Vandaag, 8 oktober 2025, werd de Begroting Amsterdam 2026 besproken in de gemeenteraad tijdens de zogenaamde Algemene Beschouwingen. Hieronder de inbreng van onze fractievoorzitter, Lian Heinhuis.
Voorzitter, dank voor het woord.
‘Het was de beste der tijden, het was de slechtste der tijden, het was de eeuw der wijsheid, het was de eeuw der dwaasheid, het was het tijdperk van vroomheid, het was het tijdperk van ongeloof, het was het seizoen van het Licht, het was het seizoen van de Duisternis…’.
Voorzitter, zo begint ‘Twee steden’, de beroemde roman van Charles Dickens. Hij beschrijft daarin twee steden die hoewel in dezelfde tijd, toch enorme verschillen kennen.
Ik heb lang getwijfeld hoe ik mijn verhaal vandaag zou beginnen. Aan de ene kant had ik de wens positief te beginnen, om te vieren dat we in de mooiste stad ter wereld wonen en dat er hier zoveel goed gaat. Dat deze stad vrijheid biedt, kansen biedt en mensen vanuit de hele wereld hierheen komen om hun dromen waar te maken.
En aan de andere kant had ik het gevoel alarmerend te moeten beginnen, want de ongelijkheid in de stad neemt toe, vrouwen en queer personen voelen zich minder veilig op straat en heel veel mensen in Amsterdam hebben moeite hun hoofd boven water te houden.
En voorzitter, het moeilijke van die keuze is: het is allebei waar. Het zijn twee werelden die in onze stad naast elkaar bestaan. Twee werelden die steeds meer van elkaar gescheiden zijn, zo erg zelfs dat het soms voelt alsof we in twee steden tegelijk wonen. Vandaag wil ik daarom het verhaal van die twee steden vertellen.
In het ene Amsterdam wonen mensen in een tochtig huis vol schimmel, zijn ze zo zeer het vertrouwen in de politiek verloren dat zij niet eens meer gaan stemmen en gaan kinderen met lege maag naar school.
In het andere Amsterdam bouwen mensen in een ongekende snelheid vermogen op, is er iedere week een nieuwe matchawinkel te ontdekken en scheuren kinderen op elektrische designerfietsen door de straten.
In het ene Amsterdam staan mensen in TikTokrijen voor broodjes van 15 euro, in het andere Amsterdam staan mensen in de rij voor de Voedselbank.
En zoals we vandaag zagen, in het ene Amsterdam wonen 30.000 miljonairs, in het andere Amsterdam slapen zijn iedere avond mensen op zoek naar een windstil bankje om hun ogen even dicht te doen.
In het ene Amsterdam leven mensen 14 jaar korter in goede gezondheid, in het andere Amsterdam betalen mensen 25 euro voor een pilateslesje.
Voorzitter ik maak me hier grote zorgen over. Want die twee steden, die twee gescheiden werelden, ze maken het moeilijker om ons in te leven in een ander. Ze maken verdraagzaamheid moeilijker, zetten solidariteit onder druk. Want we ontmoeten elkaar te weinig, leven steeds individualistischer en zien daardoor haast niet in hoe anders de stad is voor onze buurman. Voorzitter, we zouden ons allemaal eens moeten afvragen: in welke stad leef ik? Heb ik oog voor de mensen uit die andere stad? Spreek ik wel eens iemand uit die andere stad?
Voorzitter, we mogen ons nooit neerleggen bij deze realiteit. En gelukkig doen we dat in Amsterdam ook niet. Ik ben trots op de keuzes die hier gemaakt worden om die tweedeling tegen te gaan. Sociale keuzes om het anders te doen. Om ongelijk te investeren voor gelijke kansen. Om daar te investeren waar dat het hardst nodig is, zoals de extra middelen naar armoedebestrijding en schuldhulp en in jeugdzorg. Keuzes die laten zien wat solidariteit betekent, dat we als stad niemand in de steek laten.
We moeten blijven strijden voor één ongedeelde stad. We mogen ons niet neerleggen bij de oneerlijke verdeling van macht en welvaart die we op dit moment zien. En we mogen al helemaal niet accepteren dat diegenen die de macht hebben, die macht puur en alleen inzetten voor hun eigenbelang. Zoals rechtssocioloog Kees Schuyt daarover al lang geleden schreef: ‘macht zonder beschaving is altijd gevaarlijk en arrogant, want niet gehinderd door het inzicht dat machtsuitoefening aan morele maatstaven moet worden getoetst’.
En dat puur en alleen aan zichzelf denken, zonder enig moraal, zie je ook in onze stad. Als je bijvoorbeeld kijkt naar wie het vastgoed in onze stad bezit, dan zie je daar lang niet altijd een toetsing aan morele maatstaven. Denk maar aan de eigenaar van de Kameleon of Change=, die bewoners de hoofdprijs laten betalen voor woningen met kapotte liften, kapotte ramen of kapotte buitendeuren. Onveilig en onacceptabel, maar de verhuurder vult z’n zakken. Die mensen zien de stad niet als gemeenschap, maar als pinpas. Voorzitter, ik heb daar echt genoeg van. Onze stad is te mooi om te verkopen aan de hoogste bieder. Woningen zijn om in te wonen, het kan niet vaak genoeg worden gezegd.
Tegen die verpoening van de stad strijdt mijn partij al jaren. Want de stad wordt onbetaalbaar en woningen al helemaal. We moeten daarom fors blijven investeren in het bouwen van woningen die betaalbaar zijn. Echte volkshuisvesting moet terugkomen. Gelukkig hebben we daar in Amsterdam goede afspraken over, maar we zien wel dat nieuwe woningen steeds kleiner worden. Het is daarom belangrijk dat we goed inzicht hebben in de oppervlakte en het aantal kamers van nieuwe woningen, zodat we straks niet een stad hebben waar betaalbare woningen alleen nog voor alleenstaanden beschikbaar zijn. Amsterdam is een stad voor iedereen en gezinnen horen bij deze stad, ik dien daarom vandaag een motie in om beter inzicht te krijgen in wat we in de stad bijbouwen. Het gaat immers niet alleen om hoeveel je bouwt, maar ook om voor wie je bouwt.
Voorzitter, Het gebrek aan moraal bij een groot deel van de partijen in Den Haag kwam wat mij betreft de afgelopen tijd tot een dieptepunt. Terwijl een meerderheid van deze raad het college al in augustus opriep om zieke kinderen uit Gaza op te vangen, koos zowel het demissionaire kabinet als een meerderheid in de kamer ervoor om niks te doen. Blijkbaar is een politiek frame om het weer over asiel te hebben belangrijker dan barmhartig en solidair zijn. Voorzitter, ik ben blij dat er nu na maanden tóch beweging is, er is geen tijd te verliezen. Ik dien daarom met een grote meerderheid in de raad vandaag een motie in zodat wij in Amsterdam direct beginnen met het treffen van de voorbereidingen, zodat we klaar zijn om deze kinderen op te vangen zodra ze hierheen komen. Ik ben trots dat wij hier als stad voor staan. Heldhaftig, vastberaden, barmhartig.
Voorzitter, ik rond af. Ik wil daarbij nog een laatste quote delen, ook uit het boek ‘Twee steden’, waar ik mee begon. Dickens schrijft daarin ook: ‘er schuilt een enorme kracht in verdriet en wanhoop’. De staat van de wereld maakt me vaak verdrietig en ook wanhopig. Maar laten we daar vooral kracht uitputten. Zoals ik aangaf is er veel om tegen te strijden. Maar voorzitter, er is nog veel meer om vóór te strijden.
