Rode Canon

Mijn inleiding bij de Rode Canon

Op een bijeenkomst in het Bethanienklooster werd afgelopen zomer door een internationaal gezelschap sociaal-democraten gesproken over de toekomst van de beweging. Buiten was het warm en trokken de toeristen naar het red light district. Binnen bogen Duitsers, Britten, Fransen en Nederlanders zich met gepaste ernst over de toekomst van hun partijen, op zoek naar een nieuw verbindend verhaal, een narratief.

Terwijl al deze partijen te maken hebben met grote electorale verschuivingen en met de opkomst van andere, meer populistische groeperingen, is met de actualiteit van de sociaal-democratische idealen niets mis. Rechtvaardigheid, de ontplooiing van het individu in de gemeenschap, vrijheid en gelijkwaardigheid zijn de waarden waar het om draait. Juist ook in deze tijd worden veel zorgen van mensen verklaard door verwaarlozing van die waarden.

Kijk je naar de geschiedenis van de Nederlandse sociaal democratie dan lijkt er soms wat aan het zelfbeeld te mankeren. Zoals voor de anorexia patiënte de kapspiegel verandert in een lachspiegel waarin ze altijd te dik blijft, zo missen sociaal democraten het zicht op de eigen verdiensten en kernwaarden.

Des te belangrijker is het om de eigen geschiedenis te kennen en te vieren. De geschiedenis zoals die in deze canon is opgetekend ontroert, maakt aan het lachen, zorgt hier en daar voor schaamte en inspireert. Het is geweldig dat deze geschiedenis op initiatief van een groep jonge historici nu is gevat in de 32 verhalen van de rode canon. Zij hebben – dankzij een groot aantal auteurs – een frisse blik laten gaan over wat de sociaal-democratie in de afgelopen 150 jaar heeft bewogen en tot stand gebracht, welke problemen zij tegenkwam, waar zij het liet afweten en welke successen zij boekte.

Wat opvalt is de betekenis van sterke personen in de geschiedenis van de sociaal-democratie. Grote koersveranderingen, hoogte- en dieptepunten, steeds staan persoonlijkheden centraal. Ook mooi om te lezen is hoe sterk het streven van de sociaal-democratie is bepaald door vaste waarden. Telkens in nieuwe woorden, nieuwe verbanden en in hun uitwerking verschillend. Maar toch.

Zelden was de koers van de partij onomstreden. Deze mooie terugblik maakt duidelijk dat de zoektocht en het politieke debat er altijd zijn geweest. Steeds giong het er om de centrale waarden van de sociaal-democratie tot uitdrukking te brengen onder nieuwe omstandigheden en ze te verbinden met actuele politieke en maatschappelijke vraagstukken. Op ons rust de verplichting om die zoektocht de komende jaren met trots op het verleden en met de passie van onze voorvaderen voort te zetten.

Voorwaarts dus – en niet vergeten.