Een prachtavond in Odeon!

Woensdag 28 januari 2009 hield de PvdA in Odeon aan het Singel in Amsterdam een debat over de integratienota die Lilianne Ploumen namens het landelijk partijbestuur heeft geschreven. Nick Bolte, voorzitter van de PvdA Amsterdam Zuidoost vond het een prachtavond! Hij doet verslag van zijn persoonlijke beleving van de avond …

Een prachtavond. Een krachtmeting. Het integratiedebat in Odeon op 28 januari 2009.

Het was een opdracht van de commissie Vreeman aan het nieuwe partijbestuur. Lilianne Ploumen heeft deze met verve uitgevoerd: de PvdA is in fel debat verwikkeld. Ook vanavond in Amsterdam een volle zaal en de constatering aan het eind door Eberhard van der Laan: “Mijn avond is goed, iederéén is het met elkaar oneens”. Vanuit de zaal is inderdaad zeer divers commentaar geleverd op de “concept” (Wouter Bos) resolutie over integratie. Maar tegelijk was de hoofdstroom kritisch tot ronduit ontgoocheld. Ik voel in ieder geval de nodige gene over het tekstprobeersel.

Nu wordt een tekst van vele, vele pagina’s over het thema integratie natuurlijk al snel een rondje vrij schieten. En het bleek dan ook niet moeilijk zinsneden uit de tekst op te diepen, bijvoorbeeld over het moeten loslaten van waar je vandaan komt, waarbij alle weldenkende tenen krom gaan staan. Bij voorbaat al moest gemeld dat de boodschap over paspoorten geheel verkeerd is overgekomen. Ook de uniek Nederlandse uitvinding van auto’s en allo’s lijkt nu toch echt de langste tijd gehad te hebben. Kortom veel werk aan de winkel voor de waterpomptang. Misschien zou een congresresolutie toch maar gewoon op een A4tje moeten kunnen passen.

Zelf heb ik extra opgelet naar de vuurrichting van de grote kannonnen: Wouter Bos als de partijleider, die ook leidend wil zijn in het integratie debat, en Jeroen Dijsselbloem als de woordvoerder in de Tweede Kamer. En dus houd ik mijn puntje recht overeind: de resolutie maakt een rommeltje van de rol van de staat, en van ‘de gemeenschap’ van Ons Nederland.

Jeroen Dijsselbloem is recht in de leer en zijn verhaal is doordrenkt van de rechtstatelijkheid. De moderne samenleving is van de individuen, en die moeten op de staat kunnen rekenen. De gedachte echter dat dit een ‘hot issue’ moet zijn in het kader van Multi-Zus en Multi-Zo is door de directeur van het Sociaal Cultureel Planbureau, Paul Schnabel, al eerder naar het rijk der fabelen verwezen. De gedachte dat op de ontwikkeling van de sociale rechtsstaat in Nederland überhaupt invloed wordt uitgeoefend door migratie processen, snijdt geen hout!

Terecht bracht de zaal naar voren dat als over rechtstatelijkheid wordt gesproken juist de relatie met Europa, en de VN niet mag ontbreken; tenslotte heeft deze die echt invloed op onze rechtspraktijk: nu zo’n 70% (om van de invloed van de Amerikaanse boekhoudregels voor bedrijven maar niet te spreken). Voor de goede orde: ikzelf vindt dat prima, het Europese Hof ontwikkeld zich, net als Amerikaanse Hooggerechtshof al eerder, tot een belangrijk baken voor rechtsgelijkheid.

Wouter Bos stelt zichzelf een veel lastiger klus. Hij beseft dat het debat over integratie deel uitmaakt van een bredere ontwikkeling van ‘culturalisering’ van de samenleving, en zo sterk verbonden is met emoties, van het land van het pompeblad tot de stad van het Vrijthof.

Het oplopen van de E-temperatuur (incl. de E-marketing, en de hufterigheid waarin dit zich uit) is vooral zichtbaar op straat, in de publieke arena. Paul Schnabel legt namelijk ook uit dat Multi-Zus en Multi-Zo ook al géén probleem is in de wereld van de individuen zelf. Nederland koestert de vrijheid en blijheid van wat mensen uitspoken achter hun voordeur, aan tafel en in bed; dat zoekt iederéén graag zelf uit.

Maar het schuurt door de komst van migranten nu wel in de Nederlandse publieke arena en stelt ons beroemdste en beruchtste traditie op de proef: onze tactische tolerantie, ons ‘polderen’ en ‘gedogen’, ons vermogen om 15 miljoen meningen te laten verschillen en toch de boel bij elkaar te houden bij een fles Oude Klare, of een kopje thee.

Onze coalitiepartners CDA/CU reageren hier geheel onverstoorbaar op (geen debat te horen ook). Onder toezicht van goeroe Etzioni houden zij de lange lijn van hun geschiedenis vast: de staat moet liefst op afstand blijven, gemeenschappen die beschaafd naast elkaar, en tactisch met elkaar leven, verheffing in eigen kring. Nederland als een soort Rabobank met veel macht voor de lokale kantoren. Het Nederlandse sentiment beschaafd geuit als regionalisme: Doe Maar. (soms ook iets minder beschaafd: Ajax-Feijenoord).

Wouter Bos beseft dat de sociaal-democratie géén monopolie heeft, nooit gehad ook, op verheffing of empowerment, en gewoon moet concurreren met de christen-democratie, en nu dus ook met een nieuwe concurrent: een heuse Nederlandse polderislam. Hij reageert hierop met wat alle grote politici proberen, namelijk: proberen de maatschappelijke agenda te veranderen, te resetten. Hij omarmde daartoe het idee van Ons Nederland, een emotionele haven van ontmoeting, van eenheid in verdeeldheid; en maatstaf voor geslaagde integratie.

En dat gaat dus niet lukken. Historicus Van der Dunk zei het glashelder: het is er niet in Nederland, z’n samen opgebouwde en gedeelde grondtoon van Nationalisme. Wij geloven in Obama, daar. Hier zit het er niet in, géén: God bless you all, God zegene Nederland. Wouter Bos constateerde het uiteindelijk zelf ook: wij kunnen de woorden er niet voor vinden.

Ik ben trots op het Amsterdam waar ik geboren ben; op mijn eigen Godenzonen; op mijn thuis in de Bijlmer en op de rol van de PvdA in haar omtovering tot pracht- en krachtwijk; op het gedeelde vermogen van 15 miljoen eigenheimers het Koninkrijk der Nederland te laten functioneren. Helemaal niet slecht, maar wel oppassen dat wij de sociale rechtsstaat van mensen die elkaar niet kennen, niet van elkaar hoeven te houden, maar wel belang bij elkaar hebben, overeind houden. Leve ons klassieke idealen: de (ré-)integratie van z’n miljoen Nederlanders, waarom een half miljoen in de WAJong, die de anonieme hulp van de staat nodig hebben om in Nederland aan de bak te kunnen komen. Wouter zet hem op.

Tot slot wil ik u de roodgloeiende opwarm act voor de zaal van Wouter Bos niet onthouden:

Het eerste wat de PvdA deed toen zij haar beginselprogramma ging moderniseren was het eruit gooien van de nationalisatie van banken; nu bereik ik mijn toppunt van populariteit door juist dat te doen.