Onderwijs uit slop trekken

Wethouder Asscher heeft één grote persoonlijke missie

Lodewijk Asscher is wethouder van Financiën, Economische Zaken, Inburgering, Jeugd en Onderwijs. Hij is volop bezig Amsterdam door de economische crisis te slepen, maar daarnaast heeft vooral de onderwijsportefeuille zijn prioriteit. Want in de stad heeft één op de vijf scholen het predikaat (zeer) zwak waardoor 21 procent van de Amsterdamse kinderen een leerachterstand heeft. Asscher heeft het tot zijn persoonlijke missie gemaakt het onderwijs uit het slop te trekken.

Waar komt uw passie voor het onderwijs vandaan?
"Toen ik nog in de gemeenteraad zat, was er veel aandacht voor lastige jongeren in de Diamantbuurt. Ik sprak een Officier van Justitie die mij vertelde dat jongens van 8 jaar al problemen veroorzaakten. En de overheid deed veel te weinig. Ik dacht: de kans dat je jongeren de goede kant opstuurt, is groter als ze nog op de basisschool zitten."
"Al in 2005 heb ik daarom de leuze ‘Kinderen Eerst’ gelanceerd, een naam voor extra investeringen voor kinderen op alle mogelijke gebieden: jeugdzorg, ouder en kindcentra en onderwijs. Investeringen in kinderen hebben op lange termijn altijd effect."

Hoe komt het dat de Amsterdamse basisscholen landelijk gezien zo slecht scoren?
"Eerlijk gezegd, weet ik het niet. Je kunt zeggen: het ligt aan bepaalde leerlingen. Maar er zijn ook scholen in slechte buurten die het geweldig goed doen. Een deel is misschien te verklaren doordat de gemeente, toen die nog verantwoordelijk was, de scholen verwaarloosd heeft. Tegenwoordig zijn de schoolbesturen autonoom in hun beleid. Het is lastig daar als gemeente invloed op uit te oefenen."

Toch probeert u het, terwijl u eigenlijk niets te zeggen heeft over de kwaliteit van het onderwijs. U gaat alleen over de gebouwen.
"Je kunt zeggen: ik ga er niet over. Of je kunt proberen er toch wat aan te doen. Het is te gek voor woorden dat er in de stad zoveel zwakke scholen zijn. De Onderwijsinspectie heeft nog nooit een slechte school gesloten! Ik denk: als je al vijf jaar ver onder de maat presteert, deur dicht."

Is het vechten tegen de bierkaai?
"Er zijn wel momenten dat ik er moedeloos van word, vooral de bemoei-je-er-niet-mee houding van sommige schoolbesturen. Maar het zijn de positieve reacties van bijvoorbeeld leraren die me de drive geven om door te gaan."

Om invloed te krijgen op onderwijs, heeft u een lokkertje voor de scholen: subsidies om bijvoorbeeld leerkrachten bij te scholen of adviseurs in te huren. U zet scholen gewoon voor het blok.
"De eerste keer dat ik met dertig besturen van slecht scorende scholen rond de tafel zat, vroeg ik: ‘Wie zou zijn kind naar een zwakke school sturen?’ Het werd doodstil. De kern van het probleem gaat iedereen aan het hart. Schoolbesturen hoeven niet mee te doen, maar inmiddels is een groot aantal enthousiast. Elf hebben een contract afgesloten waarin staat dat over twee jaar er een stuk beter wordt gepresenteerd."

Veel Amsterdamse ouders balen van het postcodebeleid, wat inhoudt dat wanneer de ouders hun kind op een school buiten het postcodegebied willen plaatsen, het op een wachtlijst komt. Dat is nogal zuur als er alleen zwakke scholen in het postcodegebied zijn.
"Geen ouder zou gedwongen moeten worden om het kind door het postcodebeleid op een zwakke school te plaatsen. Als het niveau van alle scholen in de stad goed is, zou het geen probleem meer zijn. Maar dan moet de tweede of derde schoolkeuze óók acceptabel zijn. En als ouder kun je zelf een hoop doen: meepraten of deelnemen in het schoolbestuur. Desnoods zelf een nieuwe school oprichten. Daar zou ik als gemeente best in willen investeren."

Is Den Haag niet een logischere plek om op onderwijsgebied dingen te bereiken?
"Ik heb aan mijn ambtenaren beloofd dat als het aan mij ligt, ik deze portefeuille nog vier jaar doe. Jarenlang hebben zij het beheer van gebouwen gedaan en nu steken zij hun nek voor me uit door het conflict op te zoeken. Dan kun je niet zeggen: ik ga volgend jaar wat anders doen."

U woont in de Czaar Peterbuurt en uw oudste zoon is bijna twee. Zou u uw kind op een zwarte buurtschool inschrijven?
"Het lijkt met wel prettig als mijn kind niet het enige blanke kind in de klas is, maar een gemengde buurtschool vind ik prima, want dat is een afspiegeling van de stad. En ik denk dat veel ouders daar net zo over denken. Kwaliteit, sfeer en veiligheid staat bij de schoolkeuze van bijna alle ouders voorop."

WIE IS HIJ?
Lodewijk Asscher (34) komt uit een joods-Amsterdamse familie van juristen en diamantairs. Voordat hij de politiek ingaat, werkt hij als universitair docent Informatierecht aan de Universiteit van Amsterdam. In 2002 komt hij na de verkiezingen in de gemeenteraad en wordt fractievoorzitter van de PvdA. Tijdens verkiezingen in 2006 is hij lijsttrekker voor de PvdA en wordt daarna geïnstalleerd als wethouder en loco-burgemeester. Asscher is getrouwd en heeft twee zoontjes: Abel (2) en Boaz (4 maanden).