Wibaut blijft PvdA inspireren
Af en toe citeert Lodewijk Asscher de woorden die Floor Wibaut op zijn urn liet graveren: ‘Er is maar één land: de aarde. Er is maar één volk: de mensheid. Er is maar één geloof: de liefde’.
Onverminderd relevant, vindt Asscher, leider van de Amsterdamse PvdA en wethouder van financiën in de hoofdstad. Het mooiste vindt hij nog wel dat Wibaut die hooggestemde idealen om wist te zetten in praktisch beleid. "Toen ik mij voor het eerst kandideerde als wethouder in Amsterdam, heb ik mij uitgebreid verdiept in mijn voorgangers." En dus volgt er een enthousiaste spraakwaterval, als je hem nu vraagt naar de eerste van die voorgangers.
Floor Wibaut werd in 1914 wethouder in Amsterdam, als eerste sociaal-democraat in Nederland. Hij kwam daardoor in conflict met sommige Marxistisch georiënteerde politici binnen de SDAP, de voorloper van de PvdA. Die vonden het maar ‘bourgeois’ om mee te willen besturen, en richtten hun aandacht liever op het bevorderen van de revolutie.
Wibaut, die de bijnaam ‘de onderkoning van Amsterdam’ kreeg, liet als wethouder een ‘zeer indrukwekkende’ staat van dienst achter, vertelt Asscher. Allereerst op het gebied van de woningbouw: zijn wethouderschap viel samen met de hoogtijdagen van de sociale woningbouw in de hoofdstad. "De slogan was niet voor niets ‘Wie bouwt? Wibaut!’. Daarnaast was hij ook wethouder van financiën. Dan kom je weleens in conflict met Den Haag. Wibaut regelde dan gewoon zelf een lening in Engeland, om een project toch door te kunnen laten gaan."
Het Wibautjaar wordt geopend op een moment dat de PvdA, bij de afgelopen Europese verkiezingen, ineens degradeerde tot derde partij van de stad. Ironisch? Asscher: "Een beweging die zo lang bestaat, kent toppen en dalen. Ook Wibaut verloor een verkiezing, dat weten weinig mensen. Toen riep hij al zijn getrouwen naar het Concertgebouw, en zei, een beetje pathetisch: ‘Hier staat een weggejaagde’. De volgende verkiezing won hij weer."
Wibaut was een rijke handelaar die socialist werd. Tegenwoordig klinkt soms de kritiek dat de PvdA zich van de achterban vervreemd heeft. Asscher. "Het voorbeeld van Wibaut geeft wel aan dat mensen stemmen op politici die dingen voor elkaar krijgen, wat hun achtergrond ook is. De PvdA moet niet zo angstig navelstaren."
Liever neemt de partij een voorbeeld aan de idealen van Wibaut, die Asscher onverminderd actueel vindt. "Emancipatie, solidariteit en vrijheid. Een inspirerende traditie. Voor nu betekent dat dat we in de politiek moeten kiezen voor kinderen, burgers en bewoners, niet voor instituties, corporaties en stelsels."
