Zalm moet lief zijn voor Amsterdam;

Gemeente kan verkoop van staatsaandelen Schiphol blokkeren

Uit NRC Handelsblad door Cees Banning

Amsterdam vergat “een nulletje” toen het een bod uitbracht op Schipholaandelen van het rijk. Meer strategie, dan een serieus bod, lijkt de inzet van de gemeente.

Minister Gerrit Zalm moest deze week heel hard lachen toen hij hoorde dat de gemeente Amsterdam “een paar honderd miljoen euro” wilde betalen voor 29 procent van de aandelen Schiphol die in het bezit van het rijk zijn. De waarde van het totale aandelenpakket wordt door experts beduidend hoger geschat. De provincie Noord-Holland is bijvoorbeeld al bereid voor één procent van de aandelen 30 tot 80 miljoen euro te betalen.

“Een interessante gedachte”, oordeelt advocaat André van der Kolk over het voorstel van de gemeente Amsterdam. “Dat bod kan minister Zalm niet negeren.” De voorzitter van de Nederlandse Vereniging Publiek Vervoerrecht ziet “één klein probleem”. “Amsterdam vergist zich in de prijs, denk ik. Daarom deed Zalm lacherig over het plan. In 2001 is een keer in Kamerstukken een prijs genoemd van zes miljard euro. Als Amsterdam bijna 30 procent wil kopen, kost dat geen 200 miljoen maar 1,8 miljard euro. De Amsterdamse wethouder Lodewijk Asscher “vergeet een nulletje”, zo rekende Van der Kolk gisteren voor tijdens een bijeenkomst van advocatenkantoor Loyens & Loeff over de privatisering van Schiphol.

Het bod van Amsterdam wordt in Den Haag meer beschouwd als een politiek strategische zet, dan een serieuze bieding. Minister Zalm wil een minderheidsbelang in Schiphol verkopen zodra de Eerste Kamer zich heeft uitgesproken over de Luchtvaartwet die onder meer regelt dat maximaal 49,9 procent van de aandelen in private handen mag zijn.

Amsterdam wil dat de aandelen in handen van de overheid blijven en zal niet meewerken aan de privatisering van Schiphol. De gemeente zal zijn aandelen niet verkopen, zo staat in het programma-akkoord van het Amsterdamse college van PvdA en GroenLinks. De aandelen van NV Luchthaven Schiphol zijn in handen van de staat (75,8 procent), Amsterdam (21,8 procent) en Rotterdam (2,4 procent).

De vraag is niet of Amsterdam haar aandelen al dan niet van de hand zal doen, maar of de stad zich als aandeelhouder ook zal verzetten tegen verkoop van de staatsaandelen. Daarvoor is een statutenwijziging nodig en die kan Amsterdam blokkeren, zo heeft de gemeente door juristen laten uitzoeken. Statutenwijziging kan alleen als viervijfde van de aandeelhouders daarmee instemt. Dit betekent dat de staat, de meerderheidsaandeelhouder, de gemeente Amsterdam voor die statutenwijziging nodig heeft. De gemeente Amsterdam heeft als minderheidsaandeelhouder een riante positie als het gaat om de vervreemding van de aandelen van Schiphol, respectievelijk de wijze waarop dit gaat gebeuren.

Voor de verkoop aan private partijen zijn niet alleen een statutenwijziging nodig, maar ook een overeenkomst van de drie aandeelhouders over de onderlinge verdeling van de te verkopen aandelen. Het ministerie van Financiën voert al geruime tijd overleg met Amsterdam over die privatisering en heeft zich er inmiddels bij neergelegd dat Amsterdam de aandelen niet zal verkopen. Alle politieke en bestuurlijke diplomatie richt zich nu op het voorkomen dat Amsterdam zich zal verzetten tegen verkoop van het pakket staatsaandelen.

De mogelijkheden zijn al verkend of via de rechter Amsterdam op een ander standpunt gedwongen kan worden. Het staatsbelang moet dan prevaleren boven het lokaal belang (disproportionaliteit). De kans op een gunstige rechterlijke beslissing – voor minister Zalm – wordt in Den Haag laag ingeschat.

De nieuwe luchtvaartwet regelt meer dan alleen het afstoten van aandelen. Zo wordt voor de eerste keer de exploitatievergunning van de luchthaven goed geregeld en wordt het belang van Schiphol voor de Nederlandse economie geborgd. Het kabinet-Balkenende kiest voorlopig voor de diplomatieke weg – veel overleg met Amsterdam – in de hoop dat voor 20 juni, wanneer de wet in de Eerste Kamer wordt behandeld, er een oplossing is.

Minister van Financiën Zalm moest heel hard lachen om het aandelenvoorstel van Amsterdam