Integratiedebat in de PvdA

Het feest voor Lincoln Memorial, de inauguratie waar viermaal zoveel Nederlanders naar keken dan naar de troonrede, het is geweest. Samen met mijn vader keek ik naar de oude Pete Seegers, kippevel. Maar nu moet het gaan gebeuren. “The World will little note, nor long remember what we say here, but it can never forget what they did here.” (Abraham Lincoln, Gettysburg November 19, 1863) Obama is direct begonnen aan het herstel van de rechtsstaat, dus ook de sluiting van Guantánamo Bay als enclave waar het burgerrecht was opgeschort. De voorzitter van de Europese Commissie heeft prompt opgeroepen Obama daarbij te helpen. En wat doet onze minister van Buitenlandse Zaken? Verhagen laat al op 20 januari weten dat Obama het zelf maar moet uitzoeken, Nederland doet niet mee. Laten wij druk uitoefenen dat Nederland in Europees verband Obama helpt deze erfenis van Bush op te ruimen.

In eigen huis worstelt de PvdA met de resolutie over integratie. Op discussiebijeenkomsten in het land is deze door de mangel gehaald. De discussiebijeenkomst in Amsterdam met Wouter Bos is de laatste, en vindt pas de 28e plaats. Maar -zo gaat dat dus- de amendementen op de resolutie moesten al de 22e worden ingediend. Het voorzittersoverleg in Amsterdam constateerde al de 13e dat een brede voorbereiding zo onmogelijk was. De 21e is een extra bijeenkomst geweest van Amsterdamse voorzitters cq congresafgevaardigden. Dankzij het voorbereidende werk van Hans Aersten (en een beetje van ondergetekende) zijn na de bespreking en het nodige overleg door Hans, namens de meeste afdelingen in Amsterdam, 29 amendementen ingediend.
Er zijn ook voorstanders om via een motie de hele resolutie terug te verwijzen. Met Hans heb ik dat niet gesteund, omdat wij de discussie nu met een resultaat willen afsluiten. Hoe dan ook, en die discussie zal stevig zijn, moet de partij zich uitspreken. Nederland heeft in 2009 nog wel andere zorgen. De (ré-)integratie van bijna een half miljoen mensen in de Wajong, om maar eens wat te noemen in deze onzekere tijden.
Ondertussen heeft het partijbestuur begrepen dat de resolutie zo niet kan, en heeft de voorzitter, Lilianne Ploumen, aangekondigd dat deze aangevuld cq herschreven gaat worden. Prima. Zodra de nieuwe tekst er is, en de preadviezen van het partijbestuur over de amendementen er zijn, kan de volgende ronde in deze discussie weer vol overgave gevoerd worden. Als PvdA lopen wij er niet voor weg.

Mijn verkenning als bijdrage voor het Amsterdamse debat de 28e. De toon. Veel reacties op de resolutie wijzen de toonsoort af, de schrilheid van de verwijzing naar incidenten die niet maatgevend zijn voor het verloop van de integratie van migranten in Nederland. Politiek bedrijven is ook het zakelijk verwoorden van emoties. De stand van zaken. Op tal van momenten, in de Tweede Kamer bij het rapport van de commissie Blok, is steeds weer een tussenstand opgemaakt. Het is ook nuttig als wij onszelf kastijden. Het is belangrijk op te schrijven dat het verloop van het integratieproces van migranten in Nederland bepaald niet slecht scoort, bijvoorbeeld vergeleken met landen om ons heen. Hetzelfde gaat op voor de verwerking in Nederland van geglobaliseerde conflicten, mede dankzij burgervaders als Aboutaleb in 010 en Cohen in 020.
Het zaakwaarnemerschap. Mensen ervaren verlies en hebben zorgen. Maar wie spreekt namens wie via deze resolutie? Zo waardeer ik de niet aflatende bijdrage van iemand als Eddy Terstall aan het integratiedebat. Is Eddy dan een boze blanke achterblijver die neigt naar de PVV? Dacht het niet, en ik strijd voor een uitkomst dat mensen als Eddy niet het gevoel hebben op zoiets als D66 te moeten stemmen. Het meedogen dat Obama verwoordde in die toespraak die niet bedoeld was om naar buiten te komen, past ook de sociaal-democratie. Laten wij het vooral uitspreken, maar niet als zelfbenoemde zaakwaarnemers van een gevoel van miskenning en ressentiment.
De fundamentele misser: “Ons Nederland”. Kijk in uw paspoort, Nederland als enkelvoud bestaat niet, en dat is al zo sinds het begin van ons staatkundig proces: de Pragmatieke Sanctie van 1477. Alsof de dualiteit nooit bestaan heeft, niet gerespecteerd behoeft te worden, klutst de resolutie ‘staat’ en ‘gemeenschap’ op een onbegrijpelijke wijze door elkaar.
Als sociaal-democraten willen wij een sociale rechtsstaat met solidariteit die anoniem en rechtszeker is als schild voor de zwakken. Wij kunnen elkaar niet allemaal kennen. Wij hoeven niet van elkaar te houden. Het gaat ons erom dat elke inwoner van het Koninkrijk der Nederlanden een beschaafd bestaan is gegarandeerd. En in de omgang is beschaving ‘datgene wat je wel denkt, maar niet zegt’. En als je het wel zegt, is de rechter de laatste instantie, het leerstuk van de scheiding der machten.
Als sociaal-democraten gaan wij voor verheffing maar daar hebben wij géén monopolie op! Al anderhalve eeuw zijn sociale bewegingen in Nederland elkaars concurrenten, en elkaars evenbeeld: gezin gewoon gezellig. Tactische tolerantie is het wezenskenmerk onze gedeelde geschiedenis. Emancipatie in eigen kring als opstapje-en-instapje voor participatie en diversiteit; eenheid in verscheidenheid, zo is onze traditie: polderen, ook in de maatschappelijke arena. Het staat iederéén vrij daar anders over te denken, Ons Nederland, maar beroep je daarbij niet op Herrijzend Nederland, want dat is een leugen.
De kracht van de boodschap van Obama is dat deze pal staat voor rechtsstatelijkheid, en het sociale karakter van de rechtsstaat; niet voor niks is nu in de VS een volksverzekering tegen ziektekosten eindelijk in de maak. En daarnaast doet Obama ook een beroep op de eigen verantwoordelijkheid van elk individu, en op de gemeenschapszin van iederéén in welke wijze, naar welke aard, of kleur vormgegeven dan ook. In zijn land met diepe christelijke wortels was voor piloten wier opdracht was bommen voor de democratie te gooien, op de vliegdekschepen ook een islamitische gebedsruimte ingericht. Welkom in een complexe wereld. Ja, ook de PvdA kan het.

Nick Bolte
Voorzitter PvdA Amsterdam ZO