Asscher: D66-stem is stem op VVD

Twee dagen voor de gemeenteraadsverkiezingen hekelt Lodewijk Asscher de ondraaglijke leegte bij D66. De lijsttrekker van de Amsterdamse PvdA waarschuwt de kiezers dat een stem op D66 in feite een stem op de VVD is.

In een interview met Het Parool slaat Asscher terug naar D66-lijsttrekker Ageeth Telleman, die in januari de aanval opende op de PvdA. Zij keerde zich tegen de vanzelfsprekendheid van de macht van die partij, die ze verantwoordelijk houdt voor een verdorven bestuurscultuur.

Asscher zegt dat de machtsvraag het enige punt is waarop D66 campagne voert. ‘Het is het enige punt dat ze hebben ingebracht. De VVD wil ook een coalitie zonder PvdA. Wij hebben van de eerste tot de laatste dag campagne gevoerd op inhoud, met drie thema s die belangrijk zijn voor Amsterdam: onderwijs, veiligheid en eerlijk delen. Ik heb niet eerder meegemaakt dat twee belangrijke bestuurspartijen campagne tegen de PvdA belangrijker vinden dan hun eigen programma.’

Asscher liet tot nog toe in het midden met welke partij(en) hij het liefst wil besturen. Nu spreekt hij zich uit voor GroenLinks, met wie hij sinds 2006 in het college zit. ‘Om onze idealen in de praktijk te brengen is een progressief bestuur het beste. Mochten we in de positie komen, dan kies ik voor GroenLinks.’ GroenLinkslijsttrekker Maarten van Poelgeest bepleitte eerder al voortzetting van de coalitie.

Er tekenen zich zo twee blokken af (PvdA-GroenLinks versus VVD-D66), aldus Asscher. ‘De D66-kiezers die ik ken, zijn gematigd progressief en willen een gematigd links beleid. Maar de belangrijkste verkiezingsbelofte van D66 is dat het liever met de VVD bestuurt dan met ons. Als D66 de grootste wordt, hebben de kiezers de facto op de VVD gestemd. Ik vraag me af of ze dat beseffen.’

Met de VVD kiezen ze voor rechts, zegt Asscher: ‘Dan krijg je een coalitie die bezuinigt op armoedebeleid. Loonkostensubsidie voor restaurant Fifteen kun je vergeten. De romantiek rond de Amsterdamse VVD als liberaal-progressieve club is echt voorbij. Met hun klaagzang over het parkeerbeleid is het alsof Mokum Mobiel terug is. Zie ook hun protesten tegen apartheidssubsidies en de komst van een asielzoekerscentrum. Dat had onder de oude Amsterdamse VVD niet gekund. Die sprak over economie en werkgelegenheid.’

De kans bestaat dat PvdA en GroenLinks voor een meerderheid een derde partij nodig hebben. Asscher spreekt geen voorkeur uit voor D66 of VVD. ‘Er bestaat duidelijk programmatische verwantschap tussen PvdA en D66. Maar met de VVD hebben we altijd goed samengewerkt op het gebied van veiligheid. En ik heb geen idee waar D66 nu voor staat. Achter de verkiezingsleus Anders Ja D66 schuilt een ondraaglijke leegte, die tot nu toe alleen is ingevuld met de machtsvraag.’

‘Ik had lang het gevoel dat er iemand was die me kon vertellen waar die verkiezingsposter voor staat. Dat is niet gebeurd. Vrijdag zei Ageeth Telleman in een lijsttrekkersdebat dat anders staat voor hervorming van de arbeidsmarkt. Dat zal landelijk zo zijn, maar op lokaal niveau kan D66 daar weinig mee. Het is mij volstrekt onduidelijk wat anders betekent voor Amsterdam.’

D66 uitte vorige week harde kritiek op PvdA-wethouder Carolien Gehrels, die de vertraging van de verbouwing van het Stedelijk Museum zou hebben verzwegen. ‘Het zou een zegen voor de stad zijn als ze niet terugkeert,’ zei D66-raadslid Petra Hoogerwerf.

Asscher spreekt van een focus op personen, als teken van het vermijden van het debat op inhoud . ‘Ik zou niet zo snel politici van andere partijen vetoën. Had ik dat wel gedaan, dan was ik waarschijnlijk van arrogantie beticht.’

In de laatste peiling krijgt de PvdA dertien van de 45 zetels, een verlies van zeven ten opzichte van 2006. Asscher laat in het midden wat een voor hem aanvaardbare ondergrens is. ‘Daar pieker ik over. Ik bepaal het in de nacht van 3 op 4 maart.’ Als de uitslag tegenvalt en hij zijn conclusies trekt, zal hij niet zijn politieke loopbaan in Den Haag voortzetten. ‘Ik blijf in de stad.’

Dit artikel van Bas Soetenhorst verscheen op 1 maart in Het Parool.