Economische Agenda in Amsterdam

De VOC die Amsterdam de Gouden Eeuw in loodste was een van de eerste multinationals. De compagnie luidde in zekere zin het begin in van de moderne economie, met haar beursgenoteerde ondernemingen. Amsterdam is dus een gepaste plaats om de vraag te beantwoorden wat multinationals voor de economie betekenen. En hoe je ze aan je land kunt binden of er zelfs voor zorgen dat ze er ontstaan.

Banen
Over de eerste vraag kan ik kort zijn. Multinationals betekenen voor Amsterdam en voor heel Nederland banen, heel veel banen. En dus welvaart. In de metropool Amsterdam zijn zeker 1.600 internationale bedrijven actief, samen direct goed voor 105.000 arbeidsplaatsen. En indirect genereren ze nog eens vele afgeleide banen. De zogenoemde multiplier is maar liefst 1,73.

Als we deze banen en welvaart voor onze kinderen willen behouden, moeten wij ons goed realiseren dat deze bedrijven bestaan uit mensen. Mensen die op een prettige plek willen wonen, met een goede bereikbaarheid en een goede (digitale) infrastructuur. Een gastvrije plek met cultuur en uitgaansleven en goede scholen. En een topuniversiteit in de buurt.

Turbulentie
Maar in deze tijd van economische turbulentie is behouden niet voldoende. Het is ook zaak nieuwe bedrijven aan je stad te binden. Dat kan alleen door het beter te doen dan andere steden. Daarvoor bouwen we de Zuidas. Zo kan Amsterdam een brug vormen als de economische macht zich van het Westen naar Azië verplaatst. De Indiase gigant Tata Consulting heeft intussen 500 man op de Zuidas werken.

Naast behouden en binden van bestaande internationale bedrijven, willen we ook graag snel groeiende nieuwe bedrijven kweken. Daarvoor is de ambiance belangrijk, de kwaliteit van bestaan in onze stad. Maar bovenal moeten we alert zijn en kansen grijpen als ze zich voordoen.

Ik geloof dat zich op dit moment in de geschiedenis zulke nieuwe kansen aanbieden. Dat zagen we bijvoorbeeld bij de Amerikaanse verkiezingen. Met moderne technieken werd daar in een mum van tijd een electorale machine neergezet.

Blijvers
Een politieke multinational met een gigantische omzet en een revolutionaire organisatievorm. Veel nieuwe initiatieven zullen zo’n snelle opkomst kennen, wellicht zelfs sneller dan Google. Daar zullen eendagsvliegen bij zijn, maar ook blijvers.

Welk bedrijf het zal maken, weet ik niet. Maar ik weet wel dat we daarvoor onze vestigingsfactoren op orde moeten blijven houden. En helemaal zeker is dat we daarvoor voldoende talent, energie en creativiteit in huis moeten hebben.

Dat er veranderingen aankomen is voorspelbaar, de richting ook ten dele. Gelijk de dinosauriërs van weleer zullen enkele grote oude bedrijven het loodje leggen.

Zij worden bijvoorbeeld weggevaagd doordat klassieke brandstofreserves niet het eeuwige leven hebben. Afhankelijkheid van fossiele brandstof vormt een groot economisch risico.

Drastische veranderingen in energiewinning en -consumptie zijn te voorzien, verder in CO2-opslag. Er vliegen al vliegtuigen op brandstof uit algen. Spanje heeft al een rendabele zonne-energiecentrale.

Heel veel bedrijven, groot en klein, zien groene energie als een gat in de markt. Het zou mij niets verbazen als de multinational van morgen zich op deze groene markt begeeft. Toch is het nog niet gemakkelijk voor bedrijven om investeerders te vinden voor hun ideeën. Het moet gemakkelijker worden om spannende en vernieuwende groene producten op de markt te brengen.

Testmarkt
We moeten kijken wat er nodig is om het financieel van de grond te krijgen. Misschien biedt een Amsterdams beleggingsfonds wel een oplossing. We kunnen Amsterdam nog veel meer als een soort testmarkt gebruiken.

Zo kunnen we laten zien welke vernieuwende producten succes hebben en welke briljante ideeën van eenpitters multinationals kunnen maken.

Premier Balkenende zei het al: Amsterdam moet de creatieve hoofdstad van de wereld worden. Maar dat lukt niet door tevreden met elkaar op het terras te gaan zitten. O – dan moet onze creativiteit moet nog veel meer een exportproduct worden.

Armada
Het kan door open te staan voor verandering. Door goed te letten op de gevaren van ongebreidelde groei door pure graaizucht en verzamelwoede. De wereld gaat aan maximalisatie ten gronde. De onoverwinnelijke Spaanse Armada ging, behalve door het slechte weer, ten onder omdat ze oversized was. Ze schoten te hoog en over de Hollandse fluiten heen. Optimaal is beter dan maximaal.

Het kan ook door consistent te investeren in talent en in kwaliteit van leven, en maar ook investeren in het hogere goed van verdraagzaamheid, tolerantie en andere moeilijk grijpbare randvoorwaarden voor de ontwikkeling van talent en het vrijkomen van energie. Allemaal zaken die misschien wel iets met onze beurs, maar vooral met onze houding, en karakter te maken hebben.

Met onze dapperheid en vastberadenheid – twee van de drie kruisjes uit het Amsterdamse wapen. Een energieke, gastvrije en tolerante stad met getalenteerde, creatieve en geschoolde inwoners die hun talen spreken en anderen de weg kunnen wijzen.

En wat het uitsterven van de dinosauriërs betreft (de omvallende multinationals en industriële giganten dus): u weet dat de krokodillen en de vogels wel door gingen voor de volgende ronde.

Lodewijk Asscher is wethouder economische zaken in Amsterdam.

Klik hier voor de site van de Economische Agenda van de Volkskrant.