Recreatie in Amsterdam, medicijnen tegen uitblussing
Wat zou het tegenovergestelde zijn van recreëren? Een eeuw geleden zouden de meeste mensen zeggen werken. Gelukkig is dat voor velen niet meer zo. Misschien komt uitgeblust raken het meest in de buurt.
We raken nog steeds uitgeblust, iedereen om andere redenen. Redenen die ook verschillen per tijdstip. Om op te laden doen we iets tegengestelds aan wat ons uitbluste. In het onderstaande verhaal wordt gekeken hoe we reageren op een overmaat aan ervaringen, een overmaat aan verveling en overmaat aan zittende activiteiten
Veelal blust een activiteit of een ervaring ons uit en dan zoeken we rust. Bij het vinden van de rust is de omgeving enorm belangrijk. Sommige omgevingen voeden en andere blussen alleen maar meer uit. Op gevoelige momenten weten we precies waar we moeten zijn, zoals periodes van rouw, heftige ruzies of groot verdriet. Dat zijn de momenten om te bepalen welke plekken het vermogen hebben om jou te recreëren. Steden bieden niet veel rust en laten we eerlijk zijn de meesten van ons zullen hun beste rust ervaringen ook niet in de omgeving van Amsterdam hebben gevonden. Onze regio is geen topstad om rust te vinden. Maar er zijn vele plekken waar je behoorlijk ver komt. De ruimte van het polder en plassenlandschap en het IJmeer, de oerkrachten van de zee en het stand. Onze omgeving is goed om een behoorlijk portie rust te vinden. Omdat rustige plekken niet ver gelegen van de stedelijke drukte is Amsterdam toch behoorlijk leefbaar voor diegenen die rust zoeken. 50 jaar investeren in groene sterren en fietspaden door het omringende polderland hebben onze omgeving van gesloten en ontoegankelijk omgebouwd tot een behoorlijk functionele en toegankelijke rustleverancier.
Soms zijn we te eentonig of te eenzijdig bezig zijn geweest. Dan willen we juist geïnspireerd worden. We vervelen ons steeds sneller en inspiratie kan er voor de snel verveelden niet genoeg zijn. Is Amsterdam geen topstad voor rust, het is absolute een topstad voor inspiratie. Onze binnenstad met zijn stedenbouw, musea, uitgangsplekken en inspirerende mensen zijn hiervoor terecht wereldberoemd. Het rijke straatleven breidt zich steeds wijder over de stad uit. We gaan in Nederland redelijk zorgvuldig om met erfgoed en dat werpt zijn vruchten af. Ook de trage groei van de stad waarin oude elementen als trekvaarten en monumenten nog aanwezig zijn maakt dat relatief nieuwe wijken al veel doorleving bieden. Volgens mij een belangrijk omgevingskenmerk om geïnspireerd te raken. Buiten de stad ligt een fijnkorrelig geordend cultuurlandschap vol details die op de beste routes qua inspiratiemogelijkheden niet onderdoen voor het Amsterdamse stedelijke milieu. Vooral als daar ook nog inspirerende mensen te vinden zijn. Steeds meer mensen laten zich inspireren door de laatste boeren die onze omgeving zitten, maar ook de toename van kunstenaars en zorginstellingen is een verrijking van de inspirerende kwaliteiten van het landelijk gebied.
Een opsomming waarvan je uitgeblust kan raken zal niet snel volledig zijn, maar ons zittende bestaan mag niet onvermeld mag blijven. De recreatie hierbij is simpelweg beweging. Wandelen, fietsen, zwemmen, sporten. Ons koelere klimaat is uitstekend geschikt om via beweging een tegenwicht te vinden voor te veel zitten. Een extra bijzonderheid van Amsterdam is de enorme hoeveelheid mensen die zich per fiets en wandelend vervoeren, gewoon functioneel naar werk of school of naar de winkel en de bioscoop. Deze beweging, deze vorm van recreatie komt zomaar terloops, tussendoor, gratis, zonder tijdsbelasting. Dit fenomeen maakt Amsterdam ook een topstad voor beweging. De Amsterdammer is enorm bevoorrecht tegenover al die mensen die hun vervoer altijd per auto moeten doen. Want dit mes snijdt aan twee kanten, de beweging ontspant en het feit dat je het verstopte verkeer niet doorhoeft ontneemt de wandelende en fietsende Amsterdammer van een bron van uitblussing. Een uitdaging is om ook de forenzende regiogenoot te laten delen in dit dagelijkse en ongekende genoegen. Fietsenstallingen en fietsenverhuur bij stations en parkeergarages buiten de stad kunnen nog veel beter worden benut.
Hierboven zijn drie vormen beschreven als medicijn tegen uitblussing. Amsterdam en zijn omgeving zijn behoorlijk rijk aan deze medicijnen. Bovenstaande medicijnen hebben ook veel met elkaar van doen. In de Amsterdamse omgeving kun je een puur medicijn kiezen, maar vaak krijg je een cocktail van medicijn aangeboden. Een tocht over de Waterlandse Zeedijk of langs de Amstel biedt rust, inspiratie en beweging tegelijkertijd, een wandeling over de grachten op een rustig tijdstip eveneens. Dit is een fantastisch aanbod.
Amsterdam moet steeds zijn best doen om zich te verbeteren. Alleen zo is het mogelijk om de hoge positie in aantrekkelijkheid te handhaven. De kwaliteit van de omgeving wordt bedreigd. Vooral door de verzwakking van de landbouw, de drager van het landschap en door eenzijdige investeringen die leiden tot vervlakking en verrommeling van het landschap. Veel van deze ontwikkelingen spelen zich af op het grondgebied van buurgemeenten. Een betere samenwerking met de buurgemeenten is essentieel om te werken aan de kwaliteit van de omgeving.
Ook in de stad kunnen we nog verbeteren. Recreatie doe je van deur tot deur. Het gaat niet alleen om het vinden van plekken waar je rust inspiratie en beweging kunt opdoen maar ook om het vermijden van plekken die je positieve ervaringen ongedaan maken. Zoals een uitputtende en te lang durende stressvolle terugreis van je vakantieadres de vakantie kan overvleugelen. De stad moet zorgen voor een hoog belevingsniveau op de doorgaande routes. De slechtste plekken op de routes zoals delen van de Jan Evertsenstraat, Postjesweg, Insulindeweg en Molukkenstraat moeten flink in kwaliteit omhoog om de ervaring van de totale trip ophoog te trekken. Stedelijke vernieuwing kan hierin belangrijke een impuls geven. Maar de eerste aandacht moet geen naar de verborgen kwaliteiten van historische uitvalsroutes de stad uit worden verbeterd. Het gaat hier meestal om dijken en waterlopen.
Voorbeelden van hoe het moet liggen langs de Amstel naar het zuiden en op de Nieuwendammerdijk/Schellingwouderdijk naar het noordoosten. Een van de vele voorbeelden van routes die veel beter zouden kunnen is de route langs het Noord-Hollands kanaal in Amsterdam Noord. Deze lijn vormt een verbinding tussen het centraal station en Waterland en zou net zo mooi kunnen worden als de route langs de Amstel. Het deel van de pont tot de Nieuwendammerdijk was al goed en wordt nog verbeterd door de ingrepen in het Noorderpark. Het traject van Nieuwendam naar Waterland kent echter veel tekortkomingen. Je raakt de weg kwijt en het is saai en slordig ingericht. Vloeiend verloop van de route, profielen, bermbeheer, erf afscheidingen aanleg van ontbrekende schakels en verbindingen met aangrenzende woonwijken kunnen in eerste slag voor een flinke verbetering zorgen. Vervolgens zou de route ook meer uitspanningen kunnen krijgen en kan het Stadsdeel zich keren naar het kanaal. Amsterdam kan hier een groene loper uitrollen, een spiegelbeeld van de rode loper die van CS naar de weteringschans wordt uitgerold.
Ed Buijs werkt bij dienst Ruimtelijke Ordening aan de relatie stad landelijk gebied. Hij adviseert de Amsterdamse bestuurleden van de recreatieschappen rond Amsterdam en is onder andere betrokken bij projecten gericht op zorglandbouw en plattelands-verbreding en routenetwerken.
Wilt u een exemplaar van deze essaybundel bestellen? Stuur dan een e-mail naar [email protected] of bel 020-552 34 77.
