Hoe ver gaan we voor de veiligheid?

De scheidslijn tussen schending van privacy en veiligheid is soms flinterdun. De politie van het korps Zuid-Holland- Zuid zet hangjongeren op de foto, in sommige Engelse steden hangt het vol camera’s die zelfs spreken. Hoe ver moeten we gaan? Vijf vragen aan Manon van der Garde.

De PvdA wilde burgemeester Cohen meer ruimte geven om op meerdere plaatsen in de stad preventief te fouilleren. Dat is van de baan, omdat de VVD tegenstemde. Is dat jammer?
Wij vinden preventief fouilleren een zwaar middel, dat je voorzichtig en alleen daar waar nodig, moet inzetten. Mensen die niets hebben gedaan, kunnen op straat worden gefouilleerd door politieagenten. Aan de andere kant hebben we de afgelopen jaren gezien dat preventief fouilleren wel een grote bijdrage kan leveren aan een veilig Amsterdam. Daarom is het wel jammer dat het nu niet mogelijk is om dit middel op meer plaatsen in de stad in te zetten. Wij hebben altijd gepleit voor preventief fouilleren op plekken waar het werkt. Dat betekent dus dat je preventief fouilleren niet overal moet inzetten, maar alleen daar waar het nodig is, omdat er veel wapenincidenten plaatsvinden.

Dat de VVD tegen heeft gestemd is onbegrijpelijk. Zij zijn een groot voorstander van het invoeren van preventief fouilleren. Ze kwamen met een eigen plan dat haast onuitvoerbaar was en een hele hoop bureaucratie zou opleveren. De VVD heeft een goed plan om de stad veiliger te maken in de prullenbak gegooid.

Welke middelen wil de PvdA nu inzetten voor meer veiligheid in Amsterdam?
Voor de PvdA is preventie van groot belang. Er zijn verschillende trajecten voor overlastgevende groepen zoals hanggroepjongeren en verslaafden. Daarnaast gebeurt er veel door stadsdelen zelf, zoals het inhuren van professionele toezichthouders. Toch hebben onze gesprekken met bewoners ons het gevoel gegeven dat er niet altijd even goed wordt geluisterd naar de buurt. Het kan niet zo zijn dat bewoners weten wie de drugsdealers zijn, maar de politie niet ingrijpt. Het kan niet zo zijn dat alcoholisten op een bankje voor een flat het leven van de bewoners in de flat vergallen. Dit kan alleen worden opgelost door beter naar bewoners te luisteren en als professionals sneller te handelen. Wij denken daarom dat het een goed idee zou zijn als de politie, het stadsdeel en de maatschappelijke organisaties met de bewoners op pad gaan in de buurt. De bewoners wijzen dan aan waar er problemen zijn en de professionals geven aan wat ze tegen die problemen gaan doen.

Daarnaast wil de PvdA dat er meer gebeurt om radicalisering te voorkomen, want dat levert een verdeelde en onveilige stad op. In Slotervaart is men gestart met een actieplan met maatregelen tegen radicalisering en dat mag in de rest van de stad ook gedaan worden. We willen hiervoor binnenkort voorstellen doen om in samenwerking met de stadsdelen te komen tot een eenduidige aanpak tegen radicalisering.

Wat vindt u van ‘pratende camera’s’ zoals deze in Engelse steden worden gebruikt. Steden als Midllesbrough en Manchester hangen vol camera’s die werkelijk alles filmen. Ziet u dat in Nederland ook gebeuren?
Het is goed om je te realiseren dat in Engeland deze camera’s in eerste instantie zijn opgehangen omdat er elk moment een terroristische aanslag kan plaatsvinden door IRA en tegenwoordig door radicale jongeren die zich identificeren met Al-Qaida en andere terroristische organisaties. De camera’s zijn bedoeld om achtergelaten tassen op het spoor te komen en mensen die zich vreemd gedragen in de gaten te kunnen houden om zo een terroristische aanslag te voorkomen.
Camera’s zijn niet zaligmakend, niet altijd effectief en ontzettend duur. In Amsterdam hangen camera’s op plaatsen waar het echt nodig is. Op andere plekken kan je toezichthouders of straatcoaches inzetten en de hierboven beschreven wekelijkse rondes met bewoners houden. Goed contact met bewoners en zichtbaar surveilleren van politie levert meer op aan het voorkomen van criminaliteit én doet goed voor het gevoel van onveiligheid.

Of anders de actie van het politiekorps Zuid-Holland-Zuid om hangjongeren op de foto te zetten en te verzamelen. Is dat iets wat ook in Amsterdam kan gebeuren?
In Amsterdam zijn alle jongeren die overlast veroorzaken al in kaart gebracht en ook de Amsterdamse politie heeft foto’s. Alle informatie wordt gedeeld door politie, stadsdeel en bureau Jeugdzorg.
Als het aan de PvdA ligt, wordt er door die instanties geïnvesteerd in die jongeren, zodat die jongeren met de juiste aanpak weer naar school gaan of aan het werk en wegblijven van de straat.

Waar ligt, wat u betreft, de grens?
De grondwet moet altijd worden nageleefd en de Universele Rechten van de Mens mogen niet in het gedrang komen. Dat betekent ook dat je kinderen niet in een cel zet, vluchtelingen netjes behandeld en iedereen gelijk is voor de wet, ook als er een grote druk staat op de veiligheid van de stad.

Daarnaast moeten extreme maatregelen als pratende camera’s en preventief fouilleren alleen worden ingezet als het nodig is en altijd weer gemakkelijk kunnen worden teruggedraaid. Als er morgen een terroristische aanslag in Amsterdam dreigt, moeten we alles op alles zetten om die te voorkomen. De gemeente moet de moed hebben om te zeggen: “het spijt me, maar we willen een afschuwelijke aanslag voorkomen en we houden daarom nu even minder rekening met uw privacy omwille van de veiligheid van de Amsterdammers." En de gemeente moet óók de moed hebben om te zeggen: “de dreiging is geweken we draaien de maatregelen weer terug.”