Financiële Beschouwingen 2003

FINANCIËLE BESCHOUWINGEN 2003

6 november 2002

Voorzitter,

De Partij van de Arbeid wil drie dingen voor 2003: Amsterdam veiliger , Amsterdam socialer , beter Amsterdams onderwijs. Zien wij dat terug in de begroting 2003?

Mogen we tevreden zijn? Op de eerste plaats wil ik hier een compliment maken aan wethouder Dales en aan de afdeling financiën over deze begroting. Het boekwerk – want dat is het wel – is weer duidelijker geformuleerd en beter vormgegeven dan in voorgaande jaren. Deze trend stemt ons hoopvol. Hoopvol dat er ooit een moment zal komen dat de tekst gewoon leesbaar zal zijn. Ook een uitgebreidere inhoudsopgave zou dan prettig zijn. Inhoudelijk bevat de begroting goede en slechte punten.

1. Amsterdam veilig

   De Partij van de Arbeid wil dat Amsterdam veiliger wordt. Minder misdrijven , minder geweld op straat . Niet alleen keiharde actie en we slaan erop, maar ook voorkomen dat de broertjes van de huidige criminelen het slechte pad opgaan. Keiharde preventie, in de woorden van Rob Oudkerk. We houden het college aan de belofte om te komen met betere manieren om de veiligheid te meten. Wij steunen het college in de keuzes die nu zijn gemaakt met betrekking tot de Veiligheid.

2. Amsterdam sociaal

   Amsterdam moet socialer. Als wij hier zeggen dat Amsterdam socialer wordt, gebeurt er nog niet zoveel. Een motie voor vrede op aarde zal het in deze raad wel halen, maar de uitvoering moeten we dan maar afwachten. We hebben de mensen nodig die het doen. Zonder leraren lukt het niet. Zonder agenten lukt het niet. Zonder verpleegsters lukt het niet. Wat de PvdA betreft gaat er minder geld naar bureaucratie, minder geld naar overhead, en meer naar de mensen die Amsterdam nu het hardste nodig heeft. De PvdA is blij dat het college € 2 miljoen per jaar wil uittrekken voor dit doel. En als het blijkt te werken willen we hiervoor in de toekomst zelfs graag meer geld uittrekken.

3. Amsterdam socialer is niet alleen een kwestie van geld. De Haagse vertrutting van Zalm en Balkenende past niet in Amsterdam. Normen en waarden gaat wel over hoe we als overheid de verruwing van omgangsvormen kunnen tegengaan. Als Amsterdammers elkaar met respect behandelen maakt dat de stad een betere plek om te leven.
4. Ondanks de rijkdom van de afgelopen jaren heeft niet iedereen kunnen profiteren. Een sociale stad betekent voor ons meedoen . Op school, op de arbeidsmarkt. De eerste resultaten op het gebied van Werk en Inkomen zijn hoopgevend. Maar het is niet genoeg. De financiële risico’s hangen nog steeds als een zwaard van Damocles boven de sociale dienst. Een nieuwe dienst werk en inkomen moet nu een eind maken aan 20 jaar ellende bij de sociale dienst. Amsterdammers moeten aan de slag, en wij willen dat stimuleren.
5. In Amsterdam leven ook groepen op of onder de armoedegrens. Het is voor ons niet aanvaardbaar dat in Amsterdam bijna een kwart ( 33.330) van de jongeren opgroeit in armoede. Als er geen geld is voor ontbijt voor kinderen, dan kunnen wij moeilijk verwachten dat ze hun best doen op school. De PvdA wil € 4 miljoen extra uittrekken voor de hoogste nood onder kinderen. Arme kinderen moeten ook kunnen sporten. Dat bevordert ook de veiligheid in een sociale stad. We willen dan ook – samen met CDA en VVD – extra geld inzetten als een sterke stimulans van de sport participatie.
6. Een stad die de zorgverlening niet op orde heeft is geen beschaafde stad. Onze ouderen, onze gekken, onze behoeftigen we moeten ze fatsoenlijk opvangen. Geen zorgboerderettes zonder zorg. Daarom steunt de PvdA de motie van groen links extra geld uittrekken voor maatschappelijke opvang. We willen ook meer aandacht besteden aan de ouderenzorg.
   
8. Onderwijs

   We zijn blij dat er twee nieuwe VMBO scholen komen en wij willen voorstellen het geld voor de inventaris ook meteen te regelen. Ook in het onderwijs is het niet alleen een probleem van geld. We moeten opschieten met het opknappen van schoolgebouwen. De stadsdelen moeten aangesproken worden op achterblijvend onderhoud en ze moeten geholpen worden bij de uitvoering van plannen. Er moet ook gewerkt worden aan empowerment van ouders. De PvdA wil een consumentenorganisatie opzetten zodat ouders veel beter geïnformeerd zijn en beter keuzes kunnen maken tussen Amsterdamse scholen.
   

9. Financiële voorsuitzichten

   De conclusie uit het voorgaande is duidelijk. Er moet meer geld naar veiligheid, sociaal beleid en onderwijs. Maar een praktische vraag is wel. Hoe is het financieel met onze stad? Zijn we te zuinig of gooien we het geld over de balk? Zijn er eigenlijk wel middelen om al onze doelen te bereiken?

10. Het college heeft het in de financiële beschouwingen over het “managen van verwachtingen “. Niet alleen vinden we dit afzichtelijk jargon. We vinden het ook een verkeerde instelling. Niet het managen van verwachtingen. De Raad verwacht management . En het is aan u om daaraan te voldoen!
11. Maar eerst, nu we het toch hebben over management, nog even de containerterminal. Het feit dat in deze begroting een post van € 8 miljoen is opgenomen voor een ‘regeling uitgestelde betaling’ in verband met Ceres vinden wij zachtst gezegd vreemd. Het signaal dat daarmee wordt gegeven aan debiteuren van de gemeente is ronduit belachelijk. Tegelijkertijd wordt in de begroting vergoelijkend gesproken over de “late start” van de terminal, en worden er veel betere resultaten verwacht voor 2003. Wat is er gebeurd met de stoere uitspraken van wethouder van der Horst? Als over de gang van zaken rond Ceres geen kristalheldere uitleg van de wethouder volgt, zullen wij deze boeking van € 8 miljoen niet accepteren.
12. Prudent financieel beleid is volgens de PvdA geen gat in de hand maar ook geen oude sok van tante Agaath. Ik bespreek een paar punten waarin het college hierover een zwalkende koers lijkt te varen. De belastingen, de bezuinigingen de reserves en de vooruitzichten.
13. Wat zijn de algemene economische voorspellingen? Zonneschijn in 2003 en een zware depressie in 2004. Daar komt het zo’n beetje op neer. Het contrast tussen 2003 en 2004 is enorm.
    
14. Balkenende I

    De begroting schetst een erg dubbel beeld. Dit jaar is er veel, heel veel vrije ruimte. € 30 miljoen extra structureel, nog veel meer extra incidenteel geld. Voor volgend jaar pakken donkere wolken zich samen. Een korting op de OV, bezuinigingen op ID-banen, een korting op het gemeentefonds, de gevolgen voor de stad van een conjuncturele neergang, het toegenomen bijstandsrisico. Je wordt er bijkans depressief van. Zal het echt zo erg zijn? En zoja, wat doen we er dan aan?

15. In september debatteerden we in dit huis over de gevolgen van het regeerakkoord. Het was een aardig debat. In de motie Halbertsma vroegen wij het College toen om twee dingen. Een berekening van de financiële consequenties van het regeerakkoord, of strategisch akkoord zoals het ding heette, en een strategie over hoe Amsterdam zijn belangen zou behartigen bij zoveel Haagse tegenwind. Inmiddels kregen we als uitvloeisel van de motie dit rapport van de SEO. Daarin zijn alle financiële risico’s netjes becijferd. Een strategie werd echter niet ontvouwd. Maar ik moet toegeven dat die strategie toch buitengewoon effectief is geweest. Na 87 dagen bezweek het kabinet onder de Amsterdamse druk. Hier hebben CDA en VVD zich betrouwbare Amsterdamse partners getoond. En zie, er gloort weer hoop. De OZB, de Melkertbanen, misschien dat het volgende kabinet wel minder rampzalig wordt voor Amsterdam dan het vorige.
16. Reden te meer om in Den Haag te blijven strijden voor die punten die voor Amsterdam zo belangrijk zijn zoals de gesubsidieerde arbeid.
    
17. OZB

    Over de OZB gesproken. Een merkwaardige passage wijdt het college aan de OZB. Een rij argumenten voor en tegen deze belasting staat opgesomd. Het betekenisvolle argument van Thorbecke dat de belasting essentieel is voor de gemeentelijke autonomie ontbreekt, maar soit.

18. De conclusie van dit stuk in de begroting is: het college heeft geen mening, we wachten af wat Den Haag doet. Mijn vraag is dan, waarom valt u hier de arme gemeenteraadsleden mee lastig? Nee, we benutten als stad nu niet de volle heffingscapaciteit van de OZB, en ja het afschaffen van de OZB komt vooral ten goede aan de rijken. Maar voorzitter, we hebben in het programakkoord afgesproken de OZB niet te verhogen, dat zullen we dus ook niet doen. Zullen we er verder over ophouden, nu Balkenende ook niet aan dit middel wil tornen?
    
19. Bezuinigen

    Ook bij de aangekondigde bezuinigingen moet het resultaat tellen. Een bezuinigingsoperatie is noodzakelijk, zegt het college aan het eind van de financiële beschouwingen. Maar er wordt geen doel gesteld. Het beeld doemt op van de roker die met een schuldbewuste glimlach opsteekt en zegt ‘ik stop morgen’ Dat vinden wij te gemakkelijk.

20. Nu het economische tij keert, moeten we ook kritisch naar onszelf kunnen kijken. Hoe effectief is ons bestuur? Het aantal gemeenteambtenaren neemt nog steeds toe, dit jaar met 415 arbeidsplaatsen. We moeten onszelf durven afvragen of al die mensen, al die diensten wel het maximale bijdragen aan een betere stad. In 1999 is bij motie Halbertsma gevraagd om een overhead value analysis van het resultaatsgebied zorg. De PvdA wil dat de verschillende diensten stelselmatig worden beoordeeld op effectiviteit en efficiëntie.
21. We zien de noodzaak van bezuinigingen. Ook hier moet het resultaat tellen: we zullen het college opdragen per motie om in 2003 die bezuiniging door te voeren, om de bureaucratie te verminderen en de kwaliteit te verhogen.
    Meneer de voorzitter, ik heb de eer op het punt van de bezuinigingen en de controle van de effectiviteit van onze diensten een motie in te dienen samen met collega Goring van de VVD.

22. Reserves

    Wij hebben in deze raad al vaker gevraagd naar de omvang van alle gemeentelijke reserves. De vraag of er geen geld op de plank ligt, kortom. We zijn dan ook blij dat de wethouder financiën heeft toegezegd alle reserves en potjes door te lichten. Want let wel: dit is geld van de Amsterdammers, niet van de raad, niet van het college, maar van de Amsterdammers . In de begroting meldt het college : ‘wij komen hier binnenkort op terug’. Maar dat is niet voldoende.

23. Meneer Dales: SHOW ME THE MONEY! De PvdA wil dat voor de voorjaarsnota het grootste deel van de reserves is doorgelicht. We zullen een motie indienen die het College opdraagt om met grote voortvarendheid de planken af te stoffen, en om de eerste vrijvallen te besteden voor de prioriteiten van het programakkoord: veiligheid, zorg en onderwijs.
    
24. Conclusie

Voorzitter, de doelen zijn duidelijk. Nu moeten we alle middelen inzetten, om te komen tot resultaten. Sociale resultaten. De nadruk die in deze begroting is gelegd op meetbaarheid van resultaten vinden wij een grote stap vooruit. Onze fractievoorzitter sprak over de eerste 200 dagen in gemengd positieve bewoordingen. Zorg voor laaiend enthousiasme na de volgende 200 dagen!

Amsterdam veiliger , Amsterdam socialer , beter Amsterdams onderwijs. Op die punten, college, zult u komend jaar de PvdA in uw nek weten. Voor ons telt in 2003 het sociale resultaat .

dankuwel