‘Het congres mist alle dynamiek’

Zaterdag. Het congres van de PvdA in de Rai in Amsterdam. Naast de technische en procedurele agendapunten en het afscheid van eerste kamerleden en het oude partijbestuur kwamen er zo’n twintig moties en amendementen ter tafel. Hoogtepunt: de verkiezing van het nieuwe partijbestuur, verschillende speeches van Ruud Koole, Jacques Tichelaar en afsluitend Wouter Bos.

Wat gebeurt er nu precies? Hoe gedraagt men zich? Hoe reageren mensen op elkaar? Is er een spanning tussen de ‘elite’ (partijtop) en ‘het volk’ (congresafgevaardigden)? Hoe is het niveau van het debat? Is er tegenwicht? En hoe zit het systeem informeel in elkaar?

Hierbij enkele (zwart-wit) observaties.

• Niets tegen mannen en vrouwen met een gemiddelde leeftijd van 48 jaar, maar ik mis leden uit de generatie die is opgegroeid in de jaren 70 en 80. De ‘jongeren’ die er waren, heb ik, op een of twee na, allemaal gesproken. Voor een partij die niet alleen in zijn voortbestaan maar ook wat betreft ideeën en vernieuwing afhankelijk is van ‘onze’ generatie is het noodzakelijk dat hierin verandering komt.
• Ik mis ook de dynamiek en energie tijdens zo’n bijeenkomst. De overgrote meerderheid beschouwt het spektakel gelaten vanuit zijn stoel. De dynamiek zit in de rafelranden (zeg maar de staplaatsen) waar mensen elkaar vinden en fluisterend het verloop van het congres bespreken en noeste plannetjes bedenken hoe het allemaal anders moet.
• De congresafgevaardigden moeten hun standpunten met hun afdelingsleden doorspreken, maar de drie die ik hierover ondervroeg, vertelden dat hiervoor geen tijd was. Deze congresafgevaardigden vertegenwoordigden hiermee zichzelf (en wellicht het afdelingsbestuur) maar niet de leden (c.q. ‘het volk). Dit betekent ook dat het noodzakelijke debat ontbrak.
• Opvallend was de inbreng van de Jonge Socialisten. Zita Schellekens was helder en duidelijk en trok op een natuurlijke manier de aandacht. De nieuwe voorzitter van de Jonge Socialisten Michiel Emmelkamp is (eveneens) een talent, maar moet zich niet zomaar ‘de kaas van zijn brood laten eten’ en zich zeker niet laten intimideren wanneer de voorzitter van het presidium het noodzakelijk vindt zijn betoog te onderbreken door in de microfoon te zeggen: ‘je herhaalt jezelf’. Volgens mij is het nog altijd ‘u herhaalt zichzelf’ en was Michiel niet de enige die dit deed.
• Fractievoorzitter Jacques Tichelaar sprak opvallend vaak over ‘mijn fractie’ wanneer hij zijn afwijzing over een motie tegenover het congres verdedigde. Mopperend hoorde ik mensen zeggen: het is toch ‘onze’ fractie?

Politiek is theater, maar ik vrees dat we echt een ‘actie tomaat’ nodig hebben vanuit de generatie 70/80. Organisatorische structuur is nodig om het systeem in stand te houden, maar het lijkt mij niet de bedoeling dat het systeem mensen op voorhand pacificeert. De generatie 70/80 is moeilijk te bereiken en te enthousiasmeren. Dat is zo. Maar bewegingen als LuxVoor weten wel dynamiek te brengen die de reguliere partijen zo ontberen. Die weten wel mensen te trekken van onze generatie. Mijn eindconclusie: ‘Interessant, maar weinig dynamisch. En dat is weer slecht voor de democratie. Wat dat betreft, ligt er een schone taak op Liliane Ploumen te wachten. ‘Maak het aantrekkelijker, toegankelijker en levendiger.’

Winnie Terra, Development Coordinator bij IDEA (international debate education association, www.idebate.org), lid PvdA, actief bij Lux Voor.