Toespraak Peter Klerks bij zijn afscheid van de Raad

Afscheidsrede in de Raad
Peter Klerks
15 maart 2006

Voorzitter,
Politiek doe je met een koel hoofd en een warm hart, en politiek is voort-durend keuzes maken. Als lid van de PvdA-fractie in deze Raad heb ik vier jaar lang op bezielde wijze duidelijke keuzes gemaakt. Een ondubbelzinni-ge keuze voor een progressief en open bestuur, waarop de burger ook via burgerinitiatieven en referenda invloed heeft. Voor het benoemen en aan-pakken van problemen, zonder politieke correctheid. Voor doortastend veiligheidsbeleid, maar wel met zorgvuldige waarborgen. Ik heb me laten overtuigen wanneer anderen betere argumenten hadden. Dat was waar ik voor wilde staan. Krachtig en sociaal, geloofwaardig en transparant.
Binnen onze fractie heb ik heb me steeds ingezet voor progressieve sa-menwerking, vanuit dat warme hart. Natuurlijk past het een vertrekkend raadslid niet, om zijn fractie nog een politieke koers voor te houden. Mor-gen zit hier een nieuwe en nog sterkere fractie, met wellicht ook nieuwe inzichten. Toch moeten we vaststellen dat deze raadsverkiezingen van his-torisch belang zijn voor onze stad. Wij beleven een periode van versnelde emancipatie. Een strategische wending, die voor de sociaal-democratie en voor de Amsterdammers, oude én nieuwe, van grote betekenis zal zijn.
Voorzitter, met de ondubbelzinnige keuze vóór progressief en tegen rechts hebben de Amsterdammers politieke moed getoond. Het is uniek en hoop-vol dat oude en nieuwe Amsterdammers zo overtuigend samenkomen op de idealen van de sociaal-democratie. De PvdA vertegenwoordigt in deze stad sinds mensenheugenis heel veel progressieve kiezers. Maar nu identi-ficeren ook de nieuwe Amsterdammers zich massaal met de boodschap van de Partij van de Arbeid. Dit geeft onze partij een zware verantwoorde-lijkheid, maar ook een ongekende mogelijkheid om mensen aan te spre-ken. Wij horen bij elkaar! Wij geloven in dezelfde beginselen, we delen dezelfde waarden en hebben dezelfde hoop voor de toekomst. We begrij-pen allemaal wat ‘solidariteit’ betekent. Daarom zetten we ons samen in voor rechtvaardigheid, voor verdraagzaamheid en voor democratie.
Het warme hart is wat de Amsterdammers van deze Raad verwachten. De problemen die onze samenleving kent hebben voor een deel met economi-sche en sociale achterstand te maken, maar ze zijn ook cultuurgebonden. Wanneer culturen bereid zijn om van elkaar te leren, kunnen we samen veel overwinnen. Laat ik één zo’n probleem benoemen. Het is de rat race, het materialisme, waar een progressieve en meer spirituele cultuur een antwoord op zou moeten geven. In onze samenleving en in onze stad worden er heel veel tranquillizers en slaapmiddelen gebruikt. Dat komt door een hoog stressniveau, door structureel slaaptekort en door een vooral op consumptie gerichte levensstijl. We putten niet alleen de planeet uit, we putten ook onszelf uit. Dat leidt tot irritaties, tot agressie en onbe-hagen. Veel Amsterdammers leven in welvaart, maar ze moeten er wel hard voor werken. Het verlies van bestaanszekerheid door ziekte of wer-keloosheid ligt altijd op de loer.
Materialisme en verlangen naar directe zinsbevrediging zijn ingebakken in ons wezen. Ooit stelden godsdienstige normen en idealen grenzen aan de uitbuiting van de mens en zijn omgeving. Tegenwoordig wordt het materi-alisme echter zoveel mogelijk door de economie gestimuleerd, tot in het extreme. Dat strekt zich uit naar alle domeinen van ons leven: van werk tot vrije tijd, van eten tot slapen en alles wat daartussen zit. Vanaf onze vroegste jeugd worden we voortdurend gebombardeerd met consumptie-prikkels. Hebben, hebben, hebben! Kopen, kopen, kopen! Geluk te koop, en je bent pas een bink of een toffe meid als je veel te besteden hebt. Het is bijna onmogelijk geworden om je identiteit vorm te geven buiten de context van consumptie, om je te onttrekken aan de invloed van de mas-sacultuur. Dat maakt ons ziek, en het maakt onze stad ziek. Veel mensen leiden een achteloze, en soms een ronduit destructieve levensstijl. Bijna de helft van de Amsterdammers is te dik, en vaak veel te dik. We praten niet meer met onze kinderen en hebben geen idee waar ze mee bezig zijn. Te veel Amsterdammers hangen voor de TV, ze vluchten in alcohol en drugsgebruik om de geestelijke leegte niet onder ogen te hoeven zien.
Natuurlijk moeten mensen zelf in vrijheid kunnen kiezen hoe ze hun leven willen leiden. Maar gezondheid en welzijn zijn politieke thema’s, en een politieke beweging als de sociaal-democratie heeft daar een visie op. Wij zijn niet cynisch: wij hebben de kiezers meegekregen door de boodschap die we uitdragen. Wij staan ergens voor, we zijn bezield en de mensen hebben dat herkend.
Veel nieuwe Nederlanders twijfelen, of ze wel helemaal voor deze samen-leving willen kiezen. Ze zijn helemaal niet zo enthousiast over sommige dingen in het moderne Nederland. Ze zijn niet zo blij met de kilte, met platvloersheid, met het gebrek aan spiritualiteit. Ze verwachten van politi-ci een duidelijk antwoord op uitsluiting en op agressie. Ze willen horen waar het met de samenleving heen moet, en hoe zij daar in mee kunnen doen. Ze vragen om een verhaal dat aanspreekt, om een ideologie. Een progressieve beweging heeft die ideologie en moet kleur bekennen als het er op aan komt. Het kómt er nu op aan. Een links stadsbestuur heeft een sterker draagvlak dan ooit tevoren. Wij kunnen bouwen aan een stad die zich richt op waarden als solidariteit, op duurzaamheid, op rechtvaardig-heid en wijsheid. Die kans ligt er nu, en voor die opgave mag mijn partij niet weglopen. Wij kunnen hoop en houvast bieden in deze roerige tijd.
Voorzitter, ik bedank de collega’s van de fractie van de Partij van de Ar-beid voor vier jaren samenwerking, jaren waarin ik veel heb geleerd. Ik wens de nieuwe fractie veel wijsheid toe in de komende periode. Ik be-dank ook mijn mede-raadsleden van de andere fracties, onze burgemees-ter en de wethouders. Ik bedank tot slot de stadhuismedewerkers die ons loyaal in staat hebben gesteld om dat te doen, waarvoor we gekozen zijn. Keuzes maken vanuit onze waarden en principes, met een koel hoofd en een warm hart.