Bijdrage Thijs Reuten, financiële beschouwingen

Is het nog leuk?

‘Is het nog wel leuk om je met zo’n begroting bezig te houden?’, is mij de laatste weken een aantal keren gevraagd. ‘Er is toch nergens geld voor’, ‘Overal moet worden bezuinigd’, ‘De echte problemen kunnen jullie toch niet oplossen’.

Natuurlijk is de situatie anders dan de afgelopen jaren. We hadden de afgelopen jaren, zeker incidenteel, vrij veel ruimte voor nieuwe initiatieven. ? Ik ben nogal geschrokken van wethouder Maij die zich in een programma van AT5 beklaagde over haar baan in deze zuinige tijden. Dat is jammer, voor mevrouw Maij. In financiële moeilijker tijden verwachten wij ook van het college scherpe keuzes en collegialiteit als het gaat om het helpen oplossen van de belangrijkste knelpunten. Aan alle leden van het college de vraag of ze het ook niet meer zo leuk vinden om te besturen nu er minder geld is en er zelfs stevig gekozen moet worden?

Plus- en minpunten

Door de bank genomen heeft het college het niet slecht gedaan. Er ligt een sluitende begroting op tafel, ondanks grote tegenvallers, voornamelijk veroorzaakt door draconische bezuinigingen uit Den Haag. Maar wat moeten we met het artikel in de Volkskrant waarin staat dat Amsterdam feitelijk op een tekort 88 mln euro afstevent? Dat kan de wethouder hopelijk even in twee zinnen uitleggen.
Zonder meer positief het geld voor jeugd, in lijn met onze bestedingsrichting jeugd. Ook het overeind houden van het armoedebeleid en de stimulering van de bouwproductie (Van Koop naar Huur, gedeeltelijk) stemt ons tevreden.

(…)

Zelf vind ik het overigens nog steeds leuk, maar het is wel wennen zeg ik er eerlijk bij na al die jaren van zeker incidenteel ruim geld eind december bij de vaststelling van de begroting, die ik financieel overigens van enige afstand bekeek.

Gelukkig is er, dankzij de inzet van de gemeenteraad bij de Voorjaarsnota, in 2005 onder andere WEL extra geld voor jeugd en onderwijs (o.a. VIOS, nieuwe perspectieven, vmbo) woningbouw en bijvoorbeeld toegankelijkheid van openbare gebouwen, mobiliteit voor gehandicapten en opvangvoorzieningen. En er is WEL veel geld voor veiligheid.
Maar niet alles is even elegant opgelost door het college.
Vreemd is dat vaak is gevraagd of we met de Voorjaarsnota voor de grootste klappen echt in beeld hadden? Dat blijkt dan toch weer niet zo te zijn. Want laten we eerlijk zijn, college, de begroting sluit, ondanks de tegenvallers, omdat u o.a. voor zo’n 16 miljoen wensen van de Raad niet honoreert in de begroting.

Vreemd is dat het college met ‘budgettair neutrale bedragen’ en het niet uitvoeren van een aantal moties niet de tegenvallers opvangt, maar de eigen nieuw opduikende prioriteiten invult. Daarnaast moet er dan ook nog extra worden bezuinigd.

Vreemd is ook dat de mogelijkheden voor budgettair neutraal oplossen van financiële problemen ook groter lijken dan in juli.


Haagse bezuinigingen treffen Amsterdam hard
Het lijstje is helaas behoorlijk lang: Tientallen miljoenen minder via het gemeentefonds, het grote stedenbeleid, Stedelijke Vernieuwing ruim 60 miljoen minder en zo kan ik nog wel even doorgaan. De plannen met de huren van Dekker zijn daarnaast de bijl aan de wortel van de ongedeelde stad en ronduit asociaal in hun uitwerking. Asscher sprak daar al over.

In Amsterdam vangen we een deel van de Rijksbezuinigingen op, maar de unaniem door de Raad aanvaarde ISV-motie wordt bijvoorbeeld terzijde geschoven. Ten gunste bijvoorbeeld extra geld voor een ‘mooi en groot’ (om de wethouder te citeren) nieuw dierenasiel (2 m). Ten gunste van topsport (0,4 m) city marketing (0,5m) en een call center van 4,5 miljoen. Als daar ook allemaal niks van af kan, dan is wat de PvdA betreft – gezien de budgettaire situatie van de gemeente – een kleine extra verhoging van de OZB bespreekbaar. Wij denken aan een half procent extra. Graag hoor ik bijvoorbeeld van de VVD-fractie – die daar in de commissie niet op in is gegaan – wat inhoudelijke redenen waarom men daar niet eens over wil nadenken. De situatie is – lijkt mij – toch fundamenteel anders dan bij de vaststelling van het programakkoord. Of is het misschien beter om de verlaging van het watergeld niet door te laten gaan? Minder eerlijk, maar dat is ook een mogelijkheid.

Het gaat ons er voor de helderheid niet om dat alle overige prioriteiten (24 m, waarvan 7 m budgettair neutraal) niet goed en nuttig zijn en direct weer moeten worden afgevoerd. Integendeel, er zitten flink wat goede dingen tussen, maar zeg dan niet dat we alle grote klappen nu wel gehad hebben. En geef dan gewoon in juli toe dat er iets doorheen is geglipt wat de raad eigenlijk eerst had moeten worden voorgelegd.
Voor wat betreft een aantal van de door ons niet als hoogste prioriteit bestempelde voorstellen hebben wij in de commissies inmiddels moties of amendementen ingediend.

Maar, voorzitter, er wordt dus niet overal bezuinigd en de kille wind uit Den Haag wordt ook door dit college deels opgevangen. Want dit is Amsterdam! Het project 39.080 vinden we een uitstekend initiatief om armoede onder de jeugd tegen te gaan, naast het overeind houden van het armoedebeleid (14 m) Want dit is Amsterdam!

Onze topprioriteiten voor een ongedeeld Amsterdam waren en zijn: (1) investeren in de toekomst (jeugd en onderwijs), (2) meer woningen en doorgaan met het verbeteren van de wijken en (3) mensen aan de slag helpen en houden.
(1) Wat betreft jeugd en onderwijs is heel precies uitgewerkt wat er met de motie is gedaan. Zo moet dat, niet met de natte vinger en niet ‘doen we gewoon niet’. Maar weten we nu zeker dat er voldoende geld is voor bijvoorbeeld tienermoeders? De berichten verontrusten ons. En we gaan er wel van uit dat de zeer breed ondersteunde aanpak van de loverboys-problematiek niet op financiële belemmeringen stuit?

(2) Wat wonen betreft wordt weliswaar 7 miljoen vrijgemaakt voor koop naar huur, maar in het laatste jaar dat dit tot nu toe meest succesvolle instrument om de woningbouw vlot te trekken nog soelaas biedt wordt 3 miljoen niet aangewend voor dit doel. De compensatie van een deel van de gigantische rijksbezuiniging op het ISV werd door het college niet opgenomen. Zeer jammer. Op het gebied van wonen heeft de PvdA in de commissie SOW, mede gezien het vele werk op het gebied van huurbeleid door de asociale plannen van het Rijk, reeds een voorstel gedaan t.b.v ASW en HA.

(3) Voor wat betreft werk en activering hebben wij nog zorgen over de ID-banen. Ook uit de provincie en de stadsdelen komen initiatieven om ID-banen te redden, waar wellicht bij aangehaakt kan worden. M.b.t. werk en kleine bedrijven wordt het meldpunt strijdige regels, zo begrepen wij in de commissie, alsnog binnen bestaande formatie en budget bij EZ geregeld en willen wij nog steeds meer doen op het gebied van ondersteuning voor (startende) ondernemers, bijvoorbeeld op het gebied van huurbeleid nog steeds op tafel.

Dus onder het motto Mensen eerst zouden wij liever nog wat extra geld zien voor onze jeugd en de volkshuisvesting dan voor een Honden Hilton of twee topsportevenementen.


Overige punten

Schiphol
Ter afwisseling een klein technisch puntje: We zijn niet tevreden over de tekst m.b.t Schiphol in de begrotingsmissive, in het bijzonder op p. 296. Daarom een eenvoudige motie waarmee wij aan twee zaken herinneren en daarna uitspreken om nieuwe misverstanden te voorkomen dat we ons aan deze tekst in ieder geval niet gebonden achten en ervan uitgaan dat er tot nader order dan ook niets concreets met deze tekst gebeurt.

Ombuigingen: apparaatskosten
De taakstelling apparaatskosten moet tot nader order voor de helderheid gerealiseerd worden door aantoonbaar te bezuinigen op de apparaatskosten. Zaken die daar expliciet niet onder vallen (zoals door het college aangegeven 6 mio in de begroting en b.v. het mobiliteitsfonds) tellen wat ons betreft niet mee. Ook hier geldt weer: Meldt ons gewoon als het niet lukt of als het anders moet.

(…)

Enkele opmerkingen over ICT en dienstverlening
Voor wat betreft het hele pakket ICT eenheid en dienstverlening zijn de resultaten tot nu toe echt te mager. We begrijpen dat er heus aan gewerkt wordt en dat het ingewikkeld is, maar we willen dat er in de Rekening 2004 en de begroting 2006 echt zichtbare veranderingen worden geboekt op het gebied van planning en control en de weergave van ICT-uitgaven conform aangenomen moties op dat terrein. Het voorstel voor een Call Center raakt hieraan. Na vragen daarover kregen we alsnog informatie. Ook niet echt fraai bij zo’n groot project. Dat moet gewoon op tafel liggen. Maar we zijn – het gaat tenslotte om 4,5 miljoen en daarna nog meer! – nog niet helemaal tevreden. Voor de helderheid: De PvdA is voorstander van een call center-functie, maar we wachten nog op antwoorden op nadere vragen en bovendien willen wij van het college graag de toezegging dat:

– zo snel mogelijk een uitvoeringsplan wordt overlegd, voordat vanaf 1 januari gestart wordt met het uitgeven van geld
– dat er van het geld ook een substantieel deel wordt geïnvesteerd in de backoffice en (overige) front-office ontwikkeling bij de stadsdelen
– dat de stadsdelen nadrukkelijk worden betrokken bij de verdere ontwikkeling en uitbouw

Ombuigingen: subsidies
Voordat ik inga op de beslissing over de laatste tranche van de ombuigingstaakstelling subsidies (v.a. 1.1.2006) wil ik eerst nog even melden dat volstrekt helder moet zijn dat wat er verder ook in de begroting staat conform motie D’ bij de VJN voor homo- en vrouwenorganisaties 200.000 euro extra beschikbaar is ter compensatie van de structurele bezuinigingen. De PvdA heeft een voorstel hoe om te gaan met de verdere invulling van de ombuigingen waarbij we in deze motie een flinke lijst aan organisaties overeind houden. Eén organisatie die wij wel willen ontzien, Zeemanswelvaren, staat daar niet bij, maar daarin steunen we met een enkele kanttekening bij de hoogte van het bedrag en dekking de richting die door LA is aangegeven: dekking uit gewone begroting van het GHA.

(…)