningmarkt moeten we gaan werken aan een stad waar voor iedereen plek is.