Laat homo’s zichzelf zijn

Het doel van de staat is de vrijheid, staat er op de sokkel van het standbeeld van de Amsterdamse filosoof Spinoza, voor het stadhuis van Amsterdam. Voor Spinoza betekende de vrijheid in eerste instantie de mogelijkheid jezelf te zijn. Uit recent onderzoek blijkt echter dat jezelf zijn voor veel homo’s en lesbo’s in Amsterdam helemaal niet zo vanzelfsprekend en zelfs gevaarlijk is. Drie instituties van de staat – onderwijs, zorg en politie – blijken niet in staat zijn dit probleem op te lossen.

Uit politiegegevens blijkt dat er 201 homoseksuelen in 2007 melding deden bij de politie van geweld: 67 gevallen van fysiek geweld, 17 van beroving en 38 serieuze bedreigingen. Het werkelijk aantal incidenten is waarschijnlijk hoger: ongeveer 75 tot 96% van de incidenten wordt nooit bij de politie gemeld. Uit verschillende enquêtes is bovendien gebleken dat homoseksuelen zich de afgelopen jaren onveiliger zijn gaan voelen. Daarom passen homoseksuelen zich aan om conflicten te voorkomen, bijvoorbeeld door uitingen van affectie te vermijden.

De mogelijkheid jezelf te zijn is het emancipatiedoel waar de sociaal-democratische beweging voor is opgericht. Íeder mens moet de mogelijkheid hebben zichzelf te ontplooien, het leven in te richten zoals hij dat wil op basis van een eigen identiteit. Op het moment dat anderen je belemmeren jezelf te zijn is de grens bereikt en is het aan de overheid om op te treden tegen daders.

Uit een onderzoek van de Universiteit van Amsterdam blijkt dat hier een aantal zaken mis gaan. Ondanks bestaande klachtenregelingen, registratie en voorlichtingen, blijkt dat op scholen te weinig wordt gedaan met het onderwerp homoseksualiteit. 61% van de jongeren heeft geen en 25% heeft een beetje les gehad over homoseksualiteit. Op 82% van de scholen wordt geen informatie over dit onderwerp verstrekt. 21% van de homoseksuele jongens en 12% van de homoseksuele meisjes wordt zelf veelvuldig slachtoffer van verbaal geweld en 28% van de scholieren rapporteert dat leraren grappen maken over homoseksualiteit. Schokkende feiten, treurigmakende cijfers!

Niet minder schokkend is de algemeen geconstateerde stroperigheid, desinteresse en onbegrip van(hulp)instanties. Instellingen doen niet altijd wat ze beloven en vaak kwam er van toegezegde samenwerking weinig terecht. Soms werden er barrières opgeworpen – vanwege privacybescherming van daders of de ‘onschuld’ van daders (scholieren) waarbij het belang van de homo-emancipatie het te snel aflegde tegen andere belangen. En niet alle instellingen werkten mee aan de dataverzameling ten behoeve van het onderzoek.

Het geweld tegen homo’s is structureel, maar dat geldt evenzeer voor het fenomeen institutionele onverschilligheid en de vrijblijvendheid ten aanzien van discriminatiebestrijding in het algemeen en homo-emancipatie in het bijzonder.
Als de uitvoering het laat afweten kun je ‘beleidskaders’ opstellen en ‘prioriteiten’ stellen tot je een ons weegt: het zal niet helpen.De school moet een veilige plek zijn voor studenten en docenten en (hulp)instanties moeten hulp, zorg en bescherming verlenen en meewerken aan onderzoeken. Tegen de achtergrond dat de potentiële dadergroep enorm groot is een uiterst zorgwekkende constatering.

Hiermee is het schokkende beeld compleet: drie instituties van de staat (onderwijs, maatschappelijke (hulp)instanties en politie slagen onvoldoende als het gaat om de kerntaak van de staat: mensen in staat te stellen zichzelf te zijn.

Oplossingen zijn niet eenvoudig, maar ze zijn er wel. Het begint met het tonen van lef en erkennen van de urgentie. Van daaruit moet per betrokken organisatie diversiteit, discriminatiebestrijding en emancipatie daadwerkelijk worden geïntegreerd in de bedrijfsvoering en niet –zoals nu vaak het geval is– beschouwd worden als exotisch of als een ‘sluitpost’ van beleid, waardoor het zonder enige urgentiewaarde blijft.

De school lijkt in veel gevallen de ‘sluis’ naar de maatschappij en als deze plek al niet veilig is, is het einde zoek. Verbaal geweld mag op scholen absoluut niet getolereerd worden en dat leraren grappen maken over homoseksuelen is uit den boze. Daarnaast moet de informatievoorziening via scholen sterk worden verbeterd en standaard deel uitmaken van het lesmateriaal. Wij zullen het college van B&W verzoeken deze zaken samen met de scholen uit te werken in een actieplan en voor zover er al plannen zijn dat deze op zeer korte termijn en op álle scholen worden uitgevoerd.

Ook vinden wij dat bij subsidieverstrekking door de gemeente aan hulporganisaties het onderwerp als criterium moet worden gebruikt voor toekenning subsidiegelden.

Tot slot de politie en de daders. De laatste zijn vaak laagopgeleid, werkloos of nog studerend, en zijn eerder in fout gegaan. Marokkaanse jongeren zijn oververtegenwoordigd in de dadergroep, die vooral uit jongeren van rond de twintig jaar bestaat. Het geweld van de daders
is niet op religie geïnspireerd, constateren de onderzoekers.

We wéten dus op welke plekken het geweld het meeste voorkomt: geef daar prioriteit aan en wees snel ter plaatse. In december hebben wij het stadsbestuur samen met de VVD opgeroepen cameratoezicht in de Reguliersdwarsstraat te plaatsen. Urgentie bij de uitvoering van dit raadsbesluit is geboden. Pas het supersnelrecht toe zodat de daders snel gestraft worden en zorg dat daders kennis nemen van de moeilijke strijd die homo’s en lesbo’s de afgelopen eeuwen hebben gevoerd om zichzelf te kunnen zijn. En dat zij net als iedereen in Nederland hiertoe het recht hebben.

Jerry Straub en Michiel Mulder, raadsleden voor de PvdA in Amsterdam