Vragen Daniel Sajet over stemcomputers
Kunt u mij informeren wat het precieze materieel is dat bij de Amsterdamse verkiezingen wordt gebruikt?
Kunt u mij informeren of er bij de laatste verkiezingen incidenten of onregelmatigheden zijn geweest en of deze zijn onderzocht?
Kunt u mij informeren dat indien dit het geval was wat daarvan de resultaten zijn, en indien dit niet het geval was, waarom niet?
Kunt u mij informeren of het College bekend is met hetgeen zich in Brabant (Landerd) afspeelt, en welke (extra) waarborgen het College nodig acht om incidenten zoals die zich mogelijk in Brabant hebben voorgedaan, te voorkomen?
Toelichting op de risico’s
1. In de Brabantse gemeente Landerd loopt een strafrechtelijk onderzoek naar fraude met een stemcomputer tijdens de verkiezingen voor de gemeenteraad op 7 maart. Het onderzoek richt zich op de uitslag van het stembureau dat gevestigd was in zorgcentrum Compostella in de deelgemeente Zeeland.
2. Direct na de verkiezingen heeft de gemeente zelf al een onderzoek gedaan naar de stemcomputer in Compostella. Daaruit bleek echter dat er geen mankementen aan de machine waren. Ook de fabrikant van de stemcomputer Nedap meldde dat zij geen afwijkingen of onvolkomenheden heeft gevonden. De stemcomputer is voor onderzoek naar het Nederlands Forensisch Instituut gebracht.
3. Justitie liet eerder weten de zaak te zullen seponeren als de peiling in de buurt zou komen van de XXX voorkeurstemmen die een kandidaat-raadslid van Zeelands Welzijn kreeg bij de echte verkiezingen voor de gemeenteraad. Uit het feit dat de zaak inmiddels niet is geseponeerd valt op te maken dat de peiling een heel andere uitslag gaf.
4. Critici van elektronisch stemmen, zowel in Nederland als daarbuiten, hebben er vaak op gewezen dat fraude met stemcomputers moeilijk aan te tonen is. Dat maakt het gebruik van stemcomputers voor verkiezingen omstreden. De software van stemcomputers is vaak geheim en eigendom van de fabrikant. Bovendien is een betrouwbare hertelling vaak niet mogelijk omdat stemcomputers geen bewijs van de uitgebrachte stem printen. Dit wordt ook wel aangeduid als de afwezigheid van een ’paper-trail’.
5. Tot slot veronderstelt het gebruik van stemcomputers dat de leden van het stembureau betrouwbaar zijn. Namelijk degene die de stemcomputer bedient kan het stemmen manipuleren.
6. Het Landerdse weekblad Arena, dat een machine testte van de gemeente Oss, zegt zelfs dat het een fluitje van een cent is. Degene die de stemmachine bedient kan bij voorbeeld de sleutel op het juiste moment – kort voor de laatste druk op de rode stemknop – een kwartslag draaien. De machine wordt dan even standby gezet. Direct daarop verschijnt volgens het onderzoekje de tekst ’u heeft gestemd’ op het display. Knoppers: "In feite is de stem echter niet geregistreerd. Op een geschikt moment kun je stemmen later toewijzen aan wie je wilt.", aldus het Brabants Dagblad op 6 april.