Verslag bijeenkomst: basisinkomen, van idee naar experiment

Menigeen in de samenleving zal langzamerhand wel gehoord hebben over het basisinkomen. Maar de vraag is: “Wat is een basisinkomen?” In Pakhuis De Zwijger werd op 3 september 2015 over gesproken. Amsterdammer en PvdA’er Stephano Stoffel was er bij en schreef dit verslag voor www.PvdAAmsterdam.nl.

Om hierachter te komen, heeft Pakhuis De Zwijger dit thema behandeld op woensdag 2 september 2015 in aanwezigheid van 268 belangstellenden en vier geweldige sprekers, te weten:

• Scott Santens, is schrijver en blogger voor onder andere Huffington Post. Daarnaast is hij moderator op het basisinkomen-forum van Reddit en heeft hij zijn eigen basisinkomen gecrowdfund;
• Sjir Hoeijmakers, is een 24-jarige econometrist. Hij creëerde zijn eigen, onbetaalde baan en werd ‘ondernemend idealist’. Hij crowdfunde zijn eigen basisinkomen bij elkaar om zich volledig te kunnen richten op de verdere ontwikkeling van dit onderwerp;
• Frans Kerver, is een Stadmaker in Groningen, waar hij verscheidene projecten heeft opgezet om de stad mooier te maken. Daarnaast is hij het boegbeeld van OnsBasisinkomen, een project dat via crowdfunding nu bezig is om, na Frans, een 2e persoon te kunnen voorzien van een basisinkomen;
• Martha Meerman, is arbeids- en organisatiepsycholoog en werkt als lector gedifferentieerd HRM aan de (HvA). Haar onderzoek richt zich op thema’s als ‘zekerheid van inkomen’ en ‘zekerheid van werk’, en ze bereidt samen met Paul de Beer een experiment in Amsterdam voor.

Op de foto van links naar rechts Martha Meerman, Sjir Hoeijmakers en Frans Kerver.

De vier sprekers hebben tijdens deze avond op hun eigen wijze het thema basisinkomen voorgelegd aan de aanwezigen.

Tijdens zijn presentatie had Sjir Hoeijmakers het over het verschil tussen een uitkering en het basisinkomen. Bij een uitkering is de burger gebonden aan regelgeving en bij het basisinkomen niet.
Inmiddels zijn er verschillende gemeenten in het land die hun gedachten hierover laten gaan. Ze worden in deze experimenten genoemd. En Amsterdam zal het grootste experiment uitvoeren van alle ander gemeenten. Los daarvan zijn praktisch alle experimenten verschillend. Bij de één is het onvoorwaardelijk en bij de ander voorwaardelijk. Of de één focust zich op bijstandsgerechtigden en de andere op een experimentele groep van werkenden en bijstandsgerechtigden.

Sjir wees ook op het feit dat door de robotisering sommige burgers werkloos zullen zijn, waardoor er een ander soort vangnet nodig zal zijn. Minister Lodewijk Asscher (PvdA), heeft dit onlangs reeds aangegeven tijdens een speech.

De heer Hoeijmakers gaf ook aan dat een basisinkomen niet ervoor gaat zorgen dat mensen thuis gaan zitten niksen. Integendeel!

Via wetenschappelijk onderzoek en pilot projecten heeft men reeds het volgende kunnen aantonen;

a) Een basisinkomen zorgt niet ervoor, dat mensen niet of minder gaan werken;
b) Een basisinkomen motiveert de burger en indien nodig mag je ook gewoon werken of bijverdienen;
c) Een basisinkomen is een extra inkomen voor werkenden;
d) Een basisinkomen zorgt voor minder criminaliteit;
e) Een basisinkomen is een negatieve inkomstenbelasting.

Wat punt e betreft, is een negatieve inkomstenbelasting (Engels: negative income tax), een progressieve inkomstenbelasting waarbij mensen beneden een bepaald inkomensniveau overheidshulp krijgen in plaats van belastingen te betalen. Deze ‘negatieve belasting’ zou voor iedereen gelden en alle andere overheidshulp, die zich vaak slechts tot specifieke groepen richt, vervangen.

Sjir Hoeijmakers maakt ook duidelijk dat Nederland een welvaartsstaat was en is. Daarnaast zijn er ook andere internationale initiatieven voor een basisinkomen, zoals het Global Marshallplan van de Verenigde Naties. Helaas is er nooit iets van gekomen.

Frans Kerver gaat op een komische manier in op het basisinkomen, maar vooral zijn eigen basisinkomen. Hij gaat in op de noodzaak van een basisinkomen en toont dat ook aan via twee historische schilderijen van Vermeer, die hangen in een museum in Groot-Brittannië.

De schilderijen tonen volgens Kerver de chaos aan die er heerst bij het eten, waarbij men letterlijk en figuurlijk de ‘kop’ inslaat om wat voedsel te kunnen bemachtigen en te nuttigen.

Scott Santens geeft via een Skype verbinding vanuit Amerika ook zijn ervaringen aan met zijn gecrowdfunde basisinkomen, waarvan hij momenteel leeft. En hij gaat verder in op de noodzaak voor een basisinkomen in de Westerse maatschappij.

Tenslotte gaat Martha Meermans in op het wetenschappelijk onderzoek in Amsterdam omtrent het basisinkomen in een van de Stadsdelen. Is een onderzoek waarin alle lagen van de Amsterdamse bevolking wordt betrokken.

Epiloog
Als men het voorgaande gelezen heeft, roept het natuurlijk allerlei vragen op over de wetgeving, uitvoering en het (overtollig) ambtenarenapparaat. Dit zijn allemaal zaken die de overheid moet oppakken bij een eventuele landelijk wettelijke uitvoering van het basisinkomen.

Het basisinkomen is eigenlijk een oud verhaal dat weer opgerakeld is of wordt, door de huidige robotisering van de samenleving. In deze is het dan verstandig dat de Partij van de Arbeid het voortouw neemt in het debat hierover. Als sociaaldemocratische partij is de partij voor een ieder, maar vooral voor de grote massa in de samenleving. Te denken valt aan de ouderen, de sociaalzwakkere, arbeiders en kinderen. Om weer voet aan de grond te krijgen binnen dit electoraat, is het basisinkomen een goed thema of verkiezingsitem. Maar dan moet de partij kiezen voor een onvoorwaardelijke basisinkomen voor alle Nederlanders. Elke staatsburger moet recht er op hebben en daarnaast gewoon zijn normale arbeid verrichten of bijverdienen.

Op het werknemers en werkgevers front, zal de partij ook goed overleg moeten voeren of zijn voelhorens uitsteken, om er achter te komen wat voor gevolgen een basisinkomen voor hen heeft. In deze zijn er twee opties:
a) Volledig salaris met basisinkomen;
b) Of een basisinkomen aangevuld met salaris.

Dit zijn een van de vele zaken die de partij zal moeten laten onderzoeken binnen de interne of gelieerde organen, zoals de Wiardi Beckman Stichting en de FNV.

Het basisinkomen is een ‘hot issue’ voor verschillende gemeenten en hun burgers. Een issue waar de Partij van de Arbeid gebruik van kan maken en haar stempel hierop kan drukken. Dit ten voordelen van ons allen!
Opmerking: Dit is het volledig filmverslag van het thema basisinkomen vanuit Pakhuis De Zwijger.