Notitie over uitbreiding van de Stadspas

Beleef de stad met de Amsterdampas!

In Amsterdam valt veel te beleven, genieten, leren, horen en ontmoeten. Amsterdammers kunnen nog meer gebruik maken van wat hun stad te bieden heeft. Door de huidige stadspas uit te breiden, vergroten we de participatie van inwoners aan cultuur, sport en andere activiteiten.
De Stadspas in Amsterdam bestaat al 18 jaar. Aan het gebruik ervan is te zien dat het een succes is. De PvdA-fractie wil bekijken of het mogelijk is om de Stadspas uit te breiden zo dat het gebruik van de pas door meer Amsterdammers dan alleen minima en 65-plussers mogelijk is. In Rotterdam is er al enkele jaren een Rotterdampas voor alle inwoners.

Wat is de Stadspas?
De Stadspas is een kortingspas die gratis wordt aangeboden aan een doelgroep van bijna 200.000 Amsterdammers: minima en inwoners boven de 65.
Met deze pas kunnen zij korting krijgen bij culturele instellingen, recreatieve en culturele activiteiten, vervoer en bepaalde producten. Er zijn ruim 275 participanten die op vertoon van de Stadspas paskorting geven. Daarnaast worden bij de Stadspas cheques geleverd voor specifieke kortingen.
Andere passen

Naast de stadspas bestaat er een XXX-pas voor jongeren waarbij korting wordt gegeven op verschillende evenementen voor jongeren en jongeren soms gratis toegang krijgen tot evenementen.
Daarnaast bestaan er ook kortingspassen in stadsdelen, bijvoorbeeld de Vakantiepas en Kidspas in Amsterdam Noord, Westerpark, Oud-West, De Baarsjes en Bos & Lommer.

Voor toeristen bestaat er de mogelijkheid om een I Amsterdam-pas aan te schaffen. Met deze pas kunnen bezoekers van de stad korting krijgen bij culturele instellingen, gericht op toeristen.

Gebruik van de Stadspas
Dienst O&S heeft tweemaal onderzoek gedaan naar het gebruik van de Stadspas (december 2005 en december 2006).

Uit het onderzoek van december 2005 bleek dat van de mensen die in aanmerking komen voor de Stadspas, zo’n 81% de pas ook daadwerkelijk bezit. Gemiddeld gebruikt 22% van de pasbezitters de pas voor aanbiedingen in combinatie met de kortingscheques. Kinderen en 65-plussers doen dat het meeste, gemiddeld respectievelijk 28 en 25%. Het chequegebruik onder de groep 18 tot 64-jarigen ligt gemiddeld op 15%. Uit het O&S-onderzoek blijkt verder dat ruim 40% van de pashouders de pas gebruikt voor het verkrijgen van kortingen die participanten meestal het gehele jaar door aan Stadspashouders bieden. Degenen die van die mogelijkheid gebruik maken doen dat gemiddeld zo’n 15 keer per jaar.

Uit onderzoek van O&S van december 2006 blijkt grote tevredenheid onder de gebruikers van de Stadspas. De pas brengt mensen op ideeën en activeert hen iets te ondernemen in de stad. Sommige gebruikers ervaren gêne om de pas te gebruiken, vanwege het sentiment van een ‘armoedepas’. Dat wordt minder ervaren onder gezinnen met kinderen en inwoners van 65 jaar en ouder. Bij gebruik van de stadspas is er sprake van een ‘kortingsdrempel’. Bij lage kortingen voelen mensen wrevel en maken er minder gebruik van. Men heeft dan liever een hoge substantiële korting of een gratis aanbieding.

Andere gemeenten
In andere gemeenten die een kortingspas voor minima en 65+ aanbieden, zoals Den Haag en Utrecht, vraagt 80% van de doelgroep de pas aan (waarvan 50% 65+ers). Daarvan gebruikt 7 van de 10 mensen de pas.
De Rotterdampas wordt door ruim 100.00 mensen (inclusief minima en 65+) gebruikt. Voor minima kost de pas 5 euro en voor anderen 55 euro. Voor ouderen geldt een gereduceerd tarief van 10 euro.

Verbetering van de Stadspas
Een algemene pas voor alle inwoners zoals in Rotterdam is ingevoerd, kan zorgen voor een nog groter bereik en kan een aantal zaken toevoegen aan de Amsterdamse Stadspas.
Ten eerste wordt de doelgroep van de Stadspas groter, namelijk alle Amsterdammers, waardoor het voor instellingen aantrekkelijker kan worden om mee te doen met het kortingssysteem. Het kan immers een aanzienlijke aantrekkingskracht uitoefenen op mensen die op dit moment nog niet naar die instellingen toegaan. Het aanbod van de pas kan dus breder worden, wat ook voor de huidige gebruikers voordeel kan opleveren.
Ten tweede gaat de stigmatisering eraf. De Stadspas is op dit moment voor minima en 65-plussers. Met een Stadspas maak je daardoor deel uit van een groep, waarvan het niet per definitie leuk is om er deel van uit te maken. Dit kan een belemmering vormen om de pas te gebruiken. Als iedereen de pas heeft is dit stigmatiserende effect er vanaf. Niemand kan zien dat de pas gratis is gekregen of gekocht.

Het hoeft de gemeente niet meer geld te kosten, omdat in Rotterdam blijkt dat een bedrag van € 55,- meer dan kostendekkend is voor de pas. De ervaring in Rotterdam is dat de stadspas, uitgezonderd minima en 65 plussers kostendekkend is, zelfs met de korting voor kinderen inbegrepen (kinderen krijgen een pas voor € 5,-).
Verschillende partijen

Het bureau Stadspas is zelf vorig jaar al bezig geweest om te bekijken of ze de Stadspas kunnen uitbreiden en ondersteunen. Zij hebben er toen voor gekozen om dat idee op een wat langere baan te schuiven en eerste te werken aan verbreding van het gebruik van de Stadspas, het werven van een meer buurtgericht aanbod en het organiseren van buurtgerichte Stadspasevenementen. Het Stadspasteam is niet tegen het idee om de stadspas uit te breiden in de richting van een kooppas. Hierbij zijn er wel een aantal zaken waarvan ze vinden dat er rekening mee moet worden gehouden:
– De huidige stadspashouders zijn bijzonder tevreden over hun Stadspas. Aan het huidige concept moet niet teveel veranderd worden, want het is een sterk merk.
– De Amsterdammers die nu gebruik maken van de stadspas zitten in een apart computerbestand, dat via gemeentelijke bestandskoppelingen verkregen wordt (inkomen en leeftijd), waardoor het mogelijk is om tegen weinig kosten en relatief simpel en weinig bewerking de pashouders jaarlijks te voorzien van hun gratis pas, die ze thuisgestuurd krijgen.
Stadspas heeft aangegeven dat dit systeem effectief is en door een koppeling aan de Stadspas-database ook mogelijkheden biedt om het gebruik van de pas goed te volgen en op basis daarvan tot eventuele aanpassingen te komen. Dit systeem is waardevol en moet wat Stadspas betreft in stand gehouden te worden. Losse kopers zitten niet in het bestandssysteem dat Stadspas jaarlijks aangeleverd krijgt. Dat betekent dat een eventuele kooppas via een andere methodiek (aparte verkooppunten, bijv. stadsdelen) verspreid moet gaan worden. Zo’n werkwijze en zo’n ‘verkoopapparaat’ zal extra capaciteit vergen en kosten met zich meebrengen die in de prijs van de kooppas verdisconteerd moet worden.
– Er moet rekening mee worden gehouden dat er naast positieve reacties van instellingen, er ook instellingen zullen zijn die negatief zullen zijn over de uitbreiding. Dit zijn voornamelijk degene die bang zijn voor een ‘kannibalisme-effect’: dat mensen de pas gaan kopen, die toch al gebruik maken van hun aanbod. Het zou daardoor kunnen dat de kooppas in eerste instantie een iets minder uitgebreid aanbod zal hebben dan de gratis Stadspas. Dit zou kunnen worden opgelost door de extra bijdrage van een Stadspas voor alle Amsterdammers gedeeltelijk terug te laten vloeien naar de instellingen, zoals in Rotterdam ook gebeurd. In Amsterdam kan de bijdrage van Stadspas aan kortingscheque-acties aan de participanten te worden verhoogd. Nu draagt de Stadspas Amsterdam gemiddeld voor 50% in de korting die een participant aan de pashouder geeft.
– Een ‘kooppas-versie’ van de Stadspas moet kostendekkend worden ingevoerd. Het kost tijd om precies te bepalen hoeveel zo’n pas in Amsterdam moet kosten om kostendekkend te zijn. Vanwege eventuele risico’s zou het een idee kunnen zijn om te beginnen met ee
n beperkt aantal stadspassen die door iedere Amsterdammer kunnen worden gekocht, zodat de risico’s beperkt blijven. Op basis van deze ervaringen kan dit na een jaar worden uitgebouwd.

Conclusies
• Door een uitbreiding van de stadspas zou het aanbod waaruit de pashouders kunnen kiezen groter kunnen worden. Dit vergroot de participatie van groepen Amsterdammers en verminderd de stigmatisering.
• Een algemene Stadspas voor alle Amsterdammers die kostendekkend is en naast het huidige systeem wordt ingevoerd heeft, gezien de ervaringen in de regio Rotterdam een grote kans van slagen.
• Er blijven echter risico’s aan het invoeren van zo’n pas omdat van tevoren wel een schatting kan worden gemaakt van het gebruik en daar de prijs op kan worden aangepast, maar het daadwerkelijke gebruik groter zou kunnen zijn. Een eerste jaar met beperkte uitgifte kan dit probleem tackelen. Tevens kunnen de instellingen dan bekijken in hoeverre er sprake is van kannibalisme op hun huidige klantenbestand dan wel een eventuele extra aantrekkingskracht op nieuwe klanten.

Voorstel
De PvdA-fractie vraagt het college met een voorstel te komen voor uitbreiding van de Stadspas naar alle Amsterdammers, waarin de volgende zaken zijn meegenomen:
1. De bereidheid van de instellingen die nu al meedoen aan de stadspas om mee te werken aan een aanbod voor een meer uitgebreide stadspas.
2. Een reële raming voor een kostendekkende pas.
3. Een analyse van de risico’s van de uitbreiding van de pas.
4. De wenselijkheid om te beginnen met een beperkte dan wel onbeperkte afgifte van de Stadspas voor alle Amsterdammers.
5. Een reële schatting van het aantal Amsterdammers dat bovenop de huidige doelgroepen gebruik zou maken van de pas.