Toespraak van der Garde bij ‘staat van de stad’

Amsterdam, bloeiende stad

Voorzitter,

Bestaat de Amsterdamse identiteit?

Kijk naar een gezin van zes, wonend op 60 vierkante meter en de directeur in een penthouse.

Of vergelijk Dymph van den Boom, de eerste vrouwelijke rector van de Universiteit van Amsterdam, met Fatima die pas na maandenlang zoeken een stageplek vindt.

En vergelijk jonge moeders die onlangs skatend de autoloze zondag vierden met een gefrustreerde kerel die een verkeersregelaar omver reed.

Dé Amsterdamse identiteit kent diversiteit. En diversiteit is onze kracht, dynamisch en volop in ontwikkeling. Het is aan ons, Amsterdamse politici om die ontwikkeling positief te beïnvloeden.

Dit college heeft veelbelovende vergezichten. Dat is zeker belangrijk, maar we moeten niet vergeten dat we ook besturen voor de dag van vandaag. Om het simpel te stellen: Een college moet ook kunnen aanpakken en de handen vuil maken.

Een goed politicus is immers als een goede tuinman: Hij treft een prachtige tuin aan bij zijn aantreden. En het is de kunst om die tuin in nog betere staat achter te laten.

In mijn ideale tuin is er plaats voor grote bomen en ruimte voor een kleine klimplant. In mijn tuin staat geen grote schutting, ik wil met de buren, de regio, samenwerken. En in mijn tuin geen vastgeroest hekje, want iedereen is welkom. Voor een kopje thee natuurlijk.

Dit weekend nog liep ik langs het IJ: de nieuwe bibliotheek en het tijdelijke post-cs aan de ene kant en aan de andere kant het Chinese bootrestaurant, en in de verte de vlaggetjes op de hijskranen in de bouwput van metrostation CS. Dit symboliseert een stad vol kansen.
Een uniek dorp met 750.000 inwoners én een internationale status; op naar een wereldstad.
De basis van zo’n stad wordt gelegd door een aantal kernpunten: veiligheid, werkgelegenheid, sociale cohesie en solidariteit.

Voorzitter,

Dit college startte in 2006 niet bij nul. Amsterdam hoefde vorig jaar niet radicaal op de schop. Dit college kon aan de slag in een verzorgde stad. Op het gebied van veiligheid en economie scoort dit rood-groene college verbazingwekkend goed. Het zijn vooral de sociale ambities die nu onze aandacht vragen.

Eerst kijk ik met u naar de mooie onderdelen van de tuin en daarna naar het achterstallig onderhoud en vergeten perkjes.

De resultaten van dit jaar laten zien dat er meer gezinnen worden bereikt door de regelingen om armoede tegen te gaan. Duizenden jongeren maakten aanspraak op de scholierenvergoeding of ontvingen een computer van de gemeente.
En voor Amsterdam Topstad zijn de eerste stappen gezet door de start van Amsterdam Trade University, het Welcome Project en de Duisenberg School of Finance.

En er zijn meer resultaten. Vorig jaar noemde ik drie concrete punten in mijn algemene beschouwingen.

1. – De pleinen met overlast terug naar de bewoners.
2. – Jongeren onder de 27 moeten een aanbod voor werk of scholing krijgen.
3. – En ik heb gezegd dat de klanten van voedselbanken een aanbod moesten krijgen voor schuldhulpverlening.

Om de pleinen veilig te maken worden er straatcoaches ingezet. Zij veroveren de pleinen één voor één. Ik kan nu terug naar de gezinnen, die ik in Slotervaart en aan het Krugerplein heb gesproken.

In 2006 zijn er 3500 jongeren terug begeleid naar werk of naar school en dat aantal groeit per maand.

En de Dienst Werk en Inkomen is dit jaar eindelijk in de voedselbanken aanwezig en helpt daar mensen of begeleidt hen richting maatschappelijk werk en schuldhulpverlening.

Het lijkt erop dat dit college naar de PvdA heeft geluisterd. Vorig jaar vroeg de PvdA om uitvoering. Ik ben blij verrast dat u nu letterlijk terug komt op de uitvoering waar wij naar vroegen, wethouder Asscher. Met Agenda Uitvoering wil het college dat er dit jaar een versnelling komt in alle plannen. Dat is goed.

Bij de voorjaarsnota heb ik een solidariteitsoffensief aangekondigd. Ook op dit punt geeft het college gehoor aan de PvdA. Bijvoorbeeld met de extra tegemoetkoming in de woonlasten voor minima.
En er komt extra geld voor opvoedingsondersteuning. Zo wordt een aanpak mogelijk waardoor kinderen niet meer met tien hulpverleners te maken hebben.
Ook de uitbreiding van straatcoaches en de stadsmariniers zijn mooi. Laten we deze wel inzetten waar het nodig is. De pleinen weer naar de bewoners. En zorg dat de stadsmarinier geen papieren tijger wordt, maar een persoon met bevoegdheden die in wijken als de Kolenkitbuurt, Overtoomse Veld en Banne Buiksloot echt verschil gaat maken.

Voorzitter,

Extra hulp is in een mooie tuin altijd welkom. Er is de afgelopen jaren veel bezuinigd door het rijk op de bijdrage aan grote steden. Dit jaar zien we een kentering.
Er komt 29 miljoen naar de stad voor prachtwijken. Dat kunnen wij inzetten om wonen in de stad aantrekkelijk te houden en wonen meer te laten zijn dan bakstenen.

Jammer alleen dat het Rijk niet doorpakt op mobiliteit. In Amsterdam willen we werk voor de jonge Amsterdammers en daarvoor hebben we een gezonde economie en een goede bereikbaarheid nodig. Deze stad dreigt op slot te gaan. Voor het dichtslibben van de ring moeten goede alternatieven voorhanden zijn. En ook in de stad moeten fiets en OV voorrang krijgen.

Voorzitter, mooie resultaten en goede plannen voor de toekomst, maar er is ook achterstallig onderhoud. Ik noem er hier vier.

Met eerste punt is armoede.

Meer dan een kwart van onze Amsterdamse jeugd groeit op in armoede.
Ik herhaal:
meer dan een kwart van de Amsterdamse jongeren groeit op in armoede.

Dat levert wantrouwen op.
Wantrouwen tegen de samenleving,
de overheid
en de hulpverlening.

Daar moeten we iets aan doen. Het probleem ligt eerder bij te hoge schulden dan bij een te laag inkomen.

Weet u hoeveel leerlingen in mijn klas een mobiele telefoon, een mp3-speler en merkkleding hebben? Ik kan beter zeggen welke leerling niet? Schulden maken mensen natuurlijk zelf, maar de maatschappelijke druk maakt het er niet gemakkelijker op.

Volgens de PvdA is er bij de schuldhulpverlening té veel uitval.

Neem bijvoorbeeld het verhaal van Moustafa uit Slotervaart. Hij is begin twintig en heeft torenhoge schulden. Bij de schuldhulpverlening krijgt hij een lijstje met alles wat hij moet doen, voordat hij in aanmerking komt voor hulp. Dit schrikt ‘m af en hij gaat weer weg. Na een half jaar komt hij door dreigende huisuitzetting bij de crìsis schuldhulpverlening
Of neem Chris met een achterstand bij de Nuon. Door een fout van een hulpverlener worden zijn achterstanden niet betaald en belandt hij van de regen in de drup.

We mogen soms best wel paternalistisch zijn. Mensen hebben vaak ook gewoon een stevige duw richting actie nodig.

Als tweede punt de sociale cohesie in de stad. Ik constateer dat de emancipatie van Amsterdammers met een Turkse en Marokkaanse achtergrond achter loopt bij de verwachtingen. Grote groepen doen niet volwaardig mee in deze maatschappij. Deze achterstand is een gevaar voor onze sociale cohesie.
Een gebrek aan sociale cohesie zorgt ervoor dat meer jongeren openstaan voor radicalisering. Ons is voor dit najaar een actieplan radicalisering beloofd. Burgemeester Cohen, hier is door uw ambtenaren te lang over nagedacht. Het is nu tijd voor actie.

Mijn derde punt gaat over inburgering.
Hoe kan het dat iemand die hier al jaren woont, nog steeds niet de kans heeft om de taal te leren? De ambities van dit college voor de inburgering waren ambitieus, maar het resultaat is nog minimaal.
Het is aan u wethouder Buyne om de regie op te pakken, de dodelijke regeldrift in te dammen en te zorgen dat mensen kunnen starten met de broodnodige taallessen. Dat er niet meer heen en weer gepraat wordt, maar lessen worden gegeven. Ook dat is belangrijk voor de sociale cohesie.

Als laatste zien we achterstallig onderhoud bij opvoedingsondersteuning in Amsterdam. Bij grote problemen bieden we nog steeds te weinig hulp. Kinderen moeten maanden wachten voordat ze worden geholpen of uit huis geplaatst. Dat kan veel eerder en dat moet veel eerder. In Amsterdam Noord krijgen de gezinnen met de meeste problemen gezinscoaches. Dat kan in heel Amsterdam. Ik heb gelezen dat we in 2008 stedelijke afspraken maken voor een heldere eenduidige aanpak. Afspraken zijn mooi, resultaten zijn beter.

Voorzitter,
Bij inburgering, sociale cohesie en opvoeding zeggen wij: actie. Doen wat we beloofd hebben. Hier zijn geen nieuwe initiatieven nodig. We hebben wel twee andere voorstellen die mensen uit het sociale isolement haalt dat vaak met armoede gepaard gaat.

Ten eerste meer vrijwilligerswerk. Via het project `Mensen werken voor Amsterdam` willen we Amsterdammers met een bijstandsuitkering de mogelijkheid geven om vrijwilligerswerk te doen. De deelnemers krijgen een vrijwilligersvergoeding van maximaal €150 euro per maand. Voor iemand in de bijstand is dit meer dan 15% bovenop het huidige inkomen. Dat helpt.

Ten tweede willen we een superteam schulden om de uitval bij schuldhulpverlening tegen te gaan. Hiermee nemen we de aanbevelingen van de gemeentelijke ombudsman serieus. De hulp is nu vaak nog te passief en dat moet veranderen. Het superteam gaat langs bij mensen als ze niet komen opdagen voor hun vervolgafspraak bij schuldhulpverlening. Het team overtuigt mensen om toch mee te doen met het schuldbemiddelingstraject. Zij helpen zorgmijders richting hulp en zij zorgen dat de sociale omgeving bijspringt.
Dát zorgt dat de uitval wordt aangepakt.

Binnenkort zullen wij de Amsterdam methode introduceren. Afgekeken van de ‘Er-op-af ‘- methode en daarvoor Vliegende Hollander, willen we actief ingrijpen bij signalen om er op af te gaan, we ondersteunen de betrokkene om de regie over het leven te versterken, zo nodig een netwerk rondom diegene te activeren, of hulpverlening te bieden. Het gaat om snel ingrijpen bij problemen om erger te voorkomen.

Voorzitter, ik kom tot een afronding

Ik ga weer terug naar de tuin. Amsterdam staat in bloei, de stad ligt er goed bij. Maar de groene vingers van dit college hebben er tot nu toe vooral voor gezorgd dat we er niet slechter voorstaan dan twee jaar terug. Voor de Agenda Uitvoering is meer nodig.

Na mijn verhaal over de tuin dan toch ook nog één ding over de lucht. Mocht u bij het lezen van de krant de indruk hebben gekregen dat de PvdA tegen schone lucht is, wil ik u hier nog eens duidelijk maken dat ook de PvdA de normen van luchtkwaliteit wil halen. Al was het alleen al omdat onze kinderen recht hebben op schone lucht. Wij praten alleen graag nog eens door over de maatregelen daarvoor.

We willen dat de stad er over twee jaar beter voor staat. Als er één college is dat daarvoor kan zorgen, dan is dat wel dit rood-groene college. Ik heb er een groot vertrouwen in dat Groenlinks en de PvdA, dit samen, binnen en buiten het college, gaan bereiken.

Om het college hieraan te herinneren, heb ik een cadeau. Het is een rozenstruik. Met de juiste behandeling is het volgend jaar een grote, mooie bloeiende struik met rode rozen. Om u er aan te herinneren dat een mooi eindresultaat, dagelijkse inzet en betrokkenheid vraagt.

De Amsterdamse identiteit is als de planten en kruiden in onze Hortus botanicus, één van de mooiste botanische tuinen in Europa. Klein en kneuterig, maar ook divers en exotisch.

Dank u wel.