Vragen over wonen boven winkels

Amsterdam kampt met een chronisch tekort aan woonruimte. De leefoppervlakte in de stad, met name in de binnenstad, is krap en elke vierkante meter wordt gekoesterd. Enerzijds trekt de binnenstad mensen aan om er te wonen en te werken, anderzijds voelt men zich er onveilig na sluitingstijd en liggen winkelstraten er desolaat bij. Woningen boven winkels bieden echter een aantrekkelijk alternatief voor het gebrek aan woonruimte en vergroot de veiligheid van de buurt. Opgeknapte en bewoonbaar gemaakte winkelpanden dragen bovendien bij aan de allure van de stad.

Sinds 1985 is de gemeente en nadien stadsdeel Centrum bezig met het realiseren van woningen in de binnenstad door opknappen, verbouwen en toegankelijk maken van leegstaande verdiepingen boven winkels. Dat gebeurt op basis van vrijwilligheid van de eigenaren. Inmiddels zijn zo’n 600 woningen gerealiseerd boven winkels in de Kalverstraat, Nieuwendijk, Damrak, Heiligeweg, Rokin, Oudezijds Kolk, Reguliersbreestraat en Leidsestraat.

Het opknappen en geschikt maken van woningen boven winkels is voor de eigenaren vaak financieel niet interessant genoeg. Bouwkosten zijn hoog en verhuur van bovenwoningen is vaak minder rendabel dan exploitatie van bedrijfsruimte. Beleggers zien de waarde dalen als ze bewoonde panden moeten verkopen. Een van de problemen bij de ontwikkeling van de bovenverdiepingen is het creëren van een zelfstandige ontsluiting. Meestal ontbreekt een zelfstandige toegang naar boven omdat deze kostbare meters in het verleden aan het winkeloppervlak toegevoegd zijn of omdat dit van oudsher onzelfstandige woningen of werkruimten zijn geweest. Daarom is het in die gevallen veelal nodig om met meerdere individuele eigenaren gezamenlijk tot een aanpak komen. Daarnaast spelen de monumentenstatus van sommige panden en de vaak specifieke voorschriften (bijvoorbeeld brandveiligheid) een rol. Juridisch gezien is het vaak complex om te verbouwen, zeker als er meerdere eigenaren meedoen. Dan spelen het recht van overpad, erfdienstbaarheden en splitsingsakten mee. Los van de aanvraag van vergunningen en subsidies.

Om de eigenaren in stadsdeel Centrum te ondersteunen bij het geschikt maken van woonruimte, is er een subsidie beschikbaar gesteld, die bekostigd wordt uit het ISV-budget. Daarnaast is er een projectmanager aangesteld die een adviserende en begeleidende rol heeft bij de subsidie- en vergunningenaanvragen.

Hetti Willemse stelde vragen aan het college van B&W