Marokkaanse moeders hebben rechten

Donderdag 8 maart was het de 101e Internationale Vrouwendag. Als woordvoerder Diversiteit was ik aanwezig in jongerencentrum Argan waar de Marokkaanse Vrouwen Vereniging Nederland (MVVN) een bijeenkomst organiseerde over de zwakke rechtspositie van de Marokkaanse vrouw.

Er ontstond die avond een discussie of de mudawannah (het Marokkaanse familierecht) de afgelopen jaren verbeterd is. Dat is schijn. Marokkaanse moeders blijven in hun rechtspositie ondergeschikt aan de man en dat speelt voornamelijk bij echtscheidingszaken en het juridisch gezag over de kinderen. Marokko hanteert het nationaliteitsbeginsel.

De Marokkaanse wet is daarmee op alle Marokkanen van toepassing, ook voor degenen die naar het buitenland zijn geëmigreerd. Marokko dringt mensen van Marokkaanse afkomst in den vreemde – van welke generatie ook – de Marokkaanse nationaliteit op. Veel moeders die woonachtig zijn in Nederland weten niet dat de mudawannah in Marokko ook op hen van toepassing is.

‘Vrijwillig’

Het Parool kopte november 2011 dat jaarlijks naar schatting zo’n 80 vrouwen door hun man in Marokko worden gedumpt en achtergelaten. Het is verbazingwekkend dat dit nog gebeurt.

Het probleem ligt echter bij de kinderen. Als de vader besluit dat Marokko een beter land is voor zijn kinderen, dan heeft de moeder daar volgens de mudawannah geen zeggenschap over. Binnen het Marokkaans familierecht heeft de vader zowel tijdens het huwelijk als na een scheiding het juridisch gezag over de kinderen. Als moeders zelf mogelijkheid zien terug te keren naar Nederland, dan mogen ze de kinderen niet meenemen. De meeste vrouwen blijven daarom ‘vrijwillig’ in Marokko, omdat ze voor hun kinderen willen zorgen.

Er worden geen registers bijgehouden of dossiers aangemaakt, waardoor het lastig is in te schatten over hoeveel vrouwen en kinderen het werkelijk gaat. De aantallen van 80 achtergelaten vrouwen en 100 achtergelaten kinderen per jaar is slechts een indicatie op basis van praktijkvoorbeelden. PvdA Tweede Kamerlid Khadija Arib heeft een aantal jaar geleden een motie ingediend om registers bij te houden, maar helaas is deze motie verworpen.

Signalering en preventie

Marokkaanse vrouwen moeten zich bewust worden van hun zwakke rechtspositie zodat ze weten waar ze aan toe zijn, en weten waar ze hulp kunnen krijgen.

In november 2011 hebben ik en raadslid Ahmet Olgun schriftelijke vragen gesteld om ervoor te zorgen dat deze problematiek in Amsterdam de aandacht krijgt die het verdient. Lodewijk Asscher heeft ondertussen Bureau Leerplicht Plus de opdracht gegeven om meer aandacht te besteden aan de mogelijke gedwongen achterlating van vrouwen en kinderen. In Amsterdam speelt ook de MVVN een belangrijke rol omdat zij deze vrouwen bijstaat en hen persoonlijke begeleiding biedt.

De PvdA Amsterdam wil dat de stad zich inzet voor vroegtijdige signalering en preventie. De overheid is het deze vrouwen verplicht om bescherming te bieden.