Tijdens de algemene ledenvergadering van PvdA Amsterdam op donderdag 5 april stonden we stil bij het overlijden van oud-wethouder Michael van der Vlis. Bouwe Olij sprak bijgevoegd In Memoriam uit.
Vandaag twee weken geleden was ik bij Michael thuis. We hadden die dag afgesproken want dan konden we ook mooi de uitslag van de verkiezingen bespreken. Het deed hem pijn aan het hart zo slecht als het met de partij gaat. Zijn partij. Dat was zijn familie, dat waren zijn vrienden.
Wat heeft Michael voor de stad en de partij betekent?
46 jaar geleden leerde ik Michael kennen. Hij kwam op huisbezoek omdat ik lid geworden was van de PvdA. Hij wilde weten waarom ik lid was geworden en wat ik wilde doen en hij vertelde wat ik allemaal kon gaan doen. En er was veel te doen.
Michael was actief in De Pijp. Hij streed tegen de plannen om De Pijp plat te gooien. Hij was betrokken bij de strijd om de verkeersoverlast terug te dringen. In 1974 werd hij gekozen in de gemeenteraad.
Dat was een heftige periode. Vier jaar richtingenstrijd in de PvdA tussen partijgenoten die wilden stoppen met het overloopbeleid en de leegloop van de stad en partijgenoten die verder wilden met het overloopbeleid. Het pleit werd beslecht met de keuze voor de compacte stad. Dus weer woningen bouwen in de stad en de stad laten groeien.
Michael was één van de grondleggers van het idee voor de compacte stad. In 1978 werd hij wethouder voor onder andere Ruimtelijke Ordening en toen kon hij zijn ideeën gaan uitvoeren.
En dat heeft hij met verve gedaan. De hoge bouwproductie uit die tijd, die doorgaans aan Jan Schaefer wordt toegeschreven, was mede mogelijk dankzij de creativiteit en inventiviteit van Michael om overal kleine en grote woningbouwlocaties te realiseren. Onder zijn verantwoordelijkheid zijn de plannen bedacht en gemaakt voor onder andere de IJ-oevers, het Oostelijk Havengebied en Nieuw Oost. Nu beter bekend als IJburg. Ook voor de Middelveldse Akerpolder en Nieuw Sloten. En talloze aanvullende woningbouwlocaties in West en in Noord. Tienduizenden woningen zijn daardoor aan de stad toegevoegd. Een prestatie van formaat. Minstens zo belangrijk is dat door goed politiek handwerk Michael het voor elkaar kreeg dat binnen vier jaar het compacte stadbeleid raadsbreed werd gesteund.
Michael was ook wethouder Verkeer en vervoer en parkeren.
Wat hij daar allemaal tot stand heeft gebracht is te veel om op te noemen. Maar wie in de stad om zich heen kijkt en zich afvraagt waarom er zoveel fietspaden zijn; zoveel vrije trambanen en betaald parkeren moet aan Michael denken. Tegen de stroom in en zijn tijd ver vooruit heeft hij deze zaken voor elkaar gekregen. De Dienst Parkeerbeheer is een goed voorbeeld van hoe Michael was. Hij constateerde dat de parkeerpolitie geen enkele greep had op het foutparkeren. Met zijn intelligentie, creativiteit en durf bedacht hij zelf een compleet nieuwe dienst. En hij zorgde er ook nog voor dat de opbrengst van het parkeren niet langer voor Justitie was maar in de kas van de gemeente kwam. Destijds was er veel verzet tegen de komst van de dienst. Nu kan niemand zich meer voorstellen dat er geen betaald parkeren is in Amsterdam.
Een ander huzarenstukje van Michael was de aanleg van de tram en sneltram naar Amstelveen. Wie weet nog dat de gemeenteraad van Amstelveen slechts met één stem verschil instemde met de komst van de tram uit Amsterdam. En nu gaat hij (eindelijk) doorgetrokken worden naar Uithoorn. Ik zou nog wel een tijdje kunnen doorgaan: de ringlijn, de tram naar Diemen, de tramtunnel naar IJburg. Allemaal op het conto van Michael van der Vlis.
Als je Van der Vlis zegt zeg je Stadsdelen.
In 1972 was Michael een van de schrijvers van de nota Macht voor de Wijken. Michael nam mij als kersvers lid mee naar een vergadering van een werkgroep die zich boog over deze nota en over het opdelen van de stad in wijken met direct gekozen wijkraden. Ik begreep er niet veel van. Maar die nota is de basis geweest van het bestuurlijk stelsel van stadsdelen. Een stelsel dat tot 2014 prima heeft gefunctioneerd maar daarna door het verbod uit Den Haag volledig om zeep is geholpen. Michael is/was er nog steeds boos over. Het is uniek geweest dat er in de jaren tachtig een groep bestuurders en raadsleden is geweest die bereid waren directe macht af te staan aan de stadsdelen. Michael was daarbij, samen met Walter Etty, een van de drijvende krachten.
Ik zou zo nog wel een tijdje kunnen doorgaan met de verdiensten van Michael voor de stad. Ik zal het niet doen.
Ik wil het nog even met u hebben over de rol en betekenis van Michael voor onze partij.
Zijn rol is van onschatbare waarde geweest. Het is 40 jaar geleden dat Michael wethouder werd en dat is hij 12 jaar gebleven. Het is alweer 28 jaar geleden dat hij uit de actieve politiek stapte. Maar dat wilde voor hem niet zeggen dat hij niet meer actief was in de partij. Er zijn genoeg partijgenoten die Michael niet kennen uit zijn actieve wethoudersperiode maar wel als voorzitter van de Bestuurskring Amsterdamse Regio. Beter bekend als de BAR. 25 jaar lang heeft hij samen met zijn grote liefde Anne, dit netwerk van PvdA-bestuurders draaiende gehouden. Prachtige debatten en vele interessante werkbezoeken hebben zij georganiseerd. Het was zijn bijdrage aan het stimuleren van de samenwerking met alle partijgeledingen in de stad en de regio. Zo bleef hij betrokken en heeft hij veel nieuwe leden opgevangen en geschoold met zijn grote kennis van de partij en de stad. En als de bijeenkomst van de BAR was afgelopen was er altijd nog de echte bar. Daar hield Michael ook enorm van. Bij wat glaasjes Corenwijn, of whisky, nog eens de ontwikkelingen in de partij en de stad en daarbuiten doornemen met wie het maar wilde horen.
Wij gedenken een kleurrijke persoon, een non-conformist, een intellectueel. Een denker en een doener. Een sociaaldemocraat.
We zijn hem zeer dankbaar voor zijn inzet voor de partij en de stad.
Bouwe Olij
Woensdagmiddag 11 april is er een afscheidsbijeenkomst in De Nieuwe Ooster.
