Een Rotterdamse kijk: op bezoek bij Hamit Karakus

Koesteren wat we hebben om Britse, Brusselse of Franse doembeelden van niet functionerende achterstandswijken te voorkomen. Dat was de kern van een uitgebreid artikel in Trouw [1] begin dit jaar waarin Karakus tijdens een stadswandeling door Den Haag in gaat op de stand van steden in Nederland. Aanleiding voor Team Balans in de stad om met de oud wethouder uit Rotterdam [2] en huidig directeur van Platform31 eens naar Amsterdam te kijken.

Door Themateam Balans in de stad

Een groeiende kloof in inkomsten en het wel of niet hebben van een baan is wat Karakus ziet in het tolerante Amsterdam. Daarnaast neemt het aandeel sociale woningbouw op aantrekkelijke plekken in de stad en het centrum af. Amsterdam zet de deuren wijd open voor de hoge inkomens en de lagere inkomens worden naar de rand van de stad gedrukt. Voorbeelden van vergelijkbare ontwikkelingen in het buitenland zijn er legio.  De uitkomst laat zich raden: homogene, rijke en saaie stadskernen en kansarme stadsranden zonder potentieel.

Buitenlandse steden

Het huidige beleid om je sociale voorraad te verkopen en lage inkomens de stad uit te drukken, werkt averechts. Veel steden in het buitenland komen terug op hun stedelijk beleid, waarbij er geen aandacht is (geweest) voor gemengde wijken. Fransen en Denen die naar onze steden kijken, prijzen ons gedifferentieerd woningbouwmodel. Ze hebben geen gemengde wijken en zouden dat graag willen. Kortom: een mooi systeem wat we niet overboord moeten gooien, maar juist versterken, aldus Karakus. De wijken en steden die we nu hebben, zijn een proces van generaties. Daarmee overbrug je problemen in wijken en voorkom je grote probleemwijken.

Amsterdam voorbeeldstad

Amsterdam is een voorbeeldstad met internationale uitstraling en moet zich dat beseffen, zegt Karakus. Naar die voorbeeldrol moet de stad zich ook gedragen!

Voor de regio en andere steden kan Amsterdam meer betekenen. Denk aan het bundelen van innovatiekracht. Karakus vindt de stad nu te veel naar binnen gekeerd. De groeiende stroom bedrijven en toeristen wordt als een vanzelfsprekendheid gezien, ‘het komt wel goed’. Maar Amsterdam moet juist scherp zijn op die groei. Het is een enorme kans om de collectieve rijkdom voor de stad te vergroten, die kansen blijven nu liggen, waardoor niet iedereen mee profiteert. De groei van Amsterdam biedt mogelijkheden om het voorzieningen niveau ook buiten de stad te verhogen, zodat je de regionale functies kunt handhaven. Maar kan de stad de huidige groei wel aan? Wat kost die groei en moeten we dat accepteren? Volgens Karakus heeft Amsterdam nu al moeite met het accommoderen van die groei met alle gevolgen van dien. En wat vindt de Amsterdammer daar eigenlijk van?

De balans in Amsterdam is wat Karakus betreft doorgeschoten. In het centrum staan toerisme en economische groei centraal en niet het wonen. Daardoor wordt de stad duurder en minder aantrekkelijk. Met groeiend toerisme is de druk van de markt op het wonen onvermijdelijk. Dat is een bewuste keuze van dit stadsbestuur aldus Karakus, je kunt ook voor andere scenario’s kiezen. Een scenario waarbij je de balans tussen wonen, werken en bezoeken van Amsterdam behoud en bewaakt. Erfpacht is wat hem betreft een belangrijk middel daarbij. Een lokaal instrument waar de stad invloed mee kan uitoefenen [3].

Samenleving sterker maken

Om tot een goede balans te komen en de samenleving sterker te maken richt Karakus zijn aandacht op twee punten: onderwijs en (het behoud van) gemengde wijken. Wanneer je het onderwijs als een piramide ziet, moet er veel meer aandacht komen voor het niveau en de kwaliteit van de basis, het MBO. Deze mensen zijn enorm belangrijk voor je stad, ze moeten er kunnen wonen. Al helemaal nu de maakindustrie weer langzaam terug naar de steden keert.

[1] Van Meteren, W (19 januari 2016). ‘Blijf de oude wijken koesteren’. Trouw

[2] Karakus was PvdA wethouder ruimtelijke ontwikkeling en stedelijke economie in Rotterdam van 2006 – 2014. Sinds 2014 is hij directeur van Platform31, een kennisorganisatie over stedelijke en regionale ontwikkeling vanuit een ruimtelijk, sociaal en economisch perspectief

[3] De reden om in Rotterdam erfpachtgrond verkoopbaar te maken, was vanuit een concurrentie perspectief met omgeving en andere steden. Bewoners en bedrijven vertrokken uit de stad, omdat men daar op eigen grond kon kopen. Gezien de populariteit van Amsterdam, speelt dit concurrentieaspect in Amsterdam geen rol.