In een afgeladen Roode Bioscoop organiseerde De Rode Werf een kolkende avond over de vraag of de PvdA als hoeder van de sociaaldemocratie de lijn omhoog weer gevonden heeft. Het antwoord op die vraag was een ondubbelzinnig en enthousiast ‘ja!’
Foto’s: Peter de Jong
Uitgenodigd voor De Rode Werf waren dit keer Lilianne Ploumen, Marjolein Moorman, Felix Rottenberg en politicoloog Armen Hakhverdian van de Universiteit van Amsterdam. Onder leiding van Pieter Hilhorst gingen zij in gesprek met de volle en gemêleerde zaal. Helaas moest Lilianne Ploumen op het laatste moment afzeggen wegens een stevige griep.
Gespreksleider Pieter Hilhorst vroeg alle bezoekers te gaan staan. Toen iedereen stond, vroeg hij iedereen die twee jaar geleden dacht dat de PvdA het zo goed zou doen als de partij het deed tijdens de Europese verkiezingen, te blijven staan. Wie dat destijds niet dacht moest gaan zitten. Eén persoon bleef staan: Marjolein Moorman. De voltallige zaal had de winst dus niet verwacht.
Het is niet de tijd om naar de eigen navel te staren maar om vooruit te kijken, met de wijsheid van de lessons learned uit het recente verleden in het achterhoofd. Daarover was iedereen het eens in de zaal. De PvdA heeft de opgaande lijn weer te pakken na het dieptepunt in 2017 en nu is het zaak die lijn vol te houden.
De titel van de avond was ‘De PvdA uit het slop?’ Politicoloog Armen Hakhverdian adviseerde alle partijen, niet alleen de PvdA, zich te realiseren dat de versplintering in de politiek echt is en zeer mogelijk van blijvend karakter. Hij heeft er een hard hoofd in dat een partij het in de toekomst nog zal lukken de hoge zetelaantallen van vroeger te behalen, toen 40 of 50 zetels voor een partij niet ongewoon was.
Knokken voor de sociaaldemocratische idealen
Marjolein Moorman, politiek leider van de PvdA Amsterdam, legde uit waarom volgens haar de PvdA het weer goed doet. “We zijn hard gevallen, maar zijn zacht geland op onze idealen en daarop veren we terug. We vertellen weer ons eigen verhaal dat dichtbij onze waarden ligt.” Marjolein legde vervolgens aan de hand van voorbeelden uit haar dagelijkse werkzaamheden als wethouder Onderwijs en Armoede. Ze schroomde niet daarbij de hand in eigen PvdA-boezem te steken – de partij heeft in het recente verleden op punten verzaakt, zoals in het woondossier en in de sociale zekerheid. Maar, zei ze, daar is ook van geleerd en dan vooral dat “we het zó niet meer gaan doen”.
En om zaken te bereiken moet je knokken als PvdA. Voor een hoger loon voor leraren, opdat bestaande leraren blijven en niet vertrekken naar andere beroepen en om mensen ertoe te bewegen leraar te worden. “Ik vind dat het niet kan dat je je als ouder moet afvragen of je kind deze week naar school kan, of dat het goed onderwijs heeft gehad.” Ook vindt ze het onacceptabel dat twee op de tien Amsterdammers leeft in armoede. “Er liggen miljarden op de plank. Letterlijk. En dan mag ik [onderwijsminister] Arie Slob een heel aardige man vinden, hij geeft niet het nodige geld uit voor leraren. En dus ga ik de strijd met hem aan. Ook vind ik het onbestaanbaar dat we in Amsterdam een industrie hebben die verdient aan mensen die in de schulden zitten.”
Over het algemeen heeft de PvdA onder leiding van Lodewijk Asscher de sociaaldemocratische waarden duidelijk hervonden, vindt Marjolein.
Bescheiden radicalen
Kaj Leers las een column voor waarin hij memoreerde dat de PvdA altijd al bestond uit bescheiden radicalen die grootse veranderingen realiseerden. Willem Drees en Floor Wibaut leken op het eerste gezicht ietwat bedeesde, ‘doe maar gewoon dan doe je al gek genoeg’-bestuurders. Maar ze realiseerden soms zeer radicale veranderingen. De AOW, de sociale zekerheid, sociale woningbouw: achter de ziekenfondsbrilletjes van de sociaaldemocratische realo’s gaat een bescheiden radicalisme schuil dat de PvdA onder Lodewijk Asscher hervonden lijkt te hebben.
Met een onderwijscrisis (lerarentekort), een woningcrisis waarin starters gewoonweg géén huur- of koopwoning kunnen vinden voor een betaalbare prijs, met tekorten in de zorg, bij de politie, bij defensie, is een partij die staat voor een sterke overheid hard nodig. “Voorwaarts, kameraden!”, besloot Leers zijn column.
PvdA doet het beter, maar uitdagingen blijven
Pieter Hilhorst memoreerde dat de PvdA weer verkiezingen wint en het ook beter doet in alle peilingen. Armen Hakhverdian, politicoloog aan de UvA met speciale interesse in onder andere kiezersstromen en de samenstelling van electoraten, temperde het enthousiasme in de zaal met de boodschap dat het lek nog niet boven is.
De PvdA heeft een sterk vergrijsde achterban. Meer jongere kiezers aantrekken zou daarom top-prioriteit moeten zijn voor de partij. Dat kan op gespannen voet staan met de uitdaging oudere en jongere kiezers met elkaar te verbinden. Ook heeft de PvdA een uitdaging op het gebied van immigratie, aldus Hakhverdian. Felix Rottenberg, voormalig partijvoorzitter en voorzitter van het curatorium van de Wiardi Beckman stichting, was het op de meeste punten met Hakhverdian eens.
Maar Rottenberg wees erop dat de PvdA duidelijk terug is bij de kernwaarden. Hij vindt dan ook dat de PvdA “nooit meer de onderliggende partij moet zijn in een regeringsformatie. De PvdA zou alleen nog maar mee moeten doen in een regering als het de dominante, of een dominante partij zou zijn in een coalitie”.
Marjolein brak een lans voor linkse samenwerking. Het hele linkse ‘blok’ moet sterker worden. Ze zou het geen goed idee vinden als de winst van één linkse partij ten koste zou gaan van andere linkse partijen. Tegelijkertijd nam ze stelling tegen technocratische politiek, waar ook de PvdA zich enige tijd schuldig aan heeft gemaakt. De PvdA is er altijd juist wanneer het moeilijk is en moet daar ook nooit voor terugschrikken, zei ze, maar dan altijd vanuit de idealen: “Wij kunnen als geen andere partij idealisme combineren met realisme. Dat vind ik het mooie aan de PvdA.” Hartgrondig applaus uit de zaal.
Bij elkaar toonden de ongeveer 80 bezoekers – in de Roode Bioscoop is de zaal dan wel zo’n beetje vol – zich enthousiast over de hervonden opstijgende lijn voor de PvdA, maar met een gezonde dosis realisme. Er is nog veel werk aan de winkel. Als het aan de nieuwe, jonge leden ligt die voor het eerst De Rode Werf bezochten, gaan de handen uit de mouwen.
De avond werd waardig besloten met een minuut stilte voor Ella Vogelaar.
De volgende De Rode Werf vindt in december plaats, met PvdA-fractievoorzitter Sofyan Mbarki. Die avond staat in het teken van drugsbeleid en –bestrijding en ondermijning.
