Het blauwe goud van Amsterdam

Op 30 maart verscheen er een artikel in het Parool over de Notitie Amsterdam Waterstad van de PvdA Gemeenteraadsleden Sabina Gazic en Hetti Willemse. Lees het artikel hieronder.

Amsterdam moet zich profileren als waterstad, en zijn voordeel doen met het ‘blauwe goud’, stellen PvdA-raadsleden Hetti Willemse en Sabina Gazic. ‘De charmes van het water in de stad kunnen veel beter worden benut.’

Een hartverzakking kregen de gemeenteraadsleden Hetti Willemse en Sabina Gazic zowat, toen ze in de vergaderzalen enkele jaren geleden voor het eerst flessen Spa kregen voorgezet. "Dat is natuurlijk goed en verantwoord bronwater," zeggen Willemse en Gazic, "maar waarom drinken wij als Amsterdamse politici niet gewoon het lekkere water uit de kraan?"
"Amsterdams leidingwater is zeer mineraalrijk en van hoge kwaliteit," zegt Hetti Willemse. "We moeten er trots op zijn. Stop dit water in de fles, zet er een etiket Amsterdam of Waternet op, en je hebt een lokaal product dat je kunt gebruiken voor de promotie van de stad. Maar het begint er natuurlijk mee dat wij Amsterdammers zelf ons lekkere water drinken. Hier ligt een taak voor Waternet."

Het is een van de vele ideeën die Willemse en Gazic hebben verzameld in hun raadsnotitie Amsterdam Waterstad. Het zijn suggesties aan het Amsterdams college, dat door het duo wordt gevraagd dit najaar met een ‘watervisie’ te komen.
Daarin moet komen te staan hoe Amsterdam de komende twintig tot dertig jaar het water beter bij de stad kan betrekken." De plannen zijn nog pril, en nog niet eens uitgebreid besproken door de PvdA-fractie. Toch zijn Willemse en Gazic razend enthousiast, en met hun plannen willen ze de discussie op gang brengen.

Als leidraad voor hun nota namen ze een door hen georganiseerde discussieavond over water in 2007, waar burgers suggesties konden doen. Daar kwam zo veel los, dat de beide raadsleden geïnspireerd raakten, plannen op papier zetten en erop voortborduurden.

Met het voorjaar voor de deur is het volgens Willemse en Gazic tijd beleid te ontwikkelen voor Amsterdam als waterstad. Minimale investeringsbudgetten zouden al voldoende zijn. De vergelijking met de campagne I Amsterdam, die voor een appel en een ei van de grond kwam, dringt zich op.

Willemse: "Water is ons blauwe goud. Het IJ is het hart, van waaruit de kanalen, rivieren en grachten als blauwe aderen door de stad lopen. Omdat het er altijd geweest is, heeft Amsterdam verzuimd de kracht van het water te gebruiken."

Gazic heeft zich daar ook altijd over verbaasd. Ze zag dat in Zwitserland elk watertje aan twee kanten is omzoomd door wandelpaden en promenades. Dat zou ook in Amsterdam moeten gebeuren, bij voorbeeld door een onafgebroken wandelroute langs de IJ-oevers.

Voorop staat dat Amsterdam zich wereldwijd zal moeten profileren als waterstad. Dat kan volgens Gazic door een monument te bouwen waar het Nieuw Amsterdams Peil wordt aangegeven, en wat een toeristisch hoogtepunt zou moeten worden. Het NAP-tableau zit momenteel verstopt in de hal van de Stopera.

"Dat mag geen naam hebben," zegt Willemse. Het toekomstige NAP-monument past volgens de raadsleden het best in de Dijksgracht, niet ver van het Scheepvaartmuseum, en nabij de aanlegplaats voor de cruiseschepen.

Als voorbeeld geldt de nulmeridiaan in Greenwich, Londen, en de wijze waarop Noorwegen de grens met de poolcirkel toeristisch uitbuit op ansichtkaarten en op postzegels.

Een volgende stap is het bouwen van een echt stedelijk ‘waterfront’ met winkels en horecagelegenheden. Gazic ziet daar de beste mogelijkheden voor in Amsterdam-Noord, nabij het nieuwe Filmmuseum. Als voorbeeld gelden pier 39 in San Francisco, of het havenfront van Baltimore, en sommige plaatsen aan het Meer van Genève.

‘We moeten het water letterlijk en figuurlijk uitventen," zegt Gazic. "Het Amsterdamse drinkwater, tevens leidingwater, moet overal in de stad zichtbaar zijn. Het water kan onder een merk aangeboden worden in alle publieke gebouwen. Vooralsnog moet dat zeker gratis blijven. Het Amsterdamse water komt dus uit de kraan, uit de fles, maar ook uit fonteinen. Er moet, denken we, een grote fontein bij de Stopera komen. Maar ook elders in de stad, op pleinen en in parken. We willen op die plekken ook pierenbadjes."

Er moeten niet minder veren over het IJ varen, de diensten moeten juist worden uitgebreid. De raadsleden zien daar mogelijkheden voor omdat Noord gaat groeien. Sabina Gazic: "Als je naar het IJ kijkt, verbeeld je je Hongkong. Maar ik mis de drukte van de veren en kleine pontjes." Wat ook ontbreekt zijn de waterbussen door de grachten, zoals in Venetië.

Zij schuwen niets. Zo opperen ze dat weer gestudeerd moet worden op het opengraven van een aantal gedempte grachten, een dossier waarop oud-bestuurder Guido Frankfurther van stadsdeel Centrum zich heeft stukgebeten. Willemse wil er een frisse blik op werpen: "Er komt ook al weer wat water terug op het Rokin."

Een ander idee is het gebruik van het open water. Zo zouden er strandjes moeten komen: in de Amstel, achter het Amstelstation, waar Waternet en Nuon zijn gevestigd.

Bovendien moeten er overal in de stad natuurlijke zwemgelegenheden komen, die ook echt als zodanig op de kaart komen te staan. Willemse denkt aan de Nieuwe Meer, de Gaasperplas en de Sloterplas. "Ik heb vroeger zelf in de Sloterplas gezwommen. Heerlijk! Dat is met de komst van zwembaden niet zo gebruikelijk meer. Maar je kunt er weer voor voorzieningen zorgen. Op sommige plekken kun je drijvende zwembaden aanleggen."

Gazic: "Ja, en je moet inspelen op trends. Je ziet in het Oostelijk Havengebied mensen in de havens zwemmen. Maar als je van de brug bij het Javaeiland springt, kun je momenteel niet zo maar aan wal komen. Een trappetje doet wonderen."

Het tweetal hamert steeds weer op het benutten van de charmes van het water. Nieuwe horecaterrassen aan het water zouden welkom moeten zijn. De pleziervaart moet ook gestimuleerd worden. Het stadsdeel Centrum heeft al een kaart met aanlegsteigers. Daar moeten elektrische oplaadplekken bijkomen, en dan moet het concept verder worden uitgerold naar alle stadsdelen. Denk aan de Kostverlorenvaart, en de al genoemde plassen en meren.

Hetzelfde geldt voor het thema Wonen op Water. De waterwoningen moeten niet alleen op IJburg komen, maar ook elders. Willemse: "Water is een goede potentiële woonplek."

Ten slotte zou Amsterdam volgens de raadsleden nog krachtiger haven-, water- en scheepvaartevenementen moeten uitbuiten. Sail 2010 biedt daarvoor weer veel mogelijkheden. Een andere optie is volgens Willemse het feest dat georganiseerd zou kunnen worden rond het vierhonderdjarig bestaan van de Heren-, Keizers- en Prinsengracht, volgend jaar.