Succes op Partijcongres: Geen registratie van afkomst voor politie of hulpverlening

Het partijbestuur van de PvdA stelde in de Resolutie Integratie dat het vaststellen van herkomst of afkomst van belang kan zijn voor politiewerk of hulpverlening. Verder wordt dit niet uitgewerkt, en dat is gevaarlijk. Er zijn dan ook meerder voorstellen gekomen uit de partij om dit te schrappen –waaronder uit Amsterdam, op initiatief van onder meer Ria Logtenberg, Hans Aertsen en Mohamed Mahdi. En met succes!

Het partijbestuur verdedigt registratie op afkomst. Het stelt: “Als mensen met een bepaalde culturele achtergrond gediscrimineerd worden, op achterstand staan of oververtegenwoordigd zijn in criminaliteitsstatistieken, en je wilt daar verandering in brengen, dan kan het nodig om die etniciteit te registreren zodat de juiste groep kan worden aangesproken en preventief beleid kan worden ingezet.

Afkomst en herkomst zijn hele vage termen: is het de buurt waar je woont, of het land waar je grootouders wonen? Gaat het over de crimineel, of diens voorouders? Of gaat het om een etnische groep, dus eigenlijk een ras? Tot hoeveel generaties terug gaat de “allochtone afkomst” voor registratie? Het is bovendien vreemd om een hele bevolkingsgroep aan te willen spreken op de daden van individuen.

Gevaar
Het gevaar schuilt vooral in een link tussen afkomst en criminaliteit: het leidt onherroepelijk tot stigmatisering, en alle risico’s die daarmee samenhangen. We weten al op basis van bestaande registratie dat bepaalde bevolkingsgroepen oververtegenwoordigd zijn. Dat is genoeg. De vraag is hoe dat komt, en dat zal niet met kennis of registratie over de voorouders lukken.

Klein huis relevanter dan ver land
Een voorbeeld. Het partijbestuur constateert dat bij de groepen overlastgevende en criminele jongeren van Marokkaanse en Antilliaanse jongeren het gebrek aan een thuiscultuur speelt. Maar ligt dat in eerste instantie aan de afkomst en de cultuur dáár, of ligt dat aan krappe huisvesting van grote gezinnen en armoede en de gebrekkige participatie van de ouders híer?

De terroriserende jongerengroepen in Amsterdam zijn heel vaak actief op wijkniveau. In de Diamant- en Chassébuurt, maar ook bij de Albert Heijn-overvallen zoals bij de Poolstraat ging het om groepen jongeren, die in de buurt bekend/berucht zijn. Dan is de buurt belangrijker om te registreren én om als uitgangspunt bij de aanpak te gebruiken, dan het land waar ouders of grootouders opgroeiden.

En als je dan kijkt naar die buurt en gezinnen, dan valt op dat er grote gezinnen in kleine huizen wonen, dat kinderen om die reden geen eigen kamer hebben, geen rustig plekje voor huiswerk, en ook niet makkelijk vrienden thuis kunnen ontvangen en zelfs de straat op worden gestuurd. En ook dat ouders nauwelijks participeren in de samenleving. Dat biedt concretere aanknopingspunten voor aanpak en preventie, dan de wetenschap dat de grootouders in Marokko of op de Antillen zijn geboren.

Neemt niet weg dat hierbij de culturele achtergrond in dat “land van afkomst” ook een rol speelt: Meisjes die binnenshuis moeten blijven, en jongens die juist naar buiten worden gestuurd. Die kennis is zeker relevant, maar niet meer dan de buurt of huisvesting.

Afkomst: verre voorouders in verre landen
Het wordt ook steeds lastiger om op herkomst en afkomst te registreren: tot in welke generatie moet je registreren? Als ouders uit 2 verschillende landen komen, en grootouders uit 4 landen, welk land noteer je dan? En als autochtone Nederlanders trouwen met iemand die in het buitenland is geboren, zijn hun kinderen ook “allochtoon”. Hoe relevant is de verzamelde kennis dan nog, vraag ik mij af.
Nederland was altijd het land waar niet naar iemands afkomst werd gekeken, maar naar de persoon zelf. Nu lijkt het erop dat we niet alleen naar de persoon kijken, maar ook naar voorouders in verre landen en generaties terug. Dubbeltjes kunnen hier wel kwartjes worden, maar allochtonen geen autochtonen…

Registreer wat relevant is
Misschien is het beter om op eigen nationaliteit(en) en de buurt te registreren. Dat is iets waar mensen zich zelf mee identificeren –letterlijk en figuurlijk, want een paspoort is een identiteitsbewijs, wat actueel is voor de persoon in kwestie en wat relevant en eenduidig is. En dat gebeurt volgens mij al.

En dan geldt: hoe meer mensen dan de Nederlandse nationaliteit krijgen, hoe meer de criminaliteitscijfers van hun kleur worden ontdaan. De andere achtergrondkenmerken blijven dan bestaan voor de bestrijding van criminaliteit.

---

De tekst in de oorspronkelijke Resolutie Integratie: Pag. 14, 2e alinea, regel 7-9: “Zowel in het kader van politiewerk als ten behoeve van hulpverlening kan het vaststellen van herkomst of afkomst noodzakelijk zijn. Dit zal steeds omgeven moeten zijn met heldere waarborgen.”

Deze tekst is geschrapt op het Partijcongres op 14 maart 2009, dankzij amendementen, en ondanks het negatieve pre-advies:

287. Breda/Baarle-Nassau/Alphen-Chaam, Zutphen, Etten-Leur
Toelichting: naam, adres is voldoende als er huisbezoek volgt

289. Zaanstad, Amsterdam Slotervaart
Toelichting: Het is voldoende dat de daders worden gepakt en bestraft. Op dat moment is de individuele identiteit volledig bekend en dat is voldoende. Er zijn voldoende middelen om daders te signaleren, op te sporen en vast te zetten. Specifieke groepsinformatie over geboorteachtergrond, (vroegere) nationaliteit etc. is daartoe niet strikt nodig. Maak eerst adequaat gebruik van de huidige mogelijkheden.

290. Roermond/Roerdalen
Toelichting: Het vaststellen van herkomst of afkomst kan aanleiding geven tot stigmatisering
en zelfs tot discriminatie (zie de Roma’s in Italië). Het is ook de vraag of het noodzakelijk is.

PREADVIES van het Partijbestuur luidde: AFWIJZEN
Toelichting: als mensen met een bepaalde culturele achtergrond gediscrimineerd worden, op achterstand staan of oververtegenwoordigd zijn in criminaliteitsstatistieken, en je wilt daar verandering in brengen, dan kan het nodig om die etniciteit te registreren zodat de juiste groep kan worden aangesproken en preventief beleid kan worden ingezet.